ว่านสากเหล็ก

จ๊าลาน/ตาลเดี่ยว/พญารากเดียว/พร้าวนกคุ่ม/มะพร้าวนกคุ่ม
ชื่อวิทยาศาสตร์: Molineria latifolia (Dryand.ex.W.T.Aiton) Herb. ex Kurz var.Latifolia
วงศ์: Hypoxidaceae
latifolia1ประเภท:ไม้ล้มลุก อายุหลายปี
ความสูง: 50 – 100 เซนติเมตร
ลำต้น: ใต้ดินเป็นเหง้าเล็ก ๆ รูปทรงกระบอก ยาว 25 – 30 เซนติเมตร
ใบ: เดี่ยว เรียงสลับ รูปใบหอกแคบ แผ่นใบพับจีบตามยาว
ดอก: ช่อดอกออกกระจุกที่โคนต้น สีเหลือง
ผล: สดมีเนื้อ เมื่อสุกสีขาว
ดิน: ดินร่วน
น้ำ: ปานกลาง หากความชื้นในอากาศน้อยปลายใบจะไหม้ โดยเฉพาะในฤดูหนาวและฤดูร้อน
แสงแดด: รำไร
ขยายพันธุ์: แยกเหง้าหรือเพาะเมล็ด
การใช้งานและอื่นๆ: ชาวบ้านมักเชื่อว่า เวลาเดินในป่าต้องนำใบทัดหู จะช่วยป้องกันอันตรายจากเห็บป่า หากนำหัวฝนกับน้ำ เสกด้วยคาถา “นะโมพุทธายะ” 3 ครั้ง แล้วทามือก่อนชกมวย หากคู่ต่อสู้ถูกชกเพียงครั้งเดียวก็จะเจ็บปวดถึงหัวใจทีเดียว แม้จะชกไม่เป็นถ้าได้กินหัวเข้าไปจะกลายเป็นผู้มีกำลังวังชา สามารถสู้กับคู่ต่อสู้อย่างไม่เหน็ดเหนื่อย นำหัวหรือรากมาหั่นเป็นชิ้นบาง ๆ ตากแดดให้แห้งแล้วใส่โหลดองเหล้า กินเป็นยาชักมดลูก ช่วยให้มดลูกเข้าอู่เร็วหลังคลอด หรือนำหัวมาฝน ใช้ทาหน้าแก้สิวฝ้าได้ดี