ก่อนว่าจ้างนักจัดสวนมาออกแบบจัดสวนให้ หลายคนอยากลองตีราคาค่าสวนน้ำตกรูปแบบที่ชอบดูสักครั้ง เพื่อเตรียมงบประมาณไว้ให้พร้อม
ซึ่งงบดังกล่าวย่อมครอบคลุมต้นทุนของงาน ทั้งค่าวัสดุอุปกรณ์ พืชพรรณ และค่าแรงงาน ซึ่งหากหาต้นทุนของงานเหล่านี้ได้ ก็จะประมาณราคาได้อย่างใกล้เคียงแน่นอน สำหรับนักออกแบบมือใหม่ก็สามารถใช้ความรู้ตรงนี้ไปประกอบการคิดราคาได้เลย
การก่อสร้างน้ำตกและจัดสวน แม้เป็นงานที่ต้องทำร่วมกัน แต่ควรคิดราคาแยกกันตามลักษณะของงาน การคิดราคาค่าก่อสร้างน้ำตกนั้น ผู้รับเหมาบางคนอาจใช้ประสบการณ์ประมาณราคาโดยรวม ทั้งค่าแรงและวัสดุ ไม่ได้แจกแจงรายการวัสดุและค่าแรง จะถูกหรือแพงขึ้นกับความพอใจของทั้งสองฝ่าย แต่การแจกแจงรายละเอียดก็มีข้อดีทั้งกับตัวผู้ประมาณราคาเอง ที่สามารถคะเนราคาได้อย่างครอบคลุม อีกทั้งยังดีต่อเจ้าของบ้าน ซึ่งเมื่อเห็นรายละเอียดแล้ว ย่อมรู้ตัวว่าสามารถรับได้กับราคาตามนั้นหรือไม่ หากยังไม่พร้อมจะตัดสินใจตัดส่วนไหนออกไปก่อน
การคิดราคาค่าก่อสร้างน้ำตก ประมาณราคาเช่นเดียวกับงานก่อสร้างทั่วไป ซึ่งมีหัวข้อดังนี้
- การถมบดอัดและปรับพื้นที่ ( ถ้ามี )
คิดจากปริมาตรดินที่ใช้ถม แล้วคิดเผื่อไว้สำหรับการบดอัดยุบตัวอีกประมาณ 10-15 เปอร์เซ็นต์ อาจคิดแยกเป็นค่าดินถมและค่าบดอัด
- งานขุดดินทำลำธาร บ่อเลี้ยง และบ่อกรอง
คิดค่าแรงงานจากปริมาตรดินขุด (กว้างxยาวxลึก) ของลำธาร บ่อเลี้ยง บ่อกรอง โดยคิดราคาเป็นลูกบาศก์เมตร ถ้าขุดแล้วต้องเอาไปทิ้งไกลจากหน้างานก็ต้องคิดค่าใช้จ่ายตรงนี้เพิ่มไว้ด้วย
- งานตีเสาเข็ม(ถ้ามี)
คิดจากขนาดและนับจำนวนต้น ตามแบบที่ระบุ ส่วนค่าแรงตีเข็มจะคิดต่อต้น หรือคิดเหมารวมกรณีใช้เครื่องจักรก็คิดแยกไว้ให้เห็น
- งานโครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก
คิดค่าแรงงานและวัสดุจากปริมาตรคอนกรีตที่ใช้ทั้งหมด เช่น ฐานแผ่, คานรับหิน, พื้น ผนังบ่อและลำธาร คิดราคาคอนกรีตเป็นลูกบาศก์เมตร (กว้างxยาวxหนา) หรือแยกรายการให้เห็นเป็นวัสดุปูนซีเมนต์ หิน ทราย เหล็กเสริมก็ได้ นอกจากนี้ ต้องคิดราคาสารกันซึม ลวดผูกเหล็ก ไม้แบบ ไม้ประกบแบบ ตะปูขนาดต่าง ๆ ไว้ด้วย
