โรคไตในแมว เป็นหนึ่งในโรคที่พบได้มากที่สุดในบรรดาอาการเจ็บป่วยของแมว โดยเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ดังนั้น เพื่อให้น้องแมวของเรามีสุขภาพที่ดี และห่างไกลจากโรคไต เรามาทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคไต สาเหตุของโรค รวมไปถึงวิธีการดูแลรักษา และวิธีป้องกัน
โรคไตในแมว เป็นโรคที่เกิดจากความผิดปกติของไต ซึ่งทำหน้าที่กำจัดของเสียในร่างกายของแมว ควบคุมความเป็นกรดด่างในกระแสเลือด ควบคุมความสมดุลของเกลือแร่ รวมไปถึงควบคุมปริมาณน้ำในร่างกาย
โรคไตในแมวสามารถแบ่งได้ตามระยะการเกิดโรคแบ่งเป็น 2 ประเภท คือ
1. โรคไตแบบเฉียบพลัน เกิดจากการทำหน้าที่ของไตลดลงอย่างเฉียบพลัน อาการจะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว แมวมักจะแสดงอาการป่วยภายในระยะเวลา 1 สัปดาห์หรือไม่เกิน 1 เดือน
โรคไตแบบเฉียบพลันเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น เกิดจากขาดน้ำอย่างรวดเร็ว เกิดจากการติดเชื้อไวรัสในร่างกาย เช่น FIV FeLV FIP และ Feline Morbillivirus และการได้รับสารพิษต่างๆ ที่มีผลต่อไต เช่น ยาฆ่าแมลงต่าง ๆ น้ำยาทำความสะอาด หรือผลข้างเคียงจากยาบางชนิด
โดยส่วนใหญ่พบว่า แมวที่เลี้ยงแบบปล่อยให้ออกนอกบ้านได้อย่างอิสระ มักมีความเสี่ยงไปสัมผัสกับสารพิษมากกว่าแมวที่เลี้ยงระบบปิด
2. โรคไตแบบเรื้อรัง ที่ทำให้การทำหน้าที่ของไตค่อย ๆ ลดลงทีละน้อย แมวมักจะแสดงอาการป่วยเมื่อหน่วยไตถูกทำลายไปแล้วมากกว่าร้อยละ 70
โรคไตแบบเรื้อรังเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น สาเหตุจากพันธุกรรม ที่ทำให้เกิดโรค Polycystic Kidney Disease หรือ PKD โดยอาจเป็นมาตั้งแต่กำเนิด หรือค่อย ๆ แสดงอาการภายหลัง
ลักษณะรอยโรค PKD เกิดจากภาวะที่ภายในไตมีซีสต์หรือถุงน้ำอยู่เป็นจำนวนมาก จนทำให้ไตโตขึ้น และเมื่อซีสต์ที่อยู่ในไตโตขึ้นเรื่อย ๆ จะไปเบียดเนื้อไตส่วนที่ปกติจนทำให้เนื้อไตค่อย ๆ เสียหายไป
โดยสายพันธุ์ที่มีโอกาสเกิดโรคนี้คือ แมวเปอร์เซีย หรือลูกผสมเปอร์เซีย มีโอกาสเสี่ยงที่จะเกิดโรคไตจากพันธุกรรมสูงกว่าปกติ เกิดจากความเสื่อมของไตตามวัยพบได้บ่อยในแมวทุกสายพันธุ์ที่มีอายุมากกว่า 7 ปี
นอกจากนี้ยังเกิดจากโรคอื่นๆ ที่มีผลกระทบกับไต เช่น ความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคทางทันตกรรมเรื้อรัง เป็นต้น
อาการของแมวที่ป่วยเป็นโรคไต
ในช่วงแรก แมวที่ป่วยเป็นโรคไตมักจะไม่แสดงอาการจนกว่าเนื้อไตจะถูกทำลายไปแล้วประมาณร้อยละ 70
จากนั้น จะเริ่มแสดงอาการป่วย เช่น ง่วงซึม ไม่ร่าเริง เบื่ออาหาร น้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็ว ดื่มน้ำน้อยหรือมากกว่าปกติ เข้ากระบะทรายบ่อยกว่าปกติ ปัสสาวะมีเลือดปน หรือไม่มีปัสสาวะเลย
บางกรณีพบแผลในปากและมีกลิ่นปาก ในขณะที่ บางตัวจะมีอาการอาเจียนและถ่ายเหลวร่วมด้วย หากพบว่าแมวมีอาการดังกล่าวควรรีบพาไปพบสัตวแพทย์ทันที
การรักษา
การรักษาจะขึ้นอยู่กับอาการและการวินิจฉัยของสัตวแพทย์ ด้วยการตรวจเลือด ตรวจปัสสาวะ ตรวจอัลตราซาวด์ไต ตรวจค่าครีเอตินีนในเลือด และ *SDMA เพื่อใช้วัดการทำงานของไตในแมว
หากเป็นไตวายแบบเฉียบพลันจะต้องได้รับการรักษาทันที เพราะมีโอกาสเสี่ยงเสียชีวิตสูง แต่ไตวายเฉียบพลันก็มีโอกาสที่จะหาย และไตสามารถกลับมาทำงานได้ตามปกติบางส่วน
