การปลูกพืชไม่ใช้ดิน ปลูกพืชไร้ดิน และชนิดพืชที่ปลูกได้

การปลูกพืชไม่ใช้ดิน (Soilless Culture) นับว่าเป็นเทคโนโลยีเกษตรที่เข้ามา เป็นทางเลือกให้กับเกษตรกร ช่วยให้ไม่ต้องมากังวล เรื่องศัตรูทางดิน รวมถึงพื้นที่ที่ไม่สามารถปลูกพืชก็สามารถปลูกได้ อีกทั้ง ยังทำให้สามารถควบคุมคุณภาพในการผลิตได้ดีมากขึ้น โดย ใช้สารอาหาร หรือ ปุ๋ยที่อยู่ในรูปแบบของน้ำ มาทดแทนแร่ธาตุต่างๆ ที่อยู่ในดิน

หนึ่งในระบบปลูกที่ไม่ใช้ดิน และ เป็นที่แพร่หลายมากที่สุด คือ การปลูกแบบไฮโดรโปนิกส์ แต่รู้ไหมว่า ยังมีระบบอื่นที่ การปลูกพืชไม่ใช้ดิน ได้มีการนำมาประยุกต์ใช้ และ พัฒนา ทำให้สามารถปลูกพืชได้หลากหลายชนิดมากขึ้น ซึ่งจะมีระบบปลูกแบบไหนที่เหมาะกับพืชชนิดใดบ้างนั้น ตามมาดูกันเลย

ปุ๋ย AB คืออะไร? อยากปลูกผักไฮโดรโปนิกส์จำเป็นต้องรู้

1 I การปลูกพืชไม่ใช้ดิน : การปลูกแบบน้ำลึก (Deep Flow Technique : DFT)

เป็นระบบปลูกพืชด้วยไฮโดรโปนิกส์ โดยใช้รางปลูกที่รากของพืช แช่อยู่ในสารละลายธาตุอาหารที่ระดับความลึกตามที่กำหนดตลอดระยะเวลาการเพาะปลูก มีการเป่าอากาศ หรือ ใช้ท่อเวนจูรีดูดอากาศผสมกับน้ำ เพื่อเพิ่มปริมาณออกซินเจนในสารละลายธาตุอาหาร

เหมาะสำหรับปลูก ผักสลัด และ ผักสวนครัว เช่น กรีนคอส บัตเตอร์เฮด กรีนโอ๊ก เรดโอ๊ก ฟิลเลซ์ไอซ์เบิร์ก ปัตตาเวีย ร็อกเก็ต ผักกาดหอม ผักบุ้ง กะเพรา โหระพา แมงลัก ผักชี ใบเตย

การปลูกผักแบบอะควาโปนิกส์ ที่ใช้มูลของปลามาเป็นสารอาหารให้ต้นไม้

2 I การปลูกพืชไม่ใช้ดิน : แบบสารละลายไหลบาง (Nutrient Film Technique : NFT)

เป็นระบบปลูกพืชด้วยไฮโดรโปนิกส์ ที่ให้สารละลายธาตุอาหารในรูปของเหลวแบบฟิล์มบางสม่ำเสมอกัน และ ไหลตลอดเวลาที่เพาะปลูก สารละลายที่ผ่านรากพืชจะถูกหมุนเวียนกลับมาใช้ใหม่

เหมาะสำหรับปลูก ผักสลัด เช่น กรีนคอส บัตเตอร์เฮด กรีนโอ๊ก เรดโอ๊ก ฟิลเลซ์ไอซ์เบิร์ก ปัตตาเวีย ร็อกเก็ต ผักกาดหอม

3 I การปลูกพืชไม่ใช้ดิน : ไฮโดรโปนิกส์แนวตั้ง

รางปลูกแนวตั้ง สารละลายธาตุอาหารพืชจะถูกหยด หรือ พ่นจากด้านบนรางปลูกลงมาเลี้ยงรากพืชด้านล่าง

