วิธีทำปุ๋ยหมักแบบแปลงฮูกูลคัลเจอร์
ฮูกูลคัลเจอร์ หรือ เกษตรเนินดิน เป็นวัฒนธรรมการปลูกของชาวเยอรมนีและแถบยุโรป เกิดจากการสังเกตเห็นว่าบริเวณที่มีต้นไม้ล้มเกิดซากทับถมจะรักษาความชื้นได้ดีและมีความอุดมสมบูรณ์มากกว่าบริเวณอื่น จึงมีการพัฒนานำท่อนไม้ขนาดใหญ่ กิ่งไม้ เศษไม้ผุพัง มากองเป็นเนินสูงทับด้วยใบไม้ใบหญ้า มูลสัตว์ และเศษอินทรีย์อื่นๆ กองสุมให้เป็นชั้นๆ ในระดับความสูงตามต้องการ แล้วปิดทับด้วยดินเพื่อทำเป็นแปลงปลูกพืช
แปลงฮูกูลฯ นิยมทำในบริเวณป่าเขาที่มีต้นไม้ใหญ่ และห่างไกลแหล่งน้ำ ซึ่งชาวเยอรมันและยุโรปตะวันออกทำสืบต่อกันมาหลายร้อยปี มีขั้นตอนดังนี้
ขั้นตอนการทำ
วัสดุและอุปกรณ์
- ท่อนไม้ กิ่งไม้ ใบไม้
- มูลสัตว์ มูลไก่ วัว
- เศษอาหาร
- ดิน
- ฟาง
- จุลินทรีย์
- อุปกรณ์ต่าง ๆ เช่น จอบ บัวรดน้ำ
ขั้นตอนการขึ้นแปลงฮูกูล
- กำหนดพื้นที่ทำแปลง กว้าง 1-1.5 เมตร ความยาวกำหนดได้ตามความต้องการ โดยปรับขนาดให้เหมาะสมกับพื้นที่ที่มีได้ หากทำแปลงแบบฝังใต้ดิน ให้ทำการขุดดินให้เป็นหลุมลงไปประมาณ 30 – 60 ชม. เพื่อให้สามารถไว้วางท่อนไม้ได้ ทำให้ช่วยประหยัดการใช้ดินคลุมด้านบน และยังช่วยให้เกิดกระบวนการย่อยสลายง่ายขึ้น
- วางท่อนไม้ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในชั้นแรก จากนั้นวางกิ่งไม้ขนาดเล็กลงมาด้านบนเป็นชั้นๆ ให้สูงตามต้องการ แล้วนำน้ำที่ผสมจุลินทรีย์สังเคราะห์แสง หรือ PSB มารดท่อนไม้และกิ่งไม้ให้ชุ่ม
- หลังจากนั้นให้นำใบไม้ เศษอาหาร และมูลสัตว์ มาใส่ลงในช่องว่างของกิ่งไม้ให้เต็มเป็นการเพิ่มธาตุ ภายในกองจะเรียงวัสดุขนาดใหญ่ที่ย่อยสลายช้าไว้ด้านล่าง และค่อยๆไล่ลำดับเป็นวัสดุที่เล็กลงซึ่งย่อยสลายเร็วกว่า เพื่อให้เกิดกระบวนการย่อยสลายอยู่ตลอด ทำให้ต้นพืชได้รับสารอาหารอย่างต่อเนื่อง
- ปิดคลุมชั้นบนด้วยดิน ให้มีความหนาประมาณ 2 นิ้วแล้วคลุมด้วยฟางหรือหญ้าแห้ง รดด้วยน้ำที่ผสมจุลินทรีย์สังเคราะห์แสงหรือ PSB รดให้ทั้งแปลง
หลังจากทำแปลงเสร็จ ควรปล่อยทิ้งไว้ประมาณ 1-2 สัปดาห์ก่อนเริ่มปลูกพืช เพื่อให้เกิดการย่อยสลายของสารอินทรีย์อย่างสมบูรณ์ และเพื่อให้สามารถปรับบริเวณที่ยุบตัวให้เท่ากัน ทั้งนี้ไม่ต้องกังวลเรื่องความร้อนจากการย่อยสลาย เพราะเมื่อมีการใช้ท่อนไม้ขนาดใหญ่ และไม่ใช่การสุมอัดลงในพื้นที่จำกัดเหมือนการทำปุ๋ยหมักที่ต้องทับถมกันจนแน่น ความร้อนจากแปลงฮูกูลจึงน้อยมาก รวมทั้งวิธีปล่อยให้ย่อยสลายไปก่อน ในช่วงเวลาหนึ่งจึงมั่นใจได้ว่าระบบการย่อยสลายหลังการปลูกพืชแล้วจะไม่กระทบกับรากพืชอย่างแน่นอน
หลักการทำงานของแปลงฮูกูลฯ
แปลงฮูกูลฯ เป็นการใช้ท่อนไม้กิ่งไม้ เศษใบไม้ใบหญ้าต่างๆมากองเป็นฐานก่อเป็นแปลงผักให้สูงขึ้นเพื่อใช้ในการปลูกผักวัสดุที่ทับถมเป็นกองสุมจะเกิดกระบวนการย่อยสลายเป็นระยะเวลานาน ทำให้ปลดปล่อยสารอาหารออกมาอย่างช้าๆ และช่วยเก็บกักธาตุอาหารส่วนเกินไว้ในดินด้านบนแทนที่จะถูกชะลงสู่ชั้นดินด้านล่างหรือน้ำใต้ดินจึงเป็นแหล่งของสารอาหารสำหรับพืชที่มั่นคงในระยะยาว
ประโยชน์หลักๆ ของแปลงฮูกูลฯ คือ การเก็บกักน้ำได้ดีกว่าการปลูกบนดินอย่างเดียว เศษไม้ผุที่ถูกฝังดินจะทำหน้าที่เปรียบเสมือนเหมือนฟองน้ำ ทำให้มีน้ำสำหรับให้รากพืชดูดซึมได้ตลอดเวลา ในขณะที่วัสดุอื่นๆ ที่ย่อยสลายเร็วจะวางไว้ข้างบน เมื่อเริ่มย่อยสลายจะเกิดสภาวะร้อนขึ้นและเป็นที่อยู่ของจุลินทรีย์ที่ดีที่จะคอยช่วยทำให้ท่อนไม้และวัสดุต่างๆย่อยสลายได้อย่างสมบูรณ์ จนทำให้เกิดเป็นฮิวมัสซึ่งเป็นสารอินทรีย์ที่เกิดจากการทับถมและย่อยสลายของซากพืช กระบวนการย่อยสลายจะเกิดขึ้นอย่างช้าๆเป็นระยะเวลานานจึงแทบไม่ต้องมีการรดน้ำและใส่ปุ๋ยในแปลงฮูกูลฯ
