เมล็ดพืช นับว่าเป็นส่วนสำคัญที่ช่วยในการขยายพันธุ์ของพืช ซึ่งภายในเมล็ดจะประกอบไปด้วย ต้นอ่อน และ อาหารสำหรับเลี้ยงต้นอ่อน ซึ่ง เมล็ดที่กินได้ ก็สามารถนำมารับประทานได้ โดยจะนิยมทานกันในกลุ่มของธัญพืชเป็นส่วนใหญ่ ด้วยประโยชน์ที่อุดมไปด้วยวิตามิน เส้นใย ช่วยเพิ่มปริมาณไขมันดี จึงเหมาะสำหรับคนที่รักสุขภาพ
นอกจากธัญพืชแล้วยังมี เมล็ดที่กินได้ ชนิดอื่นที่สามารถนำเมล็ดมารับประทานได้ ได้แก่ เมล็ดบัวหลวง เมล็ดขนุน เมล็ดมะขาม ซึ่งเป็นภูมิปัญญาชาวบ้านที่นำเมล็ดพืชเหล่านี้มารับประทาน เมล็ดพืชบางชนิดก็ไม่คิดว่าจะสามารถนำมารับประทานได้ จะมีเมล็ดพืชชนิดไหนบ้างมาดูกัน
1 I เมล็ดบัว
เมล็ดบัว เป็นเมล็ดที่อยู่ในฝักของบัวหลวง สามารถทานสดได้ โดยจะทานเฉพาะเนื้อสีขาวด้านใน มีรสชาติหวานปนฝาด หรือนำมาอบกรอบอบเกลือก็น่ารับประทานไม่แพ้กัน ส่วนด้านในเมล็ดจะมี ดีบัว ซึ่งเป็นต้นอ่อนที่อยู่ในเมล็ดบัว จะนิยมแกะออกเพราะมีรสชาติขม แต่รู้ไหมว่ามีประโยชน์ช่วยในการขยายหลอดเลือด นอกจากนี้ยังช่วยเรื่องระบบย่อยอาหาร และบรรเทาอาการท้องเสียได้
2 I ลูกเนียง
ลูกเนียง เป็นเมล็ดของต้นเนียง มีรสชาติมัน กลิ่นฉุน แต่ไม่ควรทานดิบ เนื่องจากมี กรดเจงโคลิค ซึ่งเป็นกรดอะมิโนที่มีกำมะถันสูงมาก ถ้าทานลูกเนียงดิบมากเกินไปทำให้เกิดไตวายเฉียบพลันได้ ดังนั้น ก่อนรับประทานต้องนำลูกเนียงมาเพาะในทรายก่อนแล้วตัดหน่อลองลูกเนียงทิ้ง เพื่อลดปริมาณของกรดเจงโคลิค หรือนำไปต้มให้สุก รวมถึงนำไปหั่นเป็นชิ้นบางๆ แล้วตากแดดก่อนรับประทาน
3 I มะกิ้ง
มะกิ้ง เป็นเถาไม้เลื้อยอายุยืนโดยลักษณะการเจริญเติบโตจะเลื้อยพันกับต้นไม้ใหญ่ สามารถพบต้นมะกิ้งได้ที่ระดับความสูง 800-1,000 เมตร เวลาเก็บเกี่ยวจะเก็บจากผลที่ร่วงล่นลง วิธีรับประทานจะนำเมล็ดมะกิ้งไปกะเทาะเปลือกออก แล้วใช้มีดขูดเยื่อออกให้หมด ด้านในเมล็ดมีเนื้อสีขาว จากนั้นก็สามารถทานสดได้ หรือจะนำไปย่างไฟจนสุกก็ได้เช่นกัน มีรสชาติหวานมันกรอบ มีน้ำมันแทรกอยู่ในเนื้อ ซึ่งปัจจุบันมะกิ้งมีจำนวนลดลงเนื่องจากพื้นที่ของป่าที่ลดลงด้วย
4 I เมล็ดขนุน
เมล็ดขนุน ก่อนทานต้องเอามาทำให้สุกก่อน โดยเอามาต้มแล้วโรยเกลือเพื่อเพิ่มรสชาติ พอต้มเสร็จก็ให้ลอกเปลือกออก รสชาติที่ได้ก็จะเค็มๆ มันๆ นอกจากนี้สามารถนำไปประกอบขนมหวานอย่าง บวชเม็ดขนุน หรืออาหารคาว แกงส้มเมล็ดขนุนก็ได้เช่นกัน ซึ่งเมล็ดขนุนก็มีประโยชน์ช่วยต้านสารอนุมูลอิสระ ปรับระบบภูมิคุ้มกัน ช่วยลดสารก่อมะเร็ง มีไฟเบอร์สูงช่วยบรรเทาอาการท้องผูก
