13.พุดโกเมน
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Rothmannia longiflora Salisb.
วงศ์ : Rubiaceae
ถิ่นกำเนิด เขตร้อนของทวีปแอฟริกา แถบประเทศ แกมเบีย ชูดาน เคนยา แทนซาเนีย และแองโกลา ไม้พุ่มขนาดใหญ่ สูงได้ถึง 10 เมตร ทรงพุ่ม โปร่ง เปลือกต้นสีน้ำตาลอ่อน ใบเดี่ยว ออก ตรงข้ามกัน รูปรี ปลายใบแหลมยาว โคนใบสอบ แผ่นใบหนาสีเขียวเข้มเป็นมัน ดอกเดี่ยวออกที่ ปลายกิ่ง ก้านดอกและกลีบเลี้ยงสีม่วงแดง กลีบ ดอกด้านนอกสีม่วงแดง โคนกลีบดอกเชื่อมติด กันเป็นหลอดเล็กๆ ปลายหยักเว้าเป็น 5 กลีบ คล้ายแตร กลีบดอกด้านใน สีขาว มีจุดประสีม่วงแดงที่กึ่งกลางกลีบ ออกดอกช่วงฤดูร้อน ส่งกลิ่นหอมอ่อนๆ ตลอดวัน ผลมีเนื้อหลายเมล็ด รูปทรงกลม เมล็ดแบนเว้าสีน้ำตาลแดง ขยายพันธุ์ด้วยการ เพาะเมล็ดหรือปักชำกิ่ง
14.พุดชมพู
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Portlandia coccinea Sw
วงศ์ : Rubiaceae
ถิ่นกำเนิด พบทางตะวันตกเฉียงเหนือและตอน กลางของจาเมกา ไม้พุ่ม สูง 2.50 – 5 เมตร ทรงพุ่มแน่นเป็น รูปพีระมิด ใบเดี่ยวออกตรงข้ามกัน รูปไข่กลับ แกมรูปใบหอก ปลายใบแหลม โคนใบสอบเรียว แผ่นใบหนาเป็นมัน ใบอ่อนมีสีม่วงแดงเรื่อ หูใบ รูปสามเหลี่ยม ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกตาม ซอกใบใกล้ปลายยอด เรียวแหลม โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นรูปแตร สีชมพู อ่อนถึงเข้ม ออกดอกตลอดปี ส่งกลิ่นหอมอ่อนๆ ผลรูปรี มีสันนูน ปลายผลมีกลีบเลี้ยงติดอยู่ ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก นำไปเพาะขยายพันธุ์ ต่อได้
15.พุดดง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Kopsia arborea Blume
วงศ์ : Apocynaceae
ถิ่นกำเนิด ตอนใต้ของจีน เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ถึงออสเตรเลีย ไม้ต้นขนาดใหญ่ เรือนยอดทรงกลม สูงได้ ถึง 15 เมตร ใบเดี่ยวออกตรงข้าม รูปรีแกมรูป ขอบขนานหรือรูปใบหอก ปลายใบเรียวแหลม โคน ใบสอบแคบ แผ่นใบสีเขียวเข้มเป็นมัน ช่อดอก แบบช่อกระจุกออกที่ปลายยอด โคนกลีบดอก ออกดอกตลอดปี ส่งกลิ่นหอม อ่อนๆ ตลอดวัน ผลออกเป็นคู่ รูปรี ภายในมีเมล็ดแข็ง เมื่อสุกมีสีดำ ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดหรือตอนกิ่ง
16.พุดดอกปีบ
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Posoqueria latifolia (Rudge) Schult.
