ฟาร์มเลี้ยงไก่ เล็ก ๆ ในบ้านให้น่ารักราวกับอยู่โลกนิทาน

ฟาร์มเลี้ยงไก่ ข้างบ้านดีไซน์เหมือนอยู่ต่างประเทศ ท่ามกลางดอกไม้ชูช่ออวดโฉมบานสะพรั่ง แปลงผักแปลงเล็กแปลงน้อย มีไก่ เป็ด และห่านเดินขวักไขว่สร้างชีวิตชีวา พร้อมกระท่อมหลังเล็กบ้านของสัตว์เหล่านี้ใน Soontaree Life & Farm บรรยากาศราวกับฟาร์มในชนบทดังภาพเขียนในนิทานของเบียทริกซ์ พอตเตอร์ (Beatrix Potter) ชาวอังกฤษ ผู้ให้กำเนิดตัวละคร ปีเตอร์ แรบบิท (Peter Rabbit) อันโด่งดัง

คุณวาว-วาสิฏฐี ลาธุลี และ คุณเล็ก-จักรพันธุ์ บุษสาย เจ้าของ ฟาร์มเลี้ยงไก่ เล็กจิ๋วแห่งนี้ เป็นสถาปนิก นักออกแบบงานอีเวนท์ และเปิดคาเฟ่เล็ก ๆ กรุ่นขนมอบออกมานอกเมืองอุดรไม่ไกลนัก ภายในบริเวณบ้านมีโซนเล้าไก่ เป็ด และห่าน ที่ทำมาจากของเหลือใช้และปลูกต้นไม้แซมไว้อย่างน่ารัก

ทำ ฟาร์มเลี้ยงไก่ เพื่อเก็บไข่มาทำขนม

เมื่อไม่กี่ปีที่แล้ววาวและเล็กเปิดร้าน Soontaree Café เมื่อเปิดร้านมาระยะหนึ่งจึงเกิดความคิดว่าถ้าเลี้ยงไก่และเก็บไข่มาทำขนมเองได้คงจะดี

“เราทำเบเกอรี่ต้องใช้ไข่ไก่ปริมาณเยอะมากต่อวัน คิดว่ามันคงดีมากเลยถ้ารู้ที่มาที่ไปของอาหารว่าเขากินอะไร อยู่อย่างไร อยากให้ลูกค้าที่ร้าน คนในบ้าน รวมทั้งสัตว์เลี้ยงได้กินไข่ที่ดี เลยเริ่มจากหาสายพันธุ์ไก่ที่ชอบและเหมาะกับเราจนได้มาเจอไก่ไข่สายพันธุ์แท้พวกนี้”

ที่นี่มีไก่ทั้งหมดมีประมาณ 50 ตัว (เกิดใหม่บ้างและ บ้างตายไปบ้าง) ทั้งหมด 4 สายพันธุ์ เน้นไก่ไข่สวยงามสายพันธุ์แท้ ได้แก่ ออสตราล็อร์ป (Australorp) มีหลากหลายสี เช่น สีบลู สีแบล็ก สีสแปลช สีโคโรเนชั่น อะเมอรัวคานา (Ameraucana) ให้ไข่สีฟ้า สีเขียว เลกฮอร์น (Leghorn) ไข่สีขาว และ เลกบาร์ (Legbar) ไข่สีฟ้า และโอลีฟ เอกเกอร์ (Olive Egger) ไข่สีเขียว

“เหตุผลที่เลี้ยงสายพันธุ์แท้เพราะสามารถพัฒนาต่อยอดได้และมีอายุค่อนข้างยืน 7-8 ปี ส่วนไก่ไฮบริดหรือพันธุ์ผสมจะมีอายุสั้นกว่า แต่ข้อจำกัดของไก่พันธุ์แท้คือปริมาณไข่น้อยกว่าเพราะไม่ได้ถูกพัฒนามาเพื่อให้ได้ไข่เยอะทุกวัน เพราะฉะนั้นไก่จะไม่โทรมเร็ว แต่มีต้นทุนสูงกว่าถ้าพันธุ์ไฮบริด ไก่สาวโตเต็มวัยราคาตัวละ 150-300 บาท แต่ไก่สายพันธุ์แท้อาจจะตัวละ 2,000-3,000 บาท หรือถึง 5,000 บาท ”

“ไก่จำหน้าคนเลี้ยงได้นะคะ โดยธรรมชาติไก่จะจำหน้าคนได้ประมาณ 50 คน แต่จะจำเสียง จำกลิ่น จำหน้าคนเลี้ยงประจำได้ พอเลี้ยงไปจะรู้ว่าแต่ละตัวมีนิสัยที่ต่างกัน”