5 I เมล็ดกระบก
กระบก (อัลมอนด์เมืองไทย) เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ สามารถสูงได้มากถึง 35 เมตร พบได้มากในภาคอีสานและภาคเหนือของไทย ผลมีลักษณะกลมรีมีสีเขียว พอผลสุกจะมีสีเหลืองเนื้อบาง เนื้อด้านในมีสีส้ม นิยมนำเมล็ดมากะเทาะเปลือกออกและนำเนื้อด้านในไปคั่ว ก็จะช่วยให้มีกลิ่นหอมน่ารับประทาน
6 I ลูกประ
ลูกประ คือเมล็ดจากต้นประ ซึ่งเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ พบได้มากในภาคใต้ เวลาทานจะนำลูกมาคั่วทั้งเปลือกแล้วแยกเยื่อที่อยู่ด้านในออกนำมาทำน้ำพริก หรือนำมาหั่นเป็นแผ่นบางๆ แล้วก็นำไปทอด รวมถึงนำไปดองเพื่อยืดอายุของลูกประไว้ให้มีรับประทานตลอดทั้งปี เพราะลูกประออกลูกปีละครั้งเท่านั้น
7 I เมล็ดที่กินได้ เมล็ดกระถิน
เมล็ดกระถิน สามารถนำมารับประทานสดได้ มีรสชาติมันอมหวานเล็กน้อย โดยเมล็ดอ่อนที่มีสีเขียวนิยมนำมาโรยบนอาหารคาวที่มีรสชาติจัด อย่าง ส้มตำ แกง และยำ ส่วนเมล็ดแก่สามารถนำมาคั่วให้สุก แล้วบดให้ละเอียดนำมาชงดื่มกับน้ำร้อน ครั้งละ 1 ช้อนชา ต่อน้ำ 1 แก้ว เป็นยานอนหลับแบบชาวบ้าน แต่ไม่ควรดื่มติดต่อกันเกินหลายวัน
8 I เมล็ดที่กินได้ เมล็ดทุเรียน
เมล็ดทุเรียน ก่อนทานต้องทำให้สุกก่อน เริ่มจากนำเมล็ดมาเผาไฟจนข้างในจะสุก พอรับประทานจะมีรสชาติมัน กลิ่นหอม หรือจะนำไปหั่นบางๆ แล้วนำไปทอดในน้ำมันก็ได้เช่นกัน โดยเมล็ดทุเรียนที่นำมารับประทานจะเป็นทุเรียนพื้นบ้าน เพราะมีเมล็ดขนาดใหญ่ เนื้อเยอะ และนอกจากจะนำมาทานได้แล้วก็สามารถนำไปปลูกต่อเพื่อเป็นต้นตอสำหรับเสียบยอดกับกิ่งพันธุ์ก็ได้
9 I เมล็ดที่กินได้ มะก่อ
มะก่อ (เกาลัดเมืองไทย) เป็นเมล็ดของต้นก่อ ซึ่งเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สามารถพบได้มากที่ภาคเหนือ โดยกาบของมะก่อมีหนามยาวสามารถทิ่มแทงได้ วิธีรับประทานจะนำผลมะก่อมาทุบให้กาบที่มีหนามหลุดออก และนำเมล็ดมะกอมาคั่ว ใช้ทานเล่นเหมือนกับเกาลัดได้ มีรสชาติมันและหวานเล็กน้อย
10 I เมล็ดที่กินได้ เมล็ดมะขาม
เมล็ดมะขาม ก่อนรับประทานนิยมนำมาคั่ว ซึ่งหลังจากคั่วแล้วก็ยังคงมีเปลือกอยู่ ก็จะใช้ฟันกะเทาะเปลือกให้หลุดออกแล้วค่อยทานเนื้อที่อยู่ด้านใน เพื่อลดความแข็งลงสามารถนำเมล็ดมะขามที่คั่วแล้วไปแช่น้ำก็จะช่วยให้ทานได้ง่ายขึ้น ซึ่งเมล็ดมะขามมีโพลีแซคคาไลด์ช่วยเพิ่มระบบภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย และยับยั้งการเกิดเซลล์มะเร็งได้