เหมาะสำหรับปลูก ผักสลัด เช่น กรีนคอส บัตเตอร์เฮด กรีนโอ๊ก เรดโอ๊ก ฟิลเลซ์ไอซ์เบิร์ก ปัตตาเวีย ร็อกเก็ต ผักกาดหอม
รู้จักกับ HOKA Farm ปลูกผักแนวตั้ง

4 I การปลูกพืชโดยพ่นสารละลายใต้โคนรากพืช (Aeroponics)

เป็นการปลูกพืชโดยให้รากพืชลอยอยู่ในอากาศ แล้วพ่นละอองสารละลายธาตุอาหารไปสัมผัสกับรากพืช โดยมีระบบการตั้งเวลา หรือ คอมพิวเตอร์ควบคุมให้รากพืชสัมผัสสารละลายอย่างต่อเนื่อง ตามความต้องการของพืช แต่มีข้อจำกัด ที่รากพืชอาจแห้งจากการอุดตันของหัวพ่น และ ยังไม่เป็นที่แพร่หลายมากนัก

เหมาะสำหรับปลูกผักสลัด เช่น กรีนคอส บัตเตอร์เฮด กรีนโอ๊ก เรดโอ๊ก ฟิลเลซ์ไอซ์เบิร์ก ปัตตาเวีย ร็อกเก็ต ผักกาดหอม

5 I การปลูกพืชโดยใช้วัสดุปลูก (Substrate Culture)

เป็นการปลูกพืชในวัสดุปลูกชนิดต่างๆ ที่ไม่ใช่ดิน เช่น กรวด ทราย เพอร์ไลท์ เวอร์มิคูไลท์ พีตมอส ขุยมะพร้าว เป็นต้น เรียกรวมกันว่าซับสเตรต (Substrate) วัสดุปลูกมีหน้าที่ช่วยพยุงลำต้น และ ดูดซับสารละลายธาตุอาหารเก็บไว้ให้พืช โดยพืชจะได้รับสารละลายธาตุอาหารด้วยการรดหรือหยด และ สามารถทำได้หลากหลายรูปแบบ

Flood and Drain เป็นระบบปลูกพืชแบบน้ำขึ้นน้ำลง โดยปลูกพืชในวัสดุปลูก และ มีภาชนะบรรจุสารละลายอยู่ด้านล่างใช้ปั๊มน้ำชนิดตั้งเวลา ปั๊มสารละลายขึ้นไปหล่อเลี้ยงกระบะปลูก เมื่อปั๊มหยุดทำงาน สารละลายจะไหลกลับลงสู่ภาชนะด้านล่าง จากนั้นน้ำจะถูกปั๊มกลับขึ้นไปในกระบะปลูกใหม่ หมุนเวียนอย่างต่อเนื่อง
สามารถปลูกพืชผักได้หลากหลายชนิด เช่น ผักสลัด ผักสวนครัว สมุนไพรฝรั่ง ผักทานดอกและผล

Trough ชนิดรางปลูก ตัวรางปลูกเป็น พลาสติก ไม้ หรือ คอนกรีต เหมาะสำหรับปลูก พริก มะเขือเทศ สตรอว์เบอร์รี่

Slab เป็นการปลูกด้วยวัสดุปลูก เช่น ร็อควูล (Rockwool) บรรจุสำเร็จรูปในถุงพลาสติกพอลิเอทิลีน นิยมใช้กับการปลูกมะเขือเทศ พืชตระกูลแตง

Dutch Bucket เป็นการปลูกในถัง โดยใช้ขุยมะพร้าว เพอร์ไลท์ หรือเวอร์มิคูไลท์เป็นวัสดุปลูก นิยมใช้กับการปลูกมะเขือเทศ พืชตระกูลแตง

Pots การปลูกในกระถาง นิยมใช้กับการปลูกพืชที่มีขนาดเล็ก หรือ พืชอายุสั้น เช่น การเพาะกล้า หรือ พืชสมุนไพร การให้สารละลายธาตุอาหารเป็นในรูปแบบน้ำหยด