“ไม้ดอกไม้ประดับ” เป็นสิ่งสวยงามที่ธรรมชาติสร้างขึ้นเพื่อดึงดูดสิ่งมีชีวิตต่างๆ ให้มาใกล้ชิดรวมถึงผู้คนที่ชื่นชอบในสีสัน กลิ่น รูปร่าง เพียงได้มองก็ทำให้รู้สึกดี
ไม้ดอกไม้ประดับ จึงนิยมใช้อย่างแพร่หลายทั้งใช้ตกแต่งสถานที่ เป็นของขวัญในโอกาสพิเศษ ใช้เป็นสื่อกลางในการสื่อความหมาย ซึ่งแหล่งผลิตไม้ดอกไม้ประดับที่สำคัญในไทย ส่วนหนึ่งถูกปลูกโดยกลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกไม้ดอกไม้ประดับในจังหวัดเลย
พี่อ๋อง พิเชษฐ์ อุทธังชายา สวนอุทยานไม้ดอก อ.ภูเรือ จ.เลย หนึ่งในเกษตรกรผู้ปลูกไม้ดอกไม้ประดับ
ลิเซียนทัส เบญจมาศ เก๊กฮวย ที่ได้รับการส่งเสริมในการนำสายพันธุ์ใหม่ๆ ซึ่งตรงต่อความต้องการของตลาดมาทดลองปลูกในพื้นที่ อ.ภูเรือ จังหวัดเลย เช่นเดียวกับ แม่อ้อน เสถียร ธัญญารักษ์ แปลงใหญ่ไม้ดอกไม้ประดับ เกษตรกรผู้ปลูกต้นคริสต์มาส ที่ได้รับการส่งเสริมพัฒนากระบวนการปรับปรุงวัสดุเพาะชำปลอดโรคสำหรับต้นคริสต์มาส ช่วยให้ต้นกล้าคริสต์มาสมีอัตราการรอดสูง เจริญเติบโตดี และเพิ่มปริมาณต้นพันธุ์ได้มากกว่าอดีต เกษตรกรทั้ง 2 รายได้ล้วนรับการสนับสนุนจาก โครงการมาลัยวิทยสถาน
โครงการ มาลัยวิทยสถาน เป็นโครงการฯ เพื่อพัฒนาการผลิตไม้ดอกไม้ประดับกลุ่มเกษตรกรในพื้นที่จังหวัดเลยและจังหวัดลำปาง ให้เป็นพื้นที่ต้นแบบโดยนำวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม รวมถึงสร้างเครือข่ายกับภาครัฐ เอกชนและนานาชาติ เพื่อขยายผลไปที่อื่นๆ ทั่วประเทศ โดยมี ดร.อนันต์ พิริยะภัทรกิจ จากสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) เป็นหัวหน้าโครงการฯ ซึ่งได้รับงบประมาณการสนับสนุนจากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.)
ปัจจุบันแบ่งกิจกรรมในการส่งเสริมการปลูกไม้ดอกไม้ประดับออกเป็น 4 กิจกรรมย่อย ได้ดังนี้
- เว็บไซต์จัดเก็บข้อมูลเกษตรกรเพื่อประโยชน์เชิงพาณิชย์เป็นแพลตฟอร์มที่ให้ผู้บริโภคสามารถซื้อออนไลน์ได้โดยตรง การคัดเลือกสายพันธุ์ไม้ดอกไม้ประดับที่ตรงต่อความต้องการของตลาด พัฒนาองค์ความรู้และถ่ายทอดเทคโนโลยีแก่เกษตรกร
- ผลิตและขยายพันธุ์พันธุ์ปลอดโรคจากการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อสำหรับให้เกษตรกรผลิตเป็นแม่พันธุ์ พัฒนาวัสดุปลูกโดยใช้เครื่องอบไอน้ำกำจัดโรค พัฒนาภาชนะปลูกควบคุมการปลดปล่อยธาตุอาหารพืชและกระถางเพาะชำย่อยสลายได้จากเศษวัสดุจากธรรมชาติที่มาจากการปลูกไม้ดอกไม้ประดับ
- คู่มือการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับพืช การติดตั้งอุปกรณ์ Smart Farming
- การพัฒนาเทคโนโลยีการเก็บเกี่ยว ฮอร์โมนพืชสำหรับการยืดอายุไม้ดอกไม้ประดับเพื่อใช้ในการขนส่ง
การพัฒนาบรรจุภัณฑ์สำหรับการขนส่งให้ผู้บริโภค
จากการส่งเสริมกิจกรรมย่อยของโครงการฯ ช่วยให้เกษตรกรมีรายได้ที่เพิ่มขึ้น สามารถพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้ ซึ่ง พี่อ๋อง เกษตรกรรุ่นใหญ่ที่ได้รับการส่งเสริมปลูกลิเซีนยทัสกับโครงการฯ เล่าว่า “ทางโครงการได้เข้ามาส่งเสริมตั้งแต่ปีที่แล้ว (พ.ศ. 2564) ซึ่งตอนนั้นต้องใช้เวลาในการปรับตัวสักพัก แต่พอมาปีนี้อะไรต่างๆ เริ่มเข้าที่เข้าทางผลตอบรับจากลูกค้าดีขึ้น ลูกค้าเห็นว่า อ.ภูเรือ ของเรามีไม้ดอกสายพันธุ์ใหม่เข้ามาเรื่อยๆ ลูกค้าก็ให้ความสนใจมากขึ้นเลยติดต่อผ่านเพจเข้ามาอยากซื้อ อยากเดินทางมาเยี่ยมที่สวน”
แม่อ้อน เกษตรกรที่ใช้วัสดุปลอดโรคในการปักชำต้นคริสต์มาส กับโครงการ ฯ เล่าว่า “แต่ก่อนการปักชำต้นคริสต์มาสกิ่งชำมักเน่าตาย แต่ปีนี้เมื่อนำกระบวนการพัฒนาวัสดุเพาะกล้าแบบปลอดโรค กับโครงการ
มาลัยวิทยสถานมาใช้ทำให้เปอร์เซ็นต์การรอดชีวิตของต้นกล้ามากขึ้น ทำให้ต้นทุนการผลิตลดลง มีต้นกล้ามาปลูกเลี้ยงเพื่อส่งจำหน่ายมากขึ้น นอกจากนี้ต้นกล้ายังเจริญเติบโตดี และแข็งแรง ช่วยสร้างรายได้ให้กับกลุ่มและชุมชนมากขึ้น สิ่งเหล่านี้นับว่าเป็นผลสำเร็จที่ได้จากการเข้าร่วมงานโครงการ มาลัยวิทยสถานเป็นอย่างยิ่ง”
นอกจากที่ได้ส่งเสริมความรู้และเทคนิคต่างๆ ให้กับเกษตรกร ทางโครงการฯเห็นว่าในธุรกิจไม้ดอกไม้ประดับนั้นมีการนำเข้าส่งออกปัจจัยการผลิตกับต่างประเทศอยู่เป็นประจำ ทั้งวัสดุอุปกรณ์ แม่พันธุ์จากต่างประเทศ ทำให้มีความตั้งใจที่จะสร้างเครือข่ายนานาชาติเพื่อเป็นประโยชน์แก่เกษตรกร ดังนั้น จึงได้มีการจัดอบรมในการพัฒนาไม้ดอกไม้ประดับกับเครือข่ายนานาชาติ โดยมีหัวข้อในการบรรยายที่น่าสนใจทั้งจากเนเธอแลนด์และญี่ปุ่น เช่น ภาพรวมไม้ดอกไม้ประดับในประเทศเนเธอร์แลนด์ , แนวทางการพัฒนาไม้ดอกไม้ประดับในเมืองไทย, ธุรกิจไม้ดอกไม้ประดับในตลาดโลก และการรักษาคุณภาพไม้ดอกไม้ประดับหลังการเก็บเกี่ยว
พี่บุญคอง สายคำตั้ง เกษตรกรผู้เข้าร่วมสัมนาและเป็นผู้ผลิตกุหลาบตัดดอก ได้รับการส่งเสริมการพัฒนาบรรจุภัณฑ์และน้ำยายืดอายุของดอกกุหลาบเพื่อให้คงทนต่อการขนส่ง พี่บุญคองเล่าว่า “จากการทดสอบส่งกุหลาบตัดดอกไปให้ลูกค้า ปรากฏว่าหลังจากที่ลูกค้าได้รับดอกกุหลาบสามารถอยู่ได้ประมาณ 7 วัน ลูกค้าชื่นชอบเป็นอย่างมากและปีหน้าในเทศกาลวาเลนไทน์ก็จะส่งดอกกุหลาบตัดสดให้ลูกค้า ซึ่งลูกค้าสามารถเลือกซื้อกุหลาบจากเราได้โดยตรง”
และนวัตกรรมเพื่อกลุ่มไม้ดอกไม้ประดับและเครือข่ายนานาชาติ ตามแนวทาง มาลัยวิทยสถาน
การจัดอบรมช่วยให้เกษตรกรมองเห็นภาพรวมของตลาดไม้ดอกไม้ประดับมากขึ้น ได้เรียนรู้เทคนิคและนวัตกรรมจากประเทศต้นแบบเพื่อนำมาต่อยอดในการผลิตนอกจากนี้มีการสร้างเครือข่ายระหว่างผู้ประกอบการกับเกษตรกรกลุ่มไม้ดอกไม้ประดับจากทั่วประเทศเพื่อให้เกิดการซื้อขายระหว่างกันโดยตรง
ทั้งนี้ทางโครงการ มาลัยวิทยาสถาน ผลักดันและสนับสนุนให้เกษตรกรปลูกพันธุ์ไม้ดอกไม้ประดับที่ตลาดต้องการ ส่งเสริมความรู้และเทคนิคการปลูกพืชให้มีประสิทธิภาพเพื่อลดการสูญเสียจากโรคศัตรูพืช พัฒนาบรรจุภัณฑ์และน้ำยายืดอายุสามารถจัดส่งถึงผู้บริโภคได้โดยตรงเพื่อให้เกษตรกรมีรายได้ที่เพิ่มมากขึ้น รวมถึงสร้างเครือข่ายเกษตรกรกับผู้ประกอบการเพื่อสร้างตลาดรองรับผลผลิต พร้อมทั้งพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้นอย่างยั่งยืน
เกษตรกรผู้ที่ปลูกไม้ดอกไม้ประดับสามารถเข้าร่วมโครงการ มาลัยวิทยสถาน เพื่อแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ สินค้า และวิธีการ หรือกลุ่มผู้ประกอบการที่ใช้ไม้ดอกไม้ประดับในการตกแต่งภูมิทัศน์ สามารถติดต่อผ่านเบอร์โทร 0-2577-9018 อีเมลล์ [email protected] หรือ เว็บไซต์มาลัยวิทยสถาน
เรื่อง : กิตตินัย อัศวเลิศลักษณ์
ภาพ : อภิรักษ์ สุขสัย
10 ดอกไม้กินได้ เพิ่มสีสันให้กับจานอาหารของคุณ
ใส่ปุ๋ยต้นไม้อย่างไรให้ถูกวิธี ไม้ดอกไม้ประดับเติบโตงามดีและไม่ทำร้ายดิน
