โล่รางวัลบ้านและสวน Awards 2568
กรกต อารมย์ดี ดีไซเนอร์มากรางวัลและล่าสุดกับ“รางวัลสุดยอดนักธุรกิจแบ่งปัน” จากการแข่งขันไอเดียธุรกิจในรายการ Win Win WAR Thailand Season 7 ด้วยแนวคิดการสร้างศูนย์เรียนรู้งานหัตถกรรมให้คนรุ่นใหม่ได้มาศึกษาและพัฒนาฝีมือ โดยปีนี้เป็นผู้ออกแบบ โล่รางวัลบ้านและสวนAwards2025 ของเราด้วย
จากเส้นไผ่บาง ๆ ที่นำมาขึ้นโครงแล้วผูกด้วยเชือกป่านเพื่อสร้างรูปทรงตามต้องการ แล้วปิดทับด้วยกระดาษสาที่บางเบาจนกลายเป็นว่าวลอยสูงขึ้นไปอยู่บนฟ้า อวดส่ายลีลาพลิ้วไหวสวยงาม นี่เป็นเทคนิคจากภูมิปัญญาพื้นบ้านของไทยมานานกว่า 700 ปี และยังเป็นจุดเริ่มต้นของแรงบันดาลใจสำคัญที่ คุณกรกต อารมย์ดี ดีไซเนอร์จาก Korakot ได้รับถ่ายทอดมาจากก๋ง หรือคุณปู่ เซียนเล่นว่าวแห่งบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี โดยนำมาต่อยอดสร้างสรรค์ให้กลายเป็นงานดีไซน์บนพื้นฐานของหัตถกรรมไทยที่สร้างชื่อเสียงไปถึงระดับโลก
คุณกรกตเติบโตอยู่ในครอบครัวชาวประมงซึ่งมักนำวัสดุธรรมชาติใกลัตัวมาผูกและมัดเพื่อทำเป็นอวนหรือที่ตากปลา ประกอบกับคุ้นชินในเทคนิคการทำว่าวจุฬาของก๋งมาตลอด ทำให้เขาเลือกที่จะนำการผูกมัดว่าวมาผสมเข้ากับวัสดุไม้ไผ่เพื่อสร้างสรรค์ใหม่ให้เป็นงานศิลปะ ของตกแต่ง และประติมากรรมในรูปทรงร่วมสมัยจนสามารถสร้างความสนใจให้เวทีดีไซน์โลกได้ทันทีเมื่อส่งเข้าประกวดกับกรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศและได้รับเลือกให้นำผลงานไปจัดแสดงในงาน MAISON&OBJET ที่ประเทศฝรั่งเศส ซึ่งเป็นงานแสดงสินค้าดีไซน์ที่ใหญ่อันดับต้น ๆ ของยุโรป หลังจากนั้นก็เริ่มคว้ารางวัลต่าง ๆ เรื่อยมาตั้งแต่ รางวัล Design for Asia Awards ปี 2008 สาขาวัฒนธรรม ,Designer of the Year 2008 สาขาออกแบบผลิตภัณฑ์, รางวัลสร้างสรรค์ OKMD ,รางวัลอินโนเวทีฟคราฟต์ของศูนย์ส่งเสริมหัตถกรรมไทย ,รางวัลศิลปาธร สาขาการออกแบบ ประจำปี 2560 จากสำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย ,รางวัล HER Awards,UNFPA Thailand 2024 ที่มอบให้บุคคลที่มีบทบาทในการพัฒนาสังคม และล่าสุดกับ “รางวัลสุดยอดนักธุรกิจแบ่งปัน” จากการแข่งขันไอเดียธุรกิจในรายการ Win Win WAR Thailand Season 7 ด้วยแนวคิดการสร้างศูนย์เรียนรู้งานหัตถกรรมให้คนรุ่นใหม่ได้มาศึกษาและพัฒนาฝีมือเพื่อนำไปสร้างผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ ของตัวเอง และสร้างรายได้ให้กับชุมชน
และในปีนี้เป็นปีที่ บ้านและสวน ครบรอบ 49 ปีเต็ม เราก็ได้รับเกียรติจากคุณกรกต อารมย์ดี มาเป็นผู้ออกแบบ โล่รางวัลบ้านและสวนAwards2025 ให้โครงการ “10 บ้านน่าอยู่ 10 สวนสวย” ที่ผ่านการคัดเลือกด้วยหลักของการอยู่ดี มีสุข และสมดุล
อายุ วรรณะ สุขะ ดีไซน์
เริ่มต้นด้วยแนวคิด “อายุ วรรณะ สุขะ ดีไซน์” ซึ่งเป็นธีมของ งานบ้านและสวนแฟร์ Living Festival 2025 โดยคุณกรกตนำมาผสมเข้ากับเทคนิคการออกแบบที่เน้นโครงสร้างจากงานหัตถกรรม
“ผมเอาคีย์เวิร์ดมาเชื่อมโยงด้วยการใช้โครงสร้างทางหัตถกรรมหรือการมัดว่าวจากก๋ง โดยใช้ไม้ไผ่ดัดโค้งขึ้นรูปทรงโครงสร้างโล่ให้เป็นเหมือนหลังคาบ้าน แต่มาจัดระเบียบใหม่ให้มีความร่วมสมัย ทำให้ไม้ไผ่ที่มีความโค้ง สปริง หรือยืดหยุ่นได้มาอยู่ในข้อจำกัดที่เราออกแบบไว้ เพิ่มความน่าสนใจขึ้นด้วยทักษะของการผูกมัดเชือกป่านสีขาวที่ถ่ายทอดมาจากการทำว่าวจุฬา-ปักเป้า ที่มีเส้นตั้งและเส้นนอน สร้างความแข็งแรงให้โครงสร้างเหมือนบ้านที่อยู่อาศัย เป็น อายุ วรรณะ สุขะ ที่เชื่อมโยงชีวิตไว้ด้วยกัน โดยใช้ดีไซน์มาทำให้ชีวิตมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ”
รูปทรงอิสระจากวัสดุธรรมชาติ
แน่นอนว่า โล่รางวัลปีนี้ มีไม้ไผ่เป็นวัสดุสำคัญในการขึ้นโครง โดยใช้เป็นไม้ไผ่สีสุกที่มีอายุ 3 ปีขึ้นไป และเลือกใช้ตรงกลางลำปล้องที่สูงเหนือจากพื้น 3 เมตร ซึ่งเป็นบริเวณผิวไม้ไผ่ที่มีเส้นใยเยอะที่สุด
“ผมใช้ไม้ไผ่จากอำเภอบ้านลาดที่คุณลุงคุณป้าเหลาลบเหลี่ยมจนเป็นเส้นกลมสำหรับไว้ทำกระด้ง ยาวสักเมตรครึ่งเพื่อให้ขนขึ้นรถกระบะมาได้ ส่วนคนที่มาทำงานผูกงานมัดก็เป็นลูกหลานชาวประมงของบ้านแหลมที่เห็นพ่อแม่มัดผูกอวนมาตลอด และมาเรียนรู้การผูกไม้ไผ่จนชำนาญขึ้น เพราะคุณสมบัติของไผ่มีการดีดสปริงตัวได้ จึงต้องมีการดัดให้ฝืนธรรมชาติเพื่อจัดระเบียบใหม่ด้วยการขึ้นโมลด์ดัดเส้นไผ่ ใส่ความเป็นศิลปะเข้าไปจนเกิดเป็นรูปทรงโค้งอิสระตามที่ออกแบบไว้ แล้วผูกมัดด้วยเงื่อนแปที่เป็นเทคนิคการมัดโครงหลังคาเรือนผูกชาวเอเชียอาคเนย์ เราก็เอาภูมิปัญญานี้มาใช้ จากนั้นก็ถักเชือกทแยงมุมแบบว่าวสร้างลวดลายและทำให้โครงสร้างเข้ารูปเข้าทรง แล้วติดกระดาษสีขาวซึ่งเป็นกระดาษสาสำหรับไว้ขึ้นงานจิตรกรรมฝาผนังในวัดผสมกับผ้าขาวบางเพื่อทำให้ผิวตึงและทนทานก่อนทับซ้อนด้วยกระดาษอีกชั้น ใช้กาวทาเป็นตัวช่วยเสริม ก็จะได้ผิวที่เหนียวเหมือนผ้าแต่ให้สัมผัสเหมือนกระดาษที่นุ่มนวลและสวยงามมีเสน่ห์เฉพาะตัว”
โดยขั้นตอนสุดท้ายก็คือต้องนำตัวโล่ไม้ไผ่นี้มาประกอบเข้ากับฐานที่เป็นแผ่นไม้ ซึ่งเป็นวัสดุรีไซเคิลจากไม้ลังกลับมาสร้างประโยชน์ใหม่ ไม่ให้เกิดการทิ้งเสียที่สูญเปล่าตามแนวคิด Circular Economy พร้อมกับเลเซอร์สลักชื่อและข้อความต่าง ๆ ไว้บนแผ่นไม้เพื่อให้ตัวโล่เสร็จสมบูรณ์
ส่งต่อแรงบันดาลใจ
คุณกรกตเล่าถึงความรู้สึกหลังจากได้ออกแบบและทำโล่รางวัลปีนี้ขึ้นมาว่า“ผมรู้สึกภูมิใจและเป็นเกียรติมากที่บ้านและสวนให้ผมได้ออกแบบโล่รางวัลในปีนี้ ผมพยายามคิดหาวิธีเพื่อทำให้โล่แตกต่างจากปีที่ผ่าน ๆ มา ก็เลยนำเรื่องการมัดเชือกทำว่าวมาสร้างสรรค์ใหม่ เพื่อให้โล่นี้สร้างคุณค่าและส่งต่อแรงบันดาลใจไปถึงผู้รับด้วย ผมว่ารูปทรงเรขาคณิตนี้สามารถเชื่อมโยงสู่คนในแวดวงการออกแบบและศิลปะได้ง่าย เพราะเป็นองค์ประกอบที่อยู่ในการออกแบบบ้านและจัดสวน รวมไปถึงการใช้วัสดุธรรมชาติ ที่สำคัญคือการทำโล่นี้ก็มาจากภูมิปัญญาของชุมชน แต่ละส่วนของโล่บอกถึงความมุ่งมั่น วินัย และความอุตสาหะของการทำงาน และยังส่งเสริมให้ชุมชนมีรายได้ ทำให้ชุมชนมีความสุข คนที่ได้รับโล่ไปก็ได้เป็นส่วนหนึ่งของการสนับสนุนแนวคิดนี้ ซึ่งเขาอาจจะนำไปคิดต่อยอดในแนวทางของตัวเองต่อไปก็ได้”
พัฒนางานหัตถกรรมพื้นถิ่นสู่ตลาดโลก
และไม่ว่าจะเป็นออเดอร์แรกสุดที่คุณกรกตได้รับหลังจากได้ไปแสดงผลงานที่ฝรั่งเศสครั้งนั้น หรืองานสร้างสรรค์ที่ส่งไปตกแต่งในคาเฟ่ Dior Gold House ของฝรั่งเศส มิลาน ลังกาวี ,New York Fashion Week และในโรงแรมหรูทั่วโลก รวมถึงในห้างสรรพสินค้า Icon Siam, Siam Paragon แม้แต่ในโรงแรม The Buffalo Amphawa มาจนถึงโล่รางวัลบ้านและสวน Awards ปีนี้ สิ่งที่เขายังคงยึดถืออย่างไม่เปลี่ยนแปลงเลยก็คือแนวคิดการสนับสนุนงานหัตถกรรมพื้นบ้านเพื่อสร้างอาชีพและเสริมรายได้ให้กับคนในชุมชนสามารถทำงานโดยไม่จำเป็นต้องย้ายถิ่นฐานไปไหน แต่ยังคงใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับครอบครัวได้ โดยตั้งเป้าหมายว่าจะสร้างเครือข่ายหัตถกรรมชุมชนทั่วประเทศจากปัจจุบันกว่า 400 คนใน 15 จังหวัด
“ผมอยากสร้างนักออกแบบรุ่นใหม่อย่างต่อเนื่อง และมีบทบาทในการยกระดับเครื่องจักสานของชุมชน โดยสร้าง Korakot Project ขึ้นมาที่บ้านแหลมเพื่อให้เป็นพื้นที่เรียนรู้ทำเวิร์กช็อปหัตถกรรม เพราะแต่ละชุมชนล้วนมีพืชที่อยู่หลังบ้านตัวเอง ไม่ว่าจะเป็นไม้ไผ่ หญ้าสามเหลี่ยม ไผ่ข้าวหลามกาบแดง กระจูด คล้า และหญ้าลิเภา เมื่อประกอบเข้ากับทักษะที่ถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นกันมาก็กลายเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น และน่าจะพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์สู่ตลาดต่างประเทศได้”
สามารถติดตามและสนับสนุนผลงานชิ้นอื่น ๆ ของคุณกรกตเพิ่มเติมกันได้ที่ www.korakotaromdee.com/
เรื่อง : ภัทรสิริ โชติพงศ์สันติ์
ภาพ : ณัฐวุฒิ เพ็งคำภู