- งานก่อ ฉาบ ขัดมันกันซึม
คิดค่าแรงงานและค่าวัสดุ จากปริมาณงานเป็นตารางเมตร (กว้างxยาว) หรือคิดเหมารวม ขึ้นอยู่กับประสบการณ์และความชำนาญของแต่ละคน
- งานจัดวางหิน
การจัดวางหินให้สวยงามตามรูปแบบน้ำตกธรรมชาติเป็นงานยาก ต้องใช้เวลา ผู้จัดควรมีประสบการณ์ จึงคิดราคาออกมาเป็นค่าใช้จ่ายอีกงานหนึ่ง โดยคำนวณจากขนาดและจำนวนหิน แล้วคิดราคาค่าหินรวมค่าขนส่ง ราคาสารกันซึม คอนกรีต และปูนทรายสำหรับเชื่อมต่อหิน ค่าเครื่องมือ เช่น เครน, รอก และค่าแรงงานคนในการจัดวางหิน
- งานระบบกรอง ระบบหมุนเวียนน้ำตก และระบบไฟ
คิดค่าวัสดุสำหรับฝาบ่อกรอง อุปกรณ์การกรอง อุปกรณ์ท่อ และข้อต่อ, อุปกรณ์ต่อเชื่อม, ประตูน้ำ เครื่องสูบน้ำ หัวพ่นอากาศ และวัสดุอุปกรณ์ระบบไฟฟ้า ถ้าออกแบบได้ถูกต้องชัดเจน การคำนวณหาวัสดุอุปกรณ์ในส่วนนี้จะใกล้เคียงกับการใช้งาน ส่วนค่าแรงงานในส่วนนี้มักคิดเหมารวม
- งานสิ่งก่อสร้างประกอบ (ถ้ามี) เช่น สะพาน ซุ้มไม้เลื้อย ศาลา ลานกรวด ฉากตกแต่ง และรั้ว ฯลฯ
การก่อสร้างสะพาน คิดเป็นชุดจากราคาวัสดุ และค่าแรงที่ทำ ซึ่งควรออกแบบรายละเอียดในการทำไว้ด้วย ส่วนลานกรวดจะคิดค่าวัสดุเป็นตารางเมตรของพื้นคอนกรีตหรือปูนทรายรองพื้น ค่ากรวดคิดเป็นถุง และค่าแรงคิดเป็นตารางเมตร สำหรับศาลา ฉากตกแต่ง รั้ว หรือซุ้มไม้เลื้อยต้องออกแบบประมาณราคาวัสดุ และค่าแรงแยกต่างหาก
- งานจัดสวน
คิดราคาตั้งแต่ดินจัดสวน วัสดุปรุงดิน เช่น ปุ๋ย ปูนปรับสภาพดิน ดินผสม ทรายหยาบ และอินทรียวัตถุอื่น ๆ ค่าต้นไม้ หิน อุปกรณ์ตกแต่ง หญ้าสนาม ไม้ค้ำยัน ส่วนค่าแรงงานอาจคิดเหมารวมหรือคิดเป็นตารางเมตรของพื้นที่จัดสวน
- ค่าดำเนินงาน
เป็นค่าใช้จ่ายอื่น ๆ นอกเหนือที่กล่าวมา เพื่อให้การก่อสร้างน้ำตกสำเร็จตามต้องการ ได้แก่
– ค่าใช้จ่ายก่อนเริ่มงาน เช่น การไปพบปะเจ้าของโครงการ การเดินทางไปสำรวจวิเคราะห์พื้นที่ การนำเสนอแบบร่าง การจัดเตรียมคนงาน เครื่องมือ ค่าใช้จ่ายในการติดต่อ
– ค่าใช้จ่ายระหว่างการปฏิบัติงาน เช่น ค่าน้ำ ค่าไฟในการก่อสร้าง ค่าเช่าสถานที่พักคนงาน หรือที่เก็บอุปกรณ์ ค่าซ่อมเครื่องมือขณะปฏิบัติงานซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ ค่าขออนุญาตต่าง ๆ การติดต่อกับบุคคลที่เกี่ยวข้องกับงาน การเดินทาง และจัดหาวัสดุอุปกรณ์ โดยเฉพาะการจัดหาพืชพรรณและองค์ประกอบตกแต่งสวน ซึ่งวัสดุเหล่านี้มีตลาดจำกัดกว่าวัสดุอุปกรณ์ก่อสร้าง อาจต้องเดินทางข้ามจังหวัดเพื่อไปซื้อแผ่นใยกรอง วัสดุกรอง หรือต้นไม้บางชนิด จึงอาจมีรายจ่ายแฝง อันเกิดจากการขนส่งพืชพรรณ และหินประดับ
– ค่าใช้จ่ายหลังเสร็จงาน เช่น ค่าขนเศษวัสดุเหลือใช้ไปทิ้ง การเก็บหน้างานให้เรียบร้อยสวยงาม
การก่อสร้างน้ำตกมีความละเอียดซับซ้อน เป็นงานที่ต้องใช้เวลา และการดำเนินงานมากกว่าการจัดสวนทั่วไป ดังนั้นจึงคิดค่าดำเนินงานไว้ประมาณ 10-15 เปอร์เซ็นต์ของราคาวัสดุจากข้อ 1 – 9
- กำไร คิดตามความยากง่ายของงาน ความเสี่ยง ระยะเวลาการทำงาน ความชำนาญของผู้ก่อสร้าง หรือคิดเปอร์เซ็นต์จากต้นทุนในการก่อสร้าง โดยคิดประมาณ 15-35 เปอร์เซ็นต์ ของทุนดำเนินการจากข้อ 1- 10
หากใครมีความสามารถจัดสวนน้ำตกเล็กๆเองในบ้าน ก็สามารถตัดค่าใช้จ่ายในข้อ 10 และ 11 ออกได้ ทั้งนี้การตีราคาให้ใกล้เคียงนั้น ต้องรู้ราคาของวัสดุอุปกรณ์ พืชพรรณต่างๆ ก่อน โดยลองสำรวจราคาสิ่งเหล่านี้จากท้องตลาด แล้วทดลองทำดู ทั้งนี้จำนวนของวัสดุอุปกรณ์ที่ต้องการนำมาใช้ จะมากหรือน้อยขึ้นกับขนาดและรูปแบบสวนแต่ละแห่งด้วยค่ะ
รายการวัสดุอุปกรณ์
-ดินถม และแรงงาน
– เสาเข็ม และแรงงาน
– หินสำหรับก่อน้ำตก แรงงานขนและจัดวาง
– งานโครงสร้างคสล.และแรงงาน
– งานระบบกรองและระบบน้ำหมุนเวียน
– งานจัดสวนน้ำตก ( พรรณไม้ชนิดและขนาดที่ต้องการ /หญ้า / ดินผสม / ปุ๋ยคอกเก่า / แผ่นทางเดิน / กรวดแม่น้ำ / ไม้ค้ำยัน)
– ค่าแรงงาน แยกเป็นงานจัดสวนทั่วไป และแรงงานเฉพาะช้างต้นซึ่งราคาจะสูงหรือต่ำตามความยากง่าย
ดูรายละเอียดเพิ่มเติม และตัวอย่างการคิดราคาประมาณการค่าก่อสร้างน้ำตกและจัดสวนอย่างละเอียดได้จากหนังสือ “การทำน้ำตกและลำธารในสวน”
ข้อมูล : ขวัญชัย จิตสำรวย
เรียบเรียง : ทิพาพรรณ ศิริเวชฎารักษ์
ภาพ : อภิรักษ์ สุขสัย
