พลับพลึงธาร พืชเฉพาะถิ่นหนึ่งเดียวในโลก

ทำความรู้จัก พลับพลึงธาร พืชเฉพาะถิ่นที่ใกล้สูญพันธุ์ เป็นพืชที่สวยงามดอกสวยและใบที่โดดเด่นที่พริ้วตามสายน้ำ

พลับพลึงธาร พืชประจำถิ่น หนึ่งเดียวในโลก กระจายพันธุ์เฉพาะในจังหวัดพังงาและระนอง เคยพบเห็นได้ทั่วไป แต่เพราะความเสื่อมโทรมของสิ่งแวดล้อมทำให้ปัจจุบันพลับพลึงธารลดลงอย่างน่าเป็นห่วง จนกระทั่งคณะทำงานของสหภาพนานาชาติเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติและทรัพยากรธรรมชาติ (IUCN) เห็นชอบจัดสถานภาพพลับพลึงธารเข้าบัญชีพืชและสัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์ของโลก (IUCN Red List of Threatened Species) เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2554 และถือเอาวันนี้ของทุกปี เป็นวันอนุรักษ์พลับพลึงธาร

พลับพลึงธาร มีชื่อวิทยาศาสตร์คือ Crinum thaianum J. Schulze. จัดเป็นพืชน้ำอยู่ในวงศ์พลับพลึง Amaryllidaceae และมีชื่อที่เรียกในแต่ละท้องถิ่น ได้แก่ หญ้าช้อง หอมน้ำ (ระนอง) ช้องนางคลี่ (บ้านนางย่อน) จัดเป็นพืชเฉพาะถิ่นที่พบเฉพาะในเขตพื้นที่ของจังหวัดระนอง ในอำเภอกระบุรี กะเปอร์ และสุขสำราญ ส่วนจังหวัดพังงา พบเฉพาะเขตพื้นที่ของอำเภอคุระบุรี ตะกั่วป่า และท้ายเหมืองเท่านั้น

พลับพลึงธารยังเป็นพืชที่ขึ้นกระจายพันธุ์อยู่ในระบบนิเวศเฉพาะ เช่น บริเวณลำธารที่มีน้ำไหล สะอาด พื้นท้องน้ำไม่ลาดชันมาก และไม่พบการกระจายพันธุ์บริเวณที่น้ำทะเลท่วมถึง

ลักษณะทั่วไป ลำต้นเป็นลำต้นใต้ดิน จะมีความสูงเตี้ยขึ้นอยู่กับความตื้นลึกของน้ำ ใบมีสีเขียวอ่อน ใบเป็นลักษณะแถบยาวปลายใบเรียวแหลมลอยพริ้วตามสายน้ำ ดอกเป็นประเภทดอกสมบูรณ์เพศที่มีเกสรตัวผู้และเกสรตัวเมียในดอกเดียวกัน ช่อดอกประกอบด้วยดอกย่อยประมาณ 7-9 ดอก กลีบดอกมีสีขาวลักษณะรูปหอก มีเกสรสีแดง อับเรณูสีเหลืองอ่อน มีระยะเวลาการออกดอกเกิดขึ้นตลอดทั้งปี โดยระยะเวลาของการออกดอกเกิดขึ้นจำนวนมากในระหว่างเดือนพฤศจิกายนถึงธันวาคม พลับพลึงธารมีผลที่มีเปลือกอ่อนนุ่มหุ้มด้านนอก ผลมีสีแดง ภายในมีเมล็ดสีแดง

พลับพลึงธารเติบโตได้ดีในดินร่วนปนทราย ดินทราย และดินร่วนเหนียวปนทราย ผิวหน้าดินที่มีต้นพลับพลึงธารขึ้นอยู่ มักจะมีกรวดหรือทรายหยาบปกคลุมตามธรรมชาติ ซึ่งช่วยป้องกันการชะล้างหน้าดินและการกัดเซาะหัวพลับพลึงธารหลุดลอยได้ พลับพลึงธารขึ้นได้ดีในลำธารที่เปิดกว้าง มีแสงแดดส่องเต็มที่หรือมีความเข้มแสงสูง