/ คืนนั้นฉันรู้สึกอิ่ม ไม่ใช่อาหารแต่อิ่มในความเรียบง่าย ธรรมดาไม่โหยหาอะไรจนเกินพอดี ฉันเชื่อว่าพวกเขามีความสุข ถึงแม้จะวัดค่าของมันออกมาเป็นรูปธรรมไม่ได้ก็ตาม /
-4-
“ในระหว่างเดินทาง ถ้าคุณได้เห็นคนตายถือเป็นความโชคดี พวกเราเชื่อแบบนี้ เพราะความตายคือการได้ไปอยู่ในหัตถ์ของเทพเจ้า” เฮ็มบอกเราหลังจากที่เราได้เห็นชาวบ้านช่วยกันลำเลียงศพของผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุรถตกเหวลึกกว่า 300 เมตรผู้เคราะห์ร้ายเป็นลูกชายของลุงป้าผู้เลี้ยงจามรี ซึ่งเราเจอก่อนเข้าหุบเขาพบจิกา เรายังแวะเข้าเต็นท์ไปจิบ yak butter tea ที่คุณลุงกำลังปรุงอยู่เลย ส่วนคุณป้าก็หัวเราะเสียงใสนั่งทอผ้าอยู่หน้าเต็นท์ ชีวิตเป็นอะไรที่เปราะบางและความสุขนั้นช่างแสนสั้นจริง ๆ เพราะอีกวันต่อมาเสียงหัวเราะของทั้งคู่กลับกลายเป็นน้ำตาแห่งความสูญเสีย ฉันรู้สึกเสียใจ สงสาร และเห็นชัดในสัจธรรมของสังสารวัฏมากขึ้นเรื่อย ๆ ความแน่นอนคือความไม่แน่นอน ได้แต่บอกตัวเองว่าอย่ายึดติดเพียงระลึกรู้ ฝึกสติให้รู้เท่าทันและอยู่กับปัจจุบันให้ดีที่สุดเท่านี้ก็พอ
จากพบจิกา เรามาถึงพูนาคาภายในเวลา 3 ชั่วโมง ฉันเจอคนเสียชีวิตอีกหนึ่งคนในระหว่างทางนี้คิดเสียว่าเป็นความโชคดีอย่างที่เฮ็มบอกละกัน ที่นี่ก็มีซ่งเหมือนที่ทิมพูด้วย แต่สวยกว่ามาก ในความคิดฉัน พูนาคาซ่ง (Phunaka Dzong) วางตัวอยู่บนแม่น้ำสองสายที่ไหลมาบรรจบ คือแม่น้ำโพชูและโมชู เป็นทิวทัศน์ที่งดงามมาก ภายในเป็นที่ตั้งของหน่วยงานราชการ วัด และเขตสังฆาวาสเช่นเดียวกับตาชิโชซ่ง
ที่พูนาคามีสถานที่น่าสนใจมากมาย ทั้ง สถูป 109 องค์แห่งโดชูลา(Dochula) ที่สร้างขึ้นเพื่อเป็นสัญลักษณ์แห่งชัยชนะต่อกองกำลังหัวรุนแรงที่ยึดพื้นที่ภาคใต้ของภูฏานไปจนถึง วัดชิมิลาคัง (Chimi Lhakhang) ที่ขึ้นชื่อเรื่องการขอลูก ฉันเห็นภาพวาดของลึงค์หรืออวัยวะเพศชายตามผนังบ้านเรือน ไปจนถึงลึงค์แกะสลักแขวนไว้ที่ชายคา เพราะคนที่นี่เชื่อว่าจะช่วยปกป้องสิ่งชั่วร้ายไม่ให้เข้ามาในบ้าน
ตามแผนการเที่ยว จากพูนาคาเราจะนอนที่ ปาโร (Paro) 2 คืนก่อนบินกลับ ฉันขอเฮ็มเปลี่ยนแผนการเที่ยวเล็กน้อย อย่างแรกคือ ฉันขอแวะร้าน Karma’s Coffee และโรงงานทำกระดาษสาที่ทิมพูก่อนเดินทางไปปาโร อย่างที่สองคือ หนึ่งคืนในปาโร ฉันขอนอนในบ้านชาวบ้านแบบโฮมสเตย์ แม้จะไม่สบายเท่านอนในโรงแรม 3 ดาว แต่ฉันก็ไม่เสียดายเงินที่จ่ายไปแล้วเลยเมื่อเทียบกับประสบการณ์ที่ได้รับ
เฮ็มตามใจทุกข้อที่ฉันขอ ตั้งแต่ไปจิบกาแฟที่คาเฟ่ ดูชาวบ้านทำกระดาษสาโฮมเมด ไปจนถึงนอนพักที่บ้านของครอบครัวชาวภูฏาน เจ้าของบ้านนี้ชื่อ คาร์มา มีลูกทั้งหมด 3 คนเด็ก ๆ ตื่นเต้นกันมากเพราะเป็นครั้งแรกที่มีแขกมาพักที่บ้าน
คิงกา น้องสาวของคาร์มาทำอาหารภูฏานในเย็นวันนั้น อาหารที่นี่เน้นใส่ชีส ไม่ว่าจะเป็นมันฝรั่งอบชีส ชิลี่ชีส เรานั่งรวมตัวกันกินข้าวเย็นในห้องดูทีวี ซึ่งพอตกดึกก็จะกลายเป็นห้องนอนไปในตัวเพราะเป็นห้องเดียวที่มีเตาผิงบ้านนี้มีชั้นเดียวและมีห้องไม่มากนัก พวกเขาอยู่กันอย่างสมถะ เด็ก ๆ พูดภาษาอังกฤษเก่งมากทุกเช้าเด็ก ๆ จะเดินไปโรงเรียน ระยะทางกว่า 3 -4 กิโล เป็นเวลาหนึ่งชั่วโมง ในวัยนี้พวกเขาไม่ติดสมาร์ทโฟน แต่ช่วยแม่ทำงานบ้านหลังจากเลิกเรียนทุกวัน
คืนนั้นฉันรู้สึกอิ่ม ไม่ใช่อาหารแต่อิ่มในความเรียบง่าย ธรรมดาไม่โหยหาอะไรจนเกินพอดี ฉันเชื่อว่าพวกเขามีความสุข ถึงแม้จะวัดค่าของมันออกมาเป็นรูปธรรมไม่ได้ก็ตาม และ 7 วันที่อยู่ที่นี่ ไม่ใช่เพียงการท่องเที่ยวชมสถานที่สำคัญในประเทศแต่คือการมองออกไปในความต่างทั้งภาษา ผู้คน วัฒนธรรม ภูมิประเทศ และที่สำคัญคือ แนวคิดเพื่อมองย้อนกลับมาสู่ภายในตัวเราเองว่าสุขที่แท้นั้นคือสิ่งใด อย่างน้อยความคิดยึดติดที่ว่าไม่ชอบท่องเที่ยวแบบมีไกด์ของฉันก็เปลี่ยนไป ถ้าไม่มีเฮ็ม ฉันคงไม่ได้เห็น เรียนรู้ และเข้าถึงภูฏานได้มากเท่านี้
…ลาก่อนจนกว่าจะพบกันใหม่นะ ดินแดนแห่งมังกรสายฟ้า..
เรื่องและภาพ Nuanlilou