สวนธรรมชาติ (Naturalistic Garden) ที่บ้านแย้มนาม

Naturalistic Garden ศิลปะของธรรมชาติที่บ้านแย้มนาม

หากพูดถึงสไตล์สวน คนส่วนใหญ่จะคุ้นเคยกับสวนทรอปิคัล สวนญี่ปุ่น สวนอังกฤษ และสวนเมดิเตอร์เรเนียน แล้วถ้าเป็น สวนธรรมชาติ หรือ Naturalistic Garden เชื่อว่าชื่อนี้อาจยังไม่คุ้นหูกันนัก

คุณภู-ภูษิต พันสาง และคุณเอ๊ะ-สมภพ พานทอง เจ้าของและนักออกแบบจาก Saturday & Sunday Garden จะพาไปรู้จักกับ สวนธรรมชาติ สไตล์นี้ ที่บ้านของ คุณชาคริต แย้มนาม กันครับ

ต้นโอลีฟช่วยให้ภาพของสวนเมดิเตอร์เรเนียนชัดเจน เสริมด้วยไม้ตัดแต่งพุ่มกลมอย่างนีออนที่ใบมีสีเทาเงิน เพิ่มไม้ดอกสีสดใสให้ความรู้สึกสดชื่นในโซนสวนต้อนรับที่หน้าบ้าน
กลิ่นอายของสวนเมดิเตอร์เรเนียนสื่อด้วยต้นไม้สีเทาเงิน เช่น กระดุมไม้ใบเงิน เสม็ดขาว สนเกรวิลเลีย และพื้นทางเดินโรยกรวด ใส่ต้นไม้สีแดงและสีน้ำตาลเพิ่ม เช่น หูกระจงแดง หูปลาช่อน กุหลาบ เพื่อให้มู้ดที่ ดูเท่ขรึมตามบุคลิกของคุณชาคริต

“เรานำแนวคิด ‘ความกลมกลืนและความเป็นจริงของธรรมชาติ’ มาใช้เป็นหลักในการออกแบบสวน Naturalistic เพื่อสร้างพื้นที่ที่มีชีวิต มีจิตวิญญาณ และสัมผัสได้ถึงความสงบ เรียบง่าย สบายตาสบายใจ ใช้พืชพรรณที่เข้ากับสภาพแวดล้อมและสามารถเติบโตได้ดีในพื้นที่นั้น ๆ ได้อย่างไม่ฝืนธรรมชาติ ใช้พรรณไม้หลากหลาย ปลูกแบบสุ่มให้เหมือนขึ้นเองแบบไม่ตั้งใจ โดยนำหลักศิลปะ ทั้งเรื่องของสี ขนาด รูปทรง และ สัดส่วนมาใช้ให้เหมาะสมกับลักษณะพื้นที่และรูปแบบของสวนนั้น ๆ” คุณภูเล่าถึงแนวทางการออกแบบสวนสไตล์นี้ให้ฟัง

ตำแหน่งต้นไม้ใหญ่หลัก ๆ จะดูจากความบาลานซ์ของภาพรวม ต้นไม้ใหญ่จะถูกกระจายตำแหน่งไปทั่วบริเวณ ต้นไม้เดิมที่มีขนาดใหญ่มากที่อยู่อีกด้านให้ความรู้สึกที่หนัก อีกฝั่งจึงควรเพิ่มอีกกลุ่มให้มีวอลลุ่ม ถ่วงน้ำหนักกัน และเพิ่มในตำแหน่งอื่น ๆ เพื่อเชื่อมโยงทั้งหมดเข้าหากันให้บาลานซ์ลงตัว
การจัดกลุ่มต้นไม้ให้มีเลเยอร์และมีความหลากหลาย ทั้งไม้ตัดแต่งที่ให้อารมณ์นิ่ง เสริมด้วยต้นไม้ดอกไม้ที่ฟู ๆ เบา ๆ ดูพลิ้วไหว เช่น หญ้าพิงค์มูลี่ที่แตกกอออกดอก เป็นพุ่มแผ่กว้าง แทรกด้วยหญ้าน้ำพุแคระที่แตกกอและออกดอกเป็นช่อตั้งไม่แผ่ออก แม้จะเป็นหญ้าเหมือนกัน แต่ก็มีฟอร์มต้นที่ต่างกัน ทำให้เกิดเลเยอร์ สร้างมิติ เพิ่มความหลากหลายให้สวนดูละมุนมากขึ้น

“เราชอบเที่ยวป่าเที่ยวเขากันครับ อยู่กับธรรมชาติมานาน เห็นมุมต่าง ๆ ในป่าก็จะมาคิดต่อว่า เหมาะกับมุมไหนในสวนบ้าง นำภาพจำเหล่านั้นมาใช้ในงานจัดสวน ในป่าเราอาจจะไม่เห็นดอกไม้ หลากหลายชนิดอยู่รวมกันเหมือนในสวนที่จัด แต่เรานำเรื่องของสีมาใช้ นำมุมเล็ก ๆ ในป่ามาขยายเป็นสเกลที่ใหญ่ขึ้น ใส่ดีเทลลงไปให้มากขึ้นในงานจัดสวน จำลองเนินทุ่งหญ้าในป่ามาไว้ในสวนหลังบ้าน เนินดินระหว่างทางก็ปรับให้เป็นพื้นโรยกรวดในงานจัดสวนครับ” คุณเอ๊ะเล่าเสริม

“การออกแบบสวน ผมเริ่มจากมองมุมนั้นเหมือนเฟรมวาดรูป อยากให้มู้ดของสวนออกมาแบบไหน อยากแต้มสีอะไร ระบายสีตรงไหนให้เหมาะกับบุคลิกของเจ้าของ การทำงานของเราจะคิดไว้ทั้งหมด ตั้งแต่แรกแล้วว่าจะลงต้นอะไรตรงไหนบ้าง ปลูกต้นไม้เลียนแบบสภาพในธรรมชาติให้ดูเหมือนขึ้นเองไม่ตั้งใจ ทำให้ทุกมุมสวนไปด้วยกันได้ทั้งหมด”
ขอบสระบางจุดใส่หินทราเวอร์ทีน ซึ่งเป็นหินตะกอนที่เกิดจากการตกตะกอนของแร่แคลเซียมคาร์บอเนตจากน้ำจืด ลักษณะเด่นคือผิวที่มีรูพรุนและเป็นร่อง น้ำหนักเบา ไม่อมความร้อนและระบายความร้อนได้ดี ทั้งยังสามารถคงความเย็น ด้วยเหตุนี้จึงเหมาะนำไปใช้ภายนอกอาคาร เช่น บริเวณลานกว้าง และสภาพ แวดล้อมที่มีความชื้น เหมาะกับสวนสไตล์เมดิเตอร์เรเนียน

“สวนในแบบของ Saturday & Sunday Garden จะว่าด้วยเรื่องของสีสัน เล่นเรื่องของเฉดและโทนสีครับ ในการออกแบบสวนผมเริ่มจากดูที่หน้างาน มองมุมนั้น ๆ เป็นเฟรมวาดรูป อยากให้มู้ดของสวน ออกมาแบบไหน อยากวาดอะไร แต้มสีอะไร ระบายสีตรงไหนให้เหมาะกับบุคลิกและความต้องการของเจ้าของ ต้นไม้ใหญ่ควรอยู่ตรงไหนถึงจะบาลานซ์ ทำให้ทุกมุมสวนไปด้วยกันได้ทั้งหมดครับ เราสนุกกับการจัดสวนให้ออกมาดูเป