ในกรณีที่เป็นโรคไตวายแบบเรื้อรัง ปัจจุบันยังไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ การรักษาเป็นเพียงการชะลอความเสื่อมของไต ประคับประคองเพื่อยืดอายุของแมวให้อยู่ได้นานที่สุด ซึ่งการรักษา สัตวแพทย์จะวินิจฉัยและให้ยาตามอาการ แต่จะต้องมีการปรับอาหารเพื่อช่วยชะลอความเสื่อมของไตให้ได้มากที่สุด
แมวที่ป่วยเป็นโรคไตจำเป็นจะต้องได้รับน้ำให้เพียงพอกับความต้องการเพื่อขับของเสียออกจากร่างกาย หากแมวกินน้ำน้อย จะทำให้มีค่าของเสียในเลือดที่เข้มข้นขึ้น จำเป็นต้องได้รับน้ำเกลือเข้าทางหลอดเลือดหรือผิวหนัง เพื่อลดภาวะขาดน้ำและช่วยเพิ่มการขับของเสียออกจากร่างกาย เราสามารถเลือกใช้อาหารประกอบการรักษาโรคไต ที่จะช่วยลดการทำงานของไต และควบคุมสารอาหารบางชนิดที่ส่งผลต่อการสร้างของเสียในเลือด
โดยมีงานวิจัยที่ยืนยันว่าการให้อาหารประกอบการรักษาโรคไตสามารถช่วยลดโอกาสเกิดภาวะวิกฤตในแมวป่วยโรคไต และยืดอายุขัยในแมวป่วยโรคไตได้มากกว่า 1 ปี
อาหารประกอบการรักษาโรคไต Royal Canin Renal หรือ Royal Canin Early Rena I และแบบเปียกสูตร Royal Canin Renal with Fish
อาหารแมวประกอบการรักษาโรคไตมีคุณสมบัติพิเศษช่วยดูแลไม่ทำให้ไตทำงานหนัก ในโรคไตเรื้อรัง ระยะที่ 1 หรือในแมวสูงวัยที่ต้องการเริ่มดูแลการทำงานของไต สามารถใช้ Royal Canin สูตร Early Renal
สำหรับแมวที่ป่วยเป็นโรคไตเรื้อรัง ระยะที่ 2-4 แนะนำเป็น Royal Canin สูตร Renal
อาหารสูตรสำหรับแมวป่วยเป็นโรคไต จะมีการควบคุมปริมาณโปรตีน และจำกัดปริมาณฟอสฟอรัส ซึ่งเป็นแร่ธาตุที่ส่งผลต่อการเสื่อมของหน่วยไต และยังเพิ่มปริมาณกรดไขมัน โอเมกา 3 ชนิด อีพีเอและดีเอชเอ ที่จะช่วยลดการอักเสบ และดูแลการทำงานของไตได้ดีขึ้น
แมวที่เป็นโรคไตมักมีอาการเบื่ออาหาร สูตรนี้จึงมีการอบกลิ่นอโรมา ให้อาหารมีกลิ่นหอมดึงดูดช่วยกระตุ้นความอยากอาหารมากขึ้น และสามารถผสมอาหารเม็ด Early Renal หรือ Renal คู่กับ อาหารเปียก Royal canin Renal With Fish เพื่อเพิ่มความน่ากินและสร้างมื้ออาหารที่หลากหลายได้
*การใช้อาหาร Royal Canin Renal หรือ Royal Canin Early Renal ต้องอยู่ภายใต้คำแนะนำของสัตวแพทย์เท่านั้น*
การดูแลป้องกันให้น้องแมวห่างไกลจากโรคไต
วิธีป้องกันให้แมวห่างจากโรคไต เจ้าของควรหมั่นสังเกตอาการ และพฤติกรรมของแมวอยู่เสมอ การได้รับน้ำที่เพียงพอคือสิ่งสำคัญ ดังนั้น ควรมีน้ำสะอาดวางไว้หลาย ๆ จุด วางให้ห่างจากกระบะทราย และเปลี่ยนน้ำทุกวัน เพื่อให้แมวได้รับน้ำเพียงพอ
ที่สำคัญคือการดูแลเรื่องโภชนาการอาหารที่เหมาะสมกับช่วงวัย และความต้องการของร่างกาย รวมไปถึงการเลี้ยงแมวในระบบปิดจะช่วยป้องกัน และลดโอกาสที่แมวจะออกไปสัมผัสกับสารพิษ รวมถึงนำแมวไปตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี หากพบว่าแมวเริ่มเป็นโรคไตจะช่วยให้รักษาได้ทันที
โรยัล คานิน สนับสนุนให้คุณพร้อมเป็นเจ้าของสัตว์เลี้ยงที่มีความรับผิดชอบ เริ่มง่ายๆด้วยการพาน้องแมวน้องหมาไปหาหมอ หรือ Take Your Pet To The Vet เป็นประจำทุกปี เพื่อที่จะช่วยกันสร้างสังคมสัตว์เลี้ยงสุขภาพดี ส่งต่อสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดีให้กับสุนัขและแมวที่คุณรัก เพื่อให้พวกเขาอยู่กับเราไปได้นาน ๆ
*SDMA เป็นสารบ่งชี้ทางชีวภาพของไต (renal biomarker) การเพิ่มขึ้นของระดับ SDMA บ่งชี้ถึงการลดลงของอัตราการกรองของหน่วยไตและระดับของค่า SDMA ในกระแสเลือดแมวจะสูงขึ้นเมื่อการทำงานของไตลดลง ใช้ประเมินการทำงานของไตช่วยคัดกรองได้ตั้งแต่ไตมีเสียหายที่ร้อยละ 25
เรื่องอื่นๆ ที่น่าสนใจ วิธีดูแลน้องแมว ให้ก้าวสู่วัยผู้ใหญ่อย่างสมบูรณ์แข็งแรง
