สำหรับการ เลี้ยงไก่ นั้น ไก่ เป็นสัตว์ที่ชอบกินอาหารเช่นเดียวกับคน ทั้งพืชและเนื้อสัตว์ การ เลี้ยงไก่ไข่ ในสถานที่เปิดโล่งกว้าง มีอากาศถ่ายเทได้สะดวกจะส่งผลให้ไก่มีสุขภาพดี ได้ออกกำลังกาย สามารถออกไข่ที่อุดมไปด้วยสารอาหารและมีรสชาติอร่อย พื้นที่ 1 ตารางเมตร ควรเลี้ยงไก่ได้ไม่เกิน 4 – 5 ตัว แม้ว่าในความเป็นจริงเราสามารถปล่อยไก่ให้ออกมาเดินเล่น หาอาหาร และใช้ชีวิตอยู่ในสวนของเราได้อย่างอิสระ
ก่อน เลี้ยงไก่ไข่ ลองมาทำความรู้จักกับธรรมชาติของไก่ก่อน ไก่เป็นสัตว์นักสำรวจที่อาจเดินคุ้ยเขี่ยอาหารจนทำให้สนามหญ้า แปลงผักสวนครัว หรือแปลงดอกไม้ที่เราต้องการให้มีความสวยงามอยู่เสมอ กลับพังได้ง่ายได้ในเวลาอันรวดเร็ว หรือเกิดมีหลุมดินที่ไม่พึงประสงค์ สำหรับสวนที่มีความเปราะบาง เราอาจต้องทำรั้วที่จำกัดพื้นที่การหาอาหารและสำรวจของไก่ให้อยู่อย่างเป็นที่เป็นทาง จะมีพื้นที่มากหรือน้อยขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของพื้นที่บ้าน นอกจากไม่ให้ไก่เข้าไปทำลายสวนแล้ว ยังช่วยให้ไก่ปลอดภัยจากสิ่งแวดล้อมรอบๆ อีกด้วย โดยภายในพื้นที่ยังสามารถจัดสวนเป็นสนามหญ้าหรือแปลงปลูกต้นไม้พุ่มหรือผักสวนครัวได้เช่นกัน เพียงแต่อาจไม่ได้สวยงามเป็นระเบียบเช่นสวนปกติ
โรยพื้นด้วยกรวด
แม้ว่าไก่จะไม่ใช่สัตว์ที่เรื่องมากกับที่อยู่อาศัยมากนัก แต่การปูพื้นทางเดิน หรือลานด้วยกรวดก็เป็นเรื่องดี เนื่องจากธรรมชาติของไก่จะต้องกินก้อนกรวดเล็กๆเพื่อใช้ในกระบวนการย่อยอาหาร อีกทั้งอนุภาคของฝุ่นในบริเวณดังกล่าว ยังช่วยขจัดปรสิตที่ซ่อนอยู่ในชั้นที่อยู่ลึกของขนไก่ โดยเราแทบไม่จำเป็นต้องไปกังวลเรื่องวัชพืชจะขึ้นแทรกพื้นกรวดออกมา เพราะมีไก่ช่วยทำหน้าที่กำจัดไปด้วยในตัว บริเวณที่อยู่อาศัยหรือลานกิจกรรมที่มีการใช้งานของทั้งไก่และคน ควรเป็นลานคอนกรีตหรือพื้นแข็งที่สามารถล้างทำความสะอาดได้ง่าย มีความลาดเอียงและสามารถระบายน้ำได้ดี อาจทำคอนหรือกำแพงคอนกรีตที่ยกระดับขึ้นเพื่อให้ไก่ได้เกาะยืน ระหว่างเล็มขนทำความสะอาดตัวจากโคลนและฝุ่นบนพื้นดิน
บ้านของไก่
