ต้นข้าวในนาเป็นโรคก็ไม่ต้องสุ่มเดา เพราะปัจจุบันมีตัวช่วยที่เข้ามาจัดการโรคพืชได้อย่างแม่นยำมากขึ้น “ไลน์บอทโรคข้าว” เป็นเทคโนโลยีที่สามารถระบุ โรคข้าว ได้พร้อมทั้งแนะนำวิธีการจัดการ เพียงแค่เกษตรกรถ่ายรูปโรคข้าวที่พบในแปลง และส่งรูปไปยังในแอปพลิเคชันไลน์ Ai ก็จะตอบกลับพร้อมคำแนะนำทันที
ไลน์บอท โรคข้าว เกิดจากการร่วมมือกันระหว่าง ผศ.ดร.สุจินต์ ภัทรภูวดล ภาควิชาโรคพืช คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กับ คุณวศิน สินธุภิญโญ นักวิจัยกลุ่มวิจัยปัญญาประดิษฐ์ (AINRG) ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) สวทช. ผู้พัฒนาไลน์บอทโรคข้าว
คุณวศินเล่าว่า “โครงการนี้เริ่มต้นเมื่อ 3 ปีที่แล้ว โดยมีโจทย์ว่าอยากจะช่วยเกษตรกรผู้ปลูกข้าว เพียงแค่ถ่ายรูปแล้วเกษตรกรต้องรู้ว่าข้าวเป็นโรคอะไร เราเริ่มต้นจาก 4 โรคข้าวที่พบเจอได้บ่อยก่อนและใช้เทคนิค Deep Learning ซึ่งต้องใช้รูปตัวอย่างโรคข้าวมาสอนให้ Ai จำได้และแยกแยะโรคข้าวได้”
“หลังจากนั้นก็ปล่อยให้ทดลองใช้พบว่า เกษตรกรสามารถใช้ได้เพราะไม่ยุ่งยาก จนกระทั่งผ่านมาแล้ว 3 ปี ปัจจุบันสามารถวิเคราะห์โรคข้าวได้มากถึง 10 โรค ซึ่งการที่มีไลน์บอทโรคข้าวจะช่วยให้เกษตรกรจัดการโรคพืชได้อย่างรวดเร็วและแม่นยำมากขึ้น”ด้วยความแม่นยำในการวินิจฉัยโรคจาก Ai และใช้งานง่ายผ่านแอปพลิเคชันไลน์ ทำให้มีเกษตรกรใช้บริการไลน์บอทโรคข้าวมากกว่า 3,500 รายเลยทีเดียว
คุณวศินเล่าวว่า “ที่ผ่านมาได้ทดลองทำเป็นแอปพลิเคชันแต่รู้สึกว่าไปยากกับเกษตรกร เพราะเขาต้องไปติดตั้งแอปฯ แล้วก็ต้องแจ้งเตือนให้เขาอัปเดตแอปฯ ด้วยในกรณีที่มีการฟังก์ชันต่างๆ เพิ่มเติมเข้าไป แต่พอเป็นไลน์บอทเกษตรกรก็สามารถใช้ง่ายได้ง่ายขึ้นเพราะคุ้นเคยอยู่แล้ว และเวลาอัปเดตเราก็แค่แก้ไขในเซิร์ฟเวอร์ของเราให้เรียบร้อย โดยที่เกษตรกรไม่ต้องทำอะไรเลย”
สแกนคิวอาร์โค้ด (ด้านซ้าย) เพื่อใช้งานไลน์บอทโรคข้าว โดยจะเป็น Line Official บอทโรคข้าว เมื่อส่งรูปโรคข้าวที่เป็นโรคเข้าไปในแชตบอทโรคข้าว ทาง Ai ก็จะตอบกลับโดยทันที แต่หากรูปที่ถ่ายไม่สามารถวิเคราะห์ได้ทางไลน์บอทก็จะแจ้งกลับมาว่าไม่สามารถวินิจฉัยโรคข้าวได้
ในกรณีที่ไม่สามารถวิเคราะห์ได้ให้สแกนคิวอาร์โค้ด ไลน์กลุ่มสำหรับปรึกษาการใช้งาน (ด้านขวา) เพื่อส่งรูปไปในกลุ่มบอทโรคข้าวชาวนาไทย ซึ่งภายในกลุ่มจะมีเจ้าหน้าที่ศูนย์ข้าวในการให้คำปรึกษา รวมถึงสามารถสอบถามการใช้งานไลน์บอทโรคข้าวเพิ่มเติมอยู่ด้วย
วิธีการใช้งาน ไลน์บอทโรคข้าว
1. ถ่ายรูปใบข้าวที่มีโรค โดยถ่ายให้เห็นโรคข้าวให้ชัดเจน ไม่ควรถ่ายในมุมกว้าง เพราะแชตบอทจะไม่สามารถวินิจฉัยได้
2. เพิ่มเพื่อน บอทโรคข้าว จากคิวอาร์โค้ด จากนั้นก็ให้กดปุ่ม “แชต” เพื่อส่งรูปโรคข้าว
3. ส่งรูปข้าวที่มีโรคเข้าไปในแชต เหมือนคุยปกติผ่านแอปพลิเคชันไลน์
4. ไลน์บอทตอบกลับพร้อมวินิจฉัยโรคข้าวที่พบเจอ พร้อมกับคำแนะนำ โดยสามารถกดเข้าไปในลิงก์เพื่อศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมต่อได้
ภาพ : สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.)
นอกจากข้าวแล้วคุณวศินก็ได้ริเริ่มนำกระบวนการที่ผ่านมาไปประยุกต์กับพืชชนิดอื่นอย่างมันสำปะหลังและสตอรว์เบอร์รีด้วยเช่นกัน
“การที่จะขยายไปพืชอื่นได้ต้องมีฐานข้อมูลรูปที่เป็นโรค ส่งมาให้ทาง Ai ได้เรียนรู้ก่อน เพราะฉะนั้นเราต้องมีเครือข่ายในการเก็บข้อมูล ตอนนี้เราขยับมาทำมันสำปะหลังกับอาจารย์สุจินต์ร่วมกับศูนย์วิจัยพืชไร่จังหวัดระยอง และสตรอว์เบอร์รีร่วมกับมูลนิธิโครงการหลวงเชียงใหม่ ขึ้นอยู่กับว่าใครสนใจก็สามารถมาจับคู่กับเราได้ เพราะว่าเราก็เก่งเรื่องคอมพิวเตอร์แต่ไม่ได้เชี่ยวชาญเรื่องโรคพืช ถ้ามีใครเชี่ยวชาญด้านโรคพืชและสามารถเก็บรูปได้ก็สามารถทำงานร่วมกันได้” คุณวศินกล่าวทิ้งท้าย
ภาพโรคข้าว : ผศ.ดร.สุจินต์ ภัทรภูวดล
รู้จักพันธุ์ข้าว พื้นที่ปลูก และประโยชน์ที่ซ่อนอยู่
รู้ลึกเรื่อง ข้าวสรรพสี (Rainbow Rice) ปลูกเพื่อกินใบ ใช้ประดับสวน