วงศ์ : Rubiaceae
ถิ่นกำเนิด ตอนใต้ของเม็กชิโกถึงแถบลุ่มแม่น้ำ แอมะชอนในทวีปอเมริกาใต้ ไม้ต้นขนาดกลาง เรือนยอดกลม ทรงพุ่ม แน่นทึบ ใบเดี่ยว ออกตรงข้าม กัน รูปไข่แกมรูปรี ปลายใบแหลมติ่ง โคนใบ ป้าน แผ่นใบหนาสีเขียวเข้มเหลือบเงิน ช่อดอก แบบช่อกระจุกออกที่ปลายยอด มีดอกย่อย จำนวนมาก โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ออกดอกตลอดปี ส่งกลิ่นหอม อ่อนๆ ตลอดวัน ผลเป็นผลเนื้อนุ่มทรงกลม มีหลายเมล็ด เมื่อแก่มีสีเหลืองอมส้ม ขยายพันธุ์ ด้วยการตอนกิ่ง
17.พุดดาราราย
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Tabernaemontana cerifera Pancher & Sebert
วงศ์ : Apocynaceae
ถิ่นกำเนิด เกาะนิวแคลิโดเนีย ไม้พุ่ม ใบเดี่ยว ออก ตรงข้ามกัน รูปรีหรือรูปไข่ ปลายใบแหลม โคนใบสอบ แผ่นใบใหญ่หนาสีเขียวเข้ม ช่อดอก แบบช่อกระจุกออกที่ซอกใบใกล้ปลายยอด ดอกสีขาว โคนกลีบดอก เชื่อมกันเป็นหลอดยาว บิดเป็นเกลียวคล้ายกังหัน ออกดอกตลอดปี ส่งกลิ่นหอมอ่อนๆ ตลอดวัน ผลรูปรีเบี้ยว ผิวผลนูนเป็นสันตามยาว เมล็ด รูปรีจำนวนมาก ขยายพันธุ์ด้วยการปักชำกิ่งหรือ ตอนกิ่ง
18.พุดดุจดาว
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Rosenbergiodendron formosum (Jacq.) Fagerl.
วงศ์ : Rubiaceae
ถิ่นกำเนิด อเมริกากลางถึงอเมริกาใต้ ไม้พุ่ม สูง 1-2 เมตร ลำต้นสีน้ำตาลปนเทา กิ่งก้านแข็ง ใบเดี่ยวออกตรงข้าม รูปไข่ ปลายใบ แหลม โคนใบมน แผ่นใบสีเขียวเป็นมัน เห็น เส้นใบเด่นชัด ดอกเดี่ยวออกที่ซอกใบ โคนกลีบ เชื่อมติดกันเป็นหลอดยาว สีขาว ยอดเกสรเพศเมียสีขาว ออกดอกดกช่วงฤดูร้อน ออกดอกตลอดปี ส่งกลิ่นหอมแรงตอนกลางคืน กลางวันส่งกลิ่น หอมอ่อน ๆ ตลอดวัน ผลค่อนข้างกลม เมื่อสุก สีเขียวอมเหลือง เนื้อนุ่มรสหวาน ขยายพันธุ์ ด้วยการเพาะเมล็ดหรือปักชำกิ่ง
19.พุดทูอินวัน
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Gardenia taitensis DC.
วงศ์ : Rubiaceae
ถิ่นกำเนิด คาดว่ากลายพันธุ์มาจากพุดแสงอุษา ซึ่งพบในตาฮีตีและหมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิก ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 4 เมตร ใบเดี่ยว ออก ตรงข้ามกัน รูปไข่กลับแกมรูปรี ปลายใบมน โคนใบสอบ แผ่นใบหนาสีเขียวเข้มเป็นมัน ดอกเดี่ยว ออกที่ซอกใบใกล้ปลายยอด กลีบเลี้ยง เป็นสัน โคนกลีบดอก เชื่อมติดกัน กลีบรูปไข่กว้างและบิดเล็กน้อย ออกดอกตลอดปี ส่งกลิ่นหอมอ่อนๆตลอดวัน มักไม่ติดผล ขยายพันธุ์ด้วยการตอนกิ่ง
20.พุดผา
ชื่อวิทยาศาสตร์ Gardenia collinsiae Craib
วงศ์ Rubiaceae
ถิ่นกำเนิด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวัน- ออก และภาคตะวันตกของไทย ไม้ต้นขนาดเล็ก สูง 3-6 เมตร แตกกิ่ง กระโดงมาก เปลือกต้นสีน้ำตาลปนเทา มีหนาม แหลมตามลำต้น ใบเดี่ยวออกตรงข้าม รูปไข่กลับ ปลายใบมน โคนใบสอบแคบ แผ่นใบหนาสีเขียว เข้มเป็นมัน ดอกเดี่ยว ออกที่ซอกใบใกล้ปลาย ยอด โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดยาว รูปไข่กลับปลายมน ออกดอกช่วงฤดูร้อน ส่งกลิ่น หอมอ่อนๆ ผลทรงกลมสีเขียว ขยายพันธุ์ด้วยการ ตอนกิ่ง
21.พุดวิรัชศิลป์
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Portlandia grandifora L.
วงศ์ : Rubiaceae
ถิ่นกำเนิด คิวบา จาเมกา ไม้พุ่ม สูง 2.50 – 5 เมตร ในธรรมชาติสูงได้ถึง 15 เมตร ทรงพุ่มแน่น ใบเดี่ยวออกตรงข้ามกัน รูปไข่กลับป้อม ปลายใบมีติ่งแหลม โคนใบป้าน แผ่นใบหนาบิดเป็นคลื่น สีเขียวเข้มเป็นมัน หูใบ รูปสามเหลี่ยมเล็ก ๆ ช่อดอกแบบซ่อกระจุก ออก ตามซอกใบใกล้ปลายยอด ลักษณะ คล้ายพุดชมพู (Portlandia coccinea) ต่างกันที่ ก้านดอกและกลีบเลี้ยงสีเขียว มีสีม่วงแดงเล็กน้อย โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นรูปแตร สีขาว ออก ดอกตลอดปี ส่งกลิ่นหอมอ่อนๆ ผลรูปรี ปลายผลมีกลีบเลี้ยง ติดอยู่ ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก ขยายพันธุ์ ด้วยการเพาะเมล็ด
22.พุดศุภฤกษ์
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Tabernaemontana africana Hook.
วงศ์ : Apocynaceae
ถิ่นกำเนิด แอฟริกาตะวันตก ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 6 เมตร ทรงพุ่มแน่นทึบ เมื่อ อายุมากขึ้นมีเนื้อไม้อ่อน ทุกส่วนมีน้ำยางสีขาว ลักษณะคล้ายกับพุดเศรษฐีสยาม แต่ต้นเตี้ยกว่า ใบรูปรีแกมรูปขอบขนาน ปลายใบแหลม แผ่นใบ สีเขียวเข้มเป็นมันทั้งสองด้าน ดอกเดี่ยว สีขาว ออกใกล้ปลายยอด โคนกลีบสีเหลืองเชื่อมติดกัน เป็นหลอด ขนาดใกล้เคียงกัน ออกดอกตลอดปี ส่งกลิ่นหอมอ่อน ๆ ตลอดวัน เมื่อเริ่มโรยกลีบ จะลู่ลงเหี่ยวง่าย ไม่ติดผล จึงต้องขยายพันธุ์ ด้วยการเสียบยอด โดยใช้พุดกุหลาบเป็นต้นตอ
23.พุดหัตยา
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Tabernaemontana litoralis Kunth
วงศ์ : Apocynaceae
ถิ่นกำเนิด ตอนใต้ของทวีปอเมริกาเหนือถึง ตอนเหนือของทวีปอเมริกาใต้ ตั้งแต่เม็กซิโกถึง โคลอมเบีย ไม้พุ่ม แตกกิ่งก้านมาก ทุกส่วนมีน้ำยางสีขาว ใบเดี่ยว ออกตรงข้ามกัน รูปรี ปลายใบแหลม โคนใบสอบ แผ่นใบเป็น คลื่นเล็กน้อย สีเขียวเหลือบเงิน เส้นใบเป็นร่อง ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกที่ซอกใบใกล้ปลายยอด ส่งกลิ่นหอมอ่อนๆ ออกดอกตลอดปี ผลเป็น ฝักคู่ โค้งงอ เมื่อแก่เปลี่ยนเป็นสีส้ม ภายใน มีเมล็ดสีน้ำตาล นำไปเพาะได้ ปลูกเลี้ยงและ ขยายพันธุ์ง่ายด้วยการเพาะเมล็ดหรือปักชำกิ่ง
24.พุทธชาด
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Jasminum auriculatum Vahl
วงศ์ : Oleaceae
ถิ่นกำเนิด อินเดีย เนปาล ศรีลังกา ภูฏาน และ ประเทศในหมู่เกาะอันดามัน ไม้พุ่มรอเลื้อย เลื้อยได้ไกล 1-3 เมตร ใบ เดี่ยว ออกตรงข้าม รูปรี ปลายใบแหลม โคนใบ สอบเรียว แผ่นใบสีเขียว ช่อดอกแบบช่อกระจุก แยกแขนง ออกที่ปลายกิ่ง ทยอยบานทั้งช่อช่วงเย็นถึงรุ่งเช้า แต่บานวันเดียวแล้วโรย สงกลิ่นหอมอ่อนๆ ตลอดวันและหอมแรงในช่วงใกล้ค่ำ ออกดอก ตลอดปี แต่ดกมากในฤดูฝน หากปลูกในที่ อากาศเย็นจะออกดอกดกทั้งปี ขยายพันธุ์ง่าย ด้วยการปักชำกิ่งและตอนกิ่ง
สนใจหนังสือ รวมพันธุ์ไม้ดอกหอม
บทความที่เกี่ยวข้อง
ไม้พุ่มทนแดด ตกแต่งสวน เพิ่มสีสัน
ไม้เลื้อย สร้างร่มเงา บังแดด
ติดตามไอเดียบ้านและสวนเพิ่มเติมได้ทาง บ้านและสวน Baanlaesuan.com