การทำเล้าไก่ช่วยให้ไก่มีที่อยู่เป็นที่เป็นทาง แทนที่จะปล่อยให้ไก่ใช้กระถางหรือภาชนะปลูกทำเป็นรังสำหรับนอนกกเอง ทำให้ต้นไม้ที่อยู่ในกระถางตาย ซึ่งจำเป็นมากสำหรับผู้มีพื้นที่สวนจำกัด ควรออกแบบให้มีอากาศถ่ายเท กันฝนสาดได้ดี หันหน้าไปทางทิศตะวันออกที่แดดเช้าส่องถึง สามารถคลุมพื้นด้วยแกลบดิบหนา 5 เซนติเมตร โรยด้วยปูนขาวและควรเปลี่ยนทุกเดือนเพื่อลดการสะสมของเชื้อโรค ช่วยให้ไก่เดินสบายเท้ามากขึ้นและสามารถคุ้ยกินได้ อีกทั้งยังช่วยดูดซับความชื้นจากมูลไก่ได้ดี ควรแยกรางใส่น้ำและอาหารออกจากกัน อีกทั้งควรล้างทำความสะอาดรางใส่อาหารทุกวัน มีคอนให้ไก่ได้นอน อาจมีของเล่นให้ไก่ได้เล่นคลายเครียด ไม่ควรปลูกต้นไม้โดยรอบจนแน่นทึบเกินไป ควรปลูกเพียงต้นไม้ใหญ่ให้ร่มเงาบังแดดบ่ายในทิศตะวันตกและตะวันตกเฉียงใต้เท่านั้น ตัวเล้าไก่ควรทำจากวัสดุที่แข็งแรงและล้างทำความสะอาดได้ง่าย
ไก่มาช่วยสวน
ในบางครั้งเราสามารถปล่อยให้ไก่ออกมาเดินเล่นในสวนได้ในเวลาที่จำกัด เพื่อให้ไก่ได้จิกกินแมลงศัตรูพืชสักวันละ 2- 4 ชั่วโมง ทั้งด้วง หนอน ตั๊กแตน และโดยเฉพาะปลวกจากเศษไม้เก่า ก่อนที่จะต้อนให้กลับไปยังที่อยู่อาศัยดังเดิม นอกจากนี้มูลไก่ยังอุดมไปด้วยสารอาหารที่ต้นไม้ในสวนต้องการ โดยเฉพาะธาตุไนโตรเจน แต่อย่างไรก็ดีสำหรับต้นไม้ขนาดเล็ก ปุ๋ยจากมูลสัตว์โดยตรงก็อาจทำให้ต้นกล้าเหี่ยวแห้งได้ จึงควรกั้นพื้นที่เอาไว้เช่นกัน แม้แต่เศษเปลือกไข่ที่เหลือจากการทำอาหาร ยังสามารถนำมาบดเป็นสารผสมในดินช่วยให้ต้นไม้มีรากที่แข็งแรงขึ้นอีกด้วย บางที่ใช้ตาข่ายคลุมเป็นทางเดินให้ไก่เดินหาอาหารรอบสวนและแปลงปลูก เพื่อให้ไก่ได้ถ่ายมูลและช่วยกำจัดศัตรูพืชรอบแปลง
กำจัดขยะ
นอกจากเศษอาหารที่เหลือจากการรับประทานอาหารของเราจะนำมาเป็นอาหารให้ไก่ได้แล้ว วัชพืชหรือผลไม้ที่เน่าเสียในสวนก็เป็นอาหารชั้นดีให้ไก่ที่มีอายุเกิน 3 เดือนขึ้นไปได้ โดยสามารถให้เสริมจากอาหารสำเร็จรูปหรือเศษธัญพืชที่ให้ไก่กินปกติ แต่ควรระวังไม่ให้มีเศษขยะหรือกระดาษโฟมที่อาจเป็นอันตรายหากไก่จิกกินเข้าไป และเมื่อไก่ถ่ายมูลออกมาสามารถนำไปหมักกับเศษวัชพืชหรือเศษใบไม้เป็นเวลา 1 เดือนก็กลายเป็นปุ๋ยคุณภาพดีให้ต้นไม้ได้ นอกจากนี้การทำเล้าไก่เหนือบ่อน้ำ เมื่อไก่ถ่ายมูลลงไปในบ่อก็กลายเป็นอาหารให้ปลาในบ่อได้อีกด้วยตามหลักการพึ่งพากันในระบบนิเวศ