ที่นี่ยังมีห่านสายพันธุ์ตูลูส (Toulouse) ของฝรั่งเศส 2 ตัว เป็นสายพันธุ์ที่เชื่องและร้องเสียงไม่ดังมากถ้าเปรียบเทียบกับสายพันธุ์อื่น ๆ รวมทั้งเป็ดไข่สายพันธุ์อี้เหลียงของจีน 6 ตัว จากการซื้อไข่เชื้อมาฟักเอง

อาหารไก่สไตล์ Soontaree Life & Farm

“ให้อาหาร 2 มื้อเช้า-เย็น ใช้อาหารเม็ดสำหรับไก่ไข่โดยเฉพาะ เสริมด้วยฟักทอง หญ้าเนเปีย ข้าวเปลือกแช่น้ำเป็นข้าวเปลือกงอก สมุนไพรพวกฟ้าทลายโจร กะเพรา ตำลึง แล้วแต่ว่าหาอะไรได้นำมาสับรวมกัน ปริมาณอาหารเฉลี่ยตัวละประมาณหนึ่งกำมือต่อวัน แต่ตอนบ่ายก็จะมีอาหารว่างบ้างบางวัน ถ้าอากาศร้อนอาจจะให้แตงโมหรือผักที่มีฤทธิ์เย็น เช่น ตำลึง ผักบุ้ง แตงกวา แต่ถ้าวันไหนอากาศหนาวหรืออากาศเปลี่ยนจะสับใบผักที่มีฤทธิ์ร้อนเพิ่มเข้าไป เช่น กะเพรา โหระพา น้ำสำหรับไก่ต้องสะอาดและเปลี่ยนทุกวัน บางวันเป็นน้ำเปล่าบางวันผสมฟ้าทลายโจรหรือวิตามินสำหรับไก่”

นอกจากอาหารไก่สำเร็จยังมีอาหารว่างช่วงบ่ายมักจะให้เป็นพวกผลไม้ หญ้าเนเปียสับ ฟักทอง แตงโม มะละกอ เพิ่มวิตามินจากธรรมชาติ

ดูแลเล้าไก่ให้สะอาด…จัดพื้นที่ให้ไก่อยู่สบาย

ทำความสะอาดเล้าไก่เช้า-เย็น ถ้าสกปรกมากใช้น้ำฉีดและฉีดน้ำยาฆ่าเชื้อโรค ตรงส่วนที่เป็นดินและทรายจะกวาดและเก็บไปใส่ในกระบะปุ๋ยหมัก โรยทรายรองพื้นใหม่เดือนละ 1-2 ครั้ง ทรายใหม่ที่นำเข้ามาในพื้นที่เลี้ยงต้องฉีดน้ำยาฆ่าเชื้อ รวมทั้งสิ่งของอื่น ๆเพื่อทำให้พื้นที่เลี้ยงปลอดโรคมากที่สุด

“วัสดุรองพื้นเล้าเราลองใช้มาเกือบทุกแบบ ทั้งแกลบดิบ ขี้เลื่อย เศษต้นสน ทราย เรารู้สึกว่าทรายมันไม่มีฝุ่น แต่ข้อเสียคือหนัก เก็บกวาดลำบากกว่าวัสดุชนิดอื่น”

“การเลี้ยงต้องมีระบบว่าในแต่ละวันเราต้องทำอะไรบ้าง เช่น ทำวัคซีนให้ครบ ทำความสะอาดคอกสม่ำเสมอ ดูแลให้อากาศถ่ายเท ตอนกลางคืนอย่าให้ลมโกรก ถ้าวันไหนพื้นไม่แห้งหรืออากาศเย็น แดดไม่ออกเลย หรือลมโกรก จะไม่ให้ไก่ออกจากคอก เพราะอาจจะมีผลทำให้ไก่ป่วยได้ ช่วงฝนตกจึงให้อยู่แต่ในคอกและกกไฟให้อุ่นเสมอ ช่วงหน้าหนาวตอนกลางคืนใส่ไฟหลอดไส้ให้อุ่นขนาด 40-60 วัตต์ต่อคอก”

“เราทำวัคซีนตามโปรแกรมกำหนดด้วยค่ะ ช่วยลดความสูญเสียได้หากเกิดโรคหรือโรคระบาด ส่วนใหญ่เป็นวัคซีนรวม วัคซีนอหิวาต์ไก่ วัคซีนหลอดลมอักเสบ ซึ่งถือเป็นโรคที่น่ากังวลที่สุดเพราะว่าถ้าเป็นแล้วโอกาสเสียชีวิตเกือบจะร้อยเปอร์เซ็นต์และติดต่อไปยังไก่ตัวอื่นได้ด้วย” ฟาร์มเลี้ยงไก่

เล้าไก่ขนาดประมาณ 2.5 x 4 เมตร ด้านในแบ่งเป็น 4 คอกเล็ก มีทางเดิน ตู้ฟักไข่ ส่วนอนุบาล และส่วนเลี้ยงไก่ทั่วไปเป็นคอกแรกที่ทดลองทำ ทำให้พบปัญหาคือการเลี้ยงไก่รวมกันจำนวนมากหากเกิดโรคระบาดจะติดต่อกันง่าย จึงพัฒนาแบบเล้าไก่ขนาดเล็ก เพื่อแยกคอกผสมและใช้แยกไก่ป่วยออกมาได้ด้วย

โรงเรือน ฟาร์มเลี้ยงไก่ ที่สร้างมาจากวัสดุเหลือใช้

โรงเรือนที่นี่สร้างมาจากวัสดุเหลือใช้ทั้งหมด ได้วัสดุมาจากบ้านเดิมที่รื้อมาและเศษวัสดุก่อสร้างบ้านที่กำลังสร้างอยู่เสียเฉพาะค่าแรงช่างเท่านั้น ต้นทุนคอกใหญ่ 4,000-5,000 บาท คอกเล็ก 1,000-2,000 บาท ดีไซน์แบบตามข้อจำกัดของวัสดุที่มีทั้งแผ่นไม้ ลูกเกรงเหล็ก บานประตูหน้าต่าง เป็นต้น หลังคาที่ใช้มีทั้งกระเบื้องลอนที่เหลือเศษมาและหลังคาหญ้าคาซึ่งมักจะมีปัญหาเรื่องรั่วหากวางองศาการเอียงไม่พอ และต้องคอยเปลี่ยนทุก 2 ปี

โรงเรือนเลี้ยงไก่หลังแรกสร้างเป็นอาคารหลังใหญ่ เมื่อเริ่มเลี้ยงไปจึงปรับแบบมาเรื่อย ๆ จนเพิ่มเล้าแยกออกมาสำหรับแม่ไก่ สังเกตว่าแม่ไก่ชอบนอนคอน บริเวณที่แม่ไก่ออกไข่ควรเป็นพื้นที่ปลอดภัย มีอากาศเย็นเพราะต้องใช้แรงในการเบ่ง แต่ว่าต้องไม่มีคนเดินผ่าน เป็นต้น ส่วนคอกพ่อพันธุ์และคอกผสมจะดีไซน์ให้สูงขึ้นมาเพราะต้องมีบันไดให้ไก่ขึ้น มีทางเดินบริเวณคอก และประตูเปิดปิดเพื่อเก็บไข่โดยที่ไม่ต้องเข้าไปในคอก เพราะการเข้าไปในคอกอาจเป็นการนำเชื้อโรคเข้าไปได้

คอกเป็ดหลังเล็กเลี้ยงจำนวนไม่กี่ตัวใช้เศษไม้ ลูกกรงเหล็ก และเฟรมหน้าต่างเก่า หลังคามุงกระเบื้อง มีอ่างน้ำให้เป็ดเล่นน้ำได้ ซึ่งต้องเปลี่ยนน้ำทุกวันให้สะอาดเสมอ สิ่งสำคัญของเป็ดคือแหล่งน้ำ การเลี้ยงจำนวนน้อยสามารถเตรียมภาชนะขนาดใหญ่ใส่น้ำแทนบ่อธรรมชาติได้

“พอเลี้ยงไปก็อยากได้ไข่สีนี้เพิ่ม ไก่สีนี้เพิ่ม บวกกับความสนุกของเราด้วย แต่ก็ใช่ว่าจะมีแต่เรื่องสนุกอย่างเดียวเพราะบางทีก็เจอปัญหาไก่ป่วยเราก็ต้องคอยดูแล เวลาอาการแย่..ไม่ไหวแล้ว..จะไปแล้วเราก็อยู่ส่งเขาคอยบอกว่าต้องเดินทางแล้วนะ… การเลี้ยงสัตว์สอนให้เราเข้าใจเรื่องชีวิตว่ามันเป็นเรื่องธรรมดามาก ๆ ทำให้เรามีสติ เข้าใจเรื่องการเกิดแก่เจ็บตาย เพราะเวลาไก่เป็นอะไรขึ้นมาอาจจะตายกะทันหันได้เลย บางวันตัวที่รักตายแต่มีลูกไก่ตัวใหม่เกิดก็ต้องสลับอารมณ์กันเราต้องเข้าใจและปล่อยผ่านให้เร็วที่สุด”

“ทั้งหมดนี้เราช่วยดูแลกัน 2 คน บางคนอาจจะแค่เห็นแล้วอยากเลี้ยง แต่จริง ๆ แล้วการเลี้ยงไก่มันมีรายละเอียดเยอะ อยากให้ลองชั่งใจดูว่าอยากเลี้ยงจริง ๆ หรือเปล่า เพราะมันต้องใส่ใจและดูแลค่อนข้างมาก” วาวกล่าวทิ้งท้าย