คำว่า “ศิลปะร่วมสมัย” หรือ Contemporary Art ไม่ใช่คำใหม่สำหรับคนไทย แต่น้อยคนนักที่จะเข้าใจและรับรู้ถึงความร่วมสมัยในความหมายและบริบทที่เป็นสากล และที่ MAIIAM Contemporary Art Museum นี่เอง ที่จะพาคุณเข้าไปสู่โลกแห่งความร่วมสมัยผ่านผลงานศิลปะหลากหลายสาขา จากศิลปินไทยหน้าใหม่ไปจนถึงผู้มีชื่อเสียงระดับสากล ภายในพื้นที่ 3,000 ตารางเมตร จากฝีมือการเนรมิตของ all(zone) ที่ใช้เวลาหนึ่งปีครึ่งสำหรับโปรเจ็กต์นี้
DESIGNER DIRECTORY
ออกแบบ: all(zone)
MAIIAM = MAI + IAM
แค่ชื่อก็ทำให้อดชื่นชมความชาญฉลาดในการเล่นกับคำไม่ได้ นอกจากการนำคำว่า “ใหม่” ที่เขียนด้วยพยัญชนะภาษาอังกฤษมาสลับหน้าหลังกันเป็น “MAIIAM” หรือในภาษาไทยว่า “ใหม่เอี่ยม” แล้ว ยังมีความหมายแท้จริงซ่อนอยู่ เพราะพิพิธภัณฑ์แห่งนี้สร้างข้ึนเพื่อเป็นอนุสรณ์แด่เจ้าจอมเอี่ยม พระสนมในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ผู้เป็นคุณย่าทวดบุญธรรมของเจ้าของ ช่ือน้ีจึงมีความหมายและ ความเก๋ไก๋ในคราวเดียว เมื่อมารวมกับคําว่าใหม่จากเชียงใหม่ซึ่งเป็นท่ีตั้ง จึงลงตัวพอดีกับคําว่า “ใหม่เอี่ยม MAIIAM” บ่งบอกถึงการเป็นสถานที่จัดแสดงงานศิลปะร่วมสมัยได้อย่างดี
GOOD UNDERSTANDING BRINGS GOOD DESIGN
จากโกดังเก่าสูง 12 เมตรซึ่งครองพื้นที่เกือบเต็มที่ดิน ทีมสถาปนิกได้เก็บตัวโกดังเดิมไว้เกือบทั้งหมด โดยเว้นส่วนด้านหน้าที่ติดทางหลวงแผ่นดินตามกฎหมายกำหนด แล้วเพิ่มส่วนต่อเติมอื่นๆ ลงไปนอกเหนือจากห้องจัดแสดงงาน ทั้งระเบียงรูปตัว U ร้านค้า และคาเฟ่ โดยมีใจความหลักอยู่ที่การทำให้ตัวสถาปัตยกรรมไม่หวือหวาเกินไป เพื่อให้งานศิลปะภายในพื้นที่โดดเด่นเป็นตัวของตัวเอง
เพราะเป็นพิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัย การจัดการพื้นที่ภายในจึงจำเป็นต้องยืดหยุ่นเพื่อรองรับกิจกรรมหลายรูปแบบที่จะเกิดขึ้น ไม่เพียงแต่การติดตั้งชิ้นงานศิลปะเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการแสดง Performing Art หรืองานอินสตอลเลชั่นที่เหนือความคาดหมาย จึงจำเป็นต้องพิถีพิถันในเรื่องการจัดการงานระบบ ทั้งระบบแสง ระบบปรับอากาศ และระบบการติดตั้งตัวงาน เพื่อเอื้ออำนวยให้ภัณฑารักษ์สามารถแบ่งพื้นที่ทำงานได้อย่างอิสระ
ส่วนพื้นที่จัดแสดงงานภายใน สถาปนิกได้ให้ความสำคัญกับเรื่องแสงธรรมชาติ มีพื้นที่ตั้งแต่รับแสงธรรมชาติเต็มๆ ไปจนถึงไม่ได้รับแสงเลยสำหรับการจัดแสดงงานที่ทรงคุณค่า โดยได้ Daylight Consultant มาช่วยในการคำนวณระบบแสงธรรมชาติให้ทั่วถึงกันทั้งหมด ไม่มีเงารบกวนสายตา และได้เอ็ฟเฟ็กต์ที่เหมาะสมกับการชมงานศิลปะมากที่สุด
FROM LOCAL MATERIALS TO BEYOND-EXPECTED PERCEPTION
ฟาซาดกระจกยาวตลอดแนวด้านหน้า ทั้งโดดเด่นสะดุดตา และยังสะท้อนเงาของธรรมชาติที่อยู่รอบๆ จนกลมกลืนเป็นส่วนหนึ่งของกันและกัน แต่เบื้องหลังกว่าจะออกมาสวยงามกว่าที่เห็น ต้องผ่านการทดลองและเวิร์คช็อปจนได้ผลที่สร้างเซอร์ไพร้ส์ให้กับทุกคน
หลังจากความพยายามในการคิดหาวัสดุกรุผนังส่วนหน้า บนโจทย์ที่ว่าต้องสะดุดตา แต่ไม่ให้แปลกประหลาดจนเกินไป วันหนึ่งทีมออกแบบนั่งรถผ่านในตัวเมืองเชียงใหม่ แล้วบังเอิญได้เห็นกำแพงวัดบางแห่งกรุแผ่นกระจกล้วนสีเดียวทั้งหมด ให้มิติและเป็นประกายสวยงาม จึงเริ่มลงมือรีเสิร์ชหาตัววัสดุ ช่าง และวิธีการติดตั้ง กระทั่งไปพบว่าแผ่นกระจกแบบนี้ซื้อได้ที่ร้านสังฆภัณฑ์เท่านั้น และเป็นการซื้อขายแบบพื้นบ้านที่ไม่มีสเป็ค ไม่มีสต็อก และต้องไปลุยแหล่งหากันเอาเอง จึงเป็นเรื่องท้าทายที่ไม่สามารถคาดคะเนได้เลยว่าจะต้องซื้อมากเท่าไหร่จึงจะเพียงพอสำหรับพื้นที่ 400 ตารางเมตร
ต่อมาเป็นเรื่องของการติดตั้งที่ปรับเปลี่ยนจากการใช้กาวอีพ็อกซี่ ที่มีความเหนียวและแห้งเร็ว แถมยังเช็ดออกไม่ได้ ทำให้ทุกรอยต่อจะมีคราบกาวเป็นของแถม มาเป็นการใช้กาวที่ใช้ในการก่อสร้างสมัยใหม่ ซึ่งดีตรงที่ไม่แห้งเร็วเกินไป บาง และเช็ดคราบกาวออกได้ กลายเป็นข้อดีที่ทำให้กระจกฟาซาดใสเกินจริงกว่าที่เคยเห็น ทุกคนจึงคาดไม่ถึงว่าเป็นวัสดุเดียวกันกับที่ใช้ตามกำแพงวัดนั่นเอง

ARCHITECTURAL ADVENTAGES
หลังจากที่เปิดมาเพียงไม่นาน “MAIIAM’ ก็กลายเป็นปรากฎการณ์ที่ใครขึ้นเชียงใหม่แล้วต้องไปเยี่ยมชม ส่วนหนึ่งเป็นเพราะงานสถาปัตยกรรมที่เป็นมิตรที่ช่วยดึงคนให้เข้ามาสนใจงานศิลปะ ไม่ได้ใหญ่โตหรือมีบรรยากาศอันน่าเกรงขามจนไม่อยากเข้าใกล้ จนทำให้มองว่าศิลปะเป็นเรื่องไกลตัว เราจึงเห็นทั้งกลุ่มเพื่อนฝูง ครอบครัว พระ กลุ่มแม่บ้าน ไปจนถึงกลุ่มนักเรียนอนุบาลที่แวะเวียนเข้ามาเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์แห่งนี้อยู่สม่ำเสมอ และยังสามารถชมงานได้ทั้งวันตั้งแต่เช้าจรดเย็น
ส่วนสถาปนิกเอง นอกจากแฮ็ปปี้ในความสำเร็จนี้แล้ว พื้นที่แห่งนี้ยังพิสูจน์ได้ว่า คนไทยมีช่องทางในการรับวัฒนธรรมที่กว้างกว่าที่คาด และพร้อมเสพงานที่ตัวเองไม่คุ้นเคยมากขึ้น ไม่ต้องกลัวว่าจะเข้ามาดูงานแล้วไม่เข้าใจ เพียงแค่คุณเปิดใจอยากเข้ามาชม เปิดตามองเห็นสิ่งใหม่ และกล้าที่จะชื่นชอบงานสักชิ้น นั่นเท่ากับเป็นความหวังครั้งใหม่ให้กับวงการศิลปะร่วมสมัยในเมืองไทยแล้ว
(ล่าง) ออกแบบผนังบริเวณโถงกลางด้านหน่ึงให้เป็นประตูบานผลัก ปรับองศาได้ตามต้องการ สามารถเปิดเชื่อมต่อสเปซทุกส่วนเข้าด้วยกัน แถมลมยังพัดผ่านได้ดี เมื่อไม่ใช้ก็ปิดเป็นผนังทึบได้ตามต้องการ เป็นการสร้างความยืดหยุ่นให้พื้นที่ใช้งาน
MAIIAM Contemporary Art Museum
122 หมู่ 7 ต.ต้นเปา อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่
เปิดวันพุธ-วันจันทร์ (ปิดวันอังคาร) เวลา 10.00 น.-18.00 น.
โทร. 08-1386-6899
http://maiiam.com
เรื่อง : skiixy
ภาพ : ศุภกร