พรรณไม้สำหรับไก่
ไก่ส่วนใหญ่ไม่เป็นปัญหากับไม้ใหญ่และไม้พุ่ม บางครั้งเราอาจเห็นพวกไก่แจ้ไปแอบงีบอยู่ใต้ต้นไม้ใหญ่ได้ ต้นไม้ที่ให้ร่มเงาในช่วงกลางวันยังช่วยกำบังไก่จากสายตาผู้ล่า ทำให้ไก่ไม่เครียด สามารถเจริญเติบโตได้ดี แต่ไก่จะมีปัญหากับเมล็ดพันธุ์ที่เพิ่งงอกขึ้นใหม่ หรือต้นไม้ที่กำลังออกผลผลิตชุดใหม่ หากต้องการปลูกต้นไม้ขนาดเล็กที่มีความเปราะบาง เจริญเติบโตช้า หรือผักสวนครัว ก็ควรทำกระบะปลูกให้มีความสูงประมาณ 60 เซนติเมตร หรืออาจทำตะแกรงตาข่ายล้อมรอบต้นไม้นั้นชั่วคราว เพื่อไม่ให้ไก่เข้าไปจิกทำอันตรายได้ หรืออาจกั้นด้วยรั้วโดยตอกเสาไม้ลงดินและติดตาข่ายสูงประมาณ 60 เซนติเมตรเฉพาะรอบแปลง ก็เป็นวิธีที่ช่วยได้เช่นกัน โปรดจำไว้ว่าไก่สามารถจิกกินต้นไม้ได้ทุกชนิด บางชนิดที่ไก่ไม่เคยกินมาก่อนอาจกลายเป็นอาหารจานโปรดในมื้อถัดไปได้เสมอ ซึ่งหากเลี้ยงไก่จำนวนมากควรพิจารณาเรื่องนี้ด้วย
สมุนไพรหลายชนิดในสวนสามารถนำมาผสมกับอาหารของไก่ได้ เช่น ฟ้าทะลายโจรและเหง้าขมิ้นชัน ช่วยเพิ่มภูมิต้านทาน ใบรางจืดช่วยถอนพิษ เถาบอระเพ็ดช่วยให้สุขภาพแข็งแรง
เทคนิคเลี้ยงไก่ให้ออกไข่
เลือกชนิดที่เป็นพันธุ์ไก่ไข่เพศเมีย ซึ่งผ่านการคัดเลือกสายพันธุ์จากฟาร์มที่ได้มาตรฐาน ซึ่งมีอยู่หลายสายพันธุ์ และแต่ละสายพันธุ์ก็มีสีสันสวยงามไม่แพ้ไก่พันธุ์สวยงามอื่นๆ โดยทั่วไปแม่ไก่จะออกไข่เมื่ออายุได้ 6 เดือนขึ้นไป ในช่วงอายุ 4 เดือนจึงควรเพิ่มสารอาหารพวกโปรตีนจากอาหารสำเร็จรูป เมล็ดธัญพืช หรือแมลงต่างๆ เป็นพิเศษ พอหลังจาก 6 เดือนไก่จะออกไข่เป็นประจำเกือบทุกวัน เราสามารถกลับมาให้อาหารในปริมาณเท่าเดิม และควรเตรียมทำรังจากฟางแห้งในกระบะไม้ หรือพลาสติก ที่สามารถเคลื่อนย้ายได้ และมีขนาดกว้างพอให้แม่ไก่ได้วางไข่หรือกกไข่ได้ตามจำนวนของไก่ที่เลี้ยง โดยไม่ต้องแย่งกัน ง่ายต่อการเก็บไข่และนำไปทำความสะอาด ที่สำคัญต้องเลี้ยงเฉพาะไก่เพศเมีย ไม่เช่นนั้นไก่เพศผู้กับเพศเมียจะผสมพันธุ์กัน จนออกเป็นไข่ที่มีลูกอยู่ภายในแล้ว
เรื่อง : ” ปัญชัช “
ภาพ : ” คลังภาพบ้านและสวน “
เทคนิคเลี้ยงไก่ และเลือกพันธุ์ไก่ ให้ออกไข่ทุกวัน
กุ้งก้ามแดง… สัตว์น้ำทางเลือก เลี้ยงง่าย กินก็ได้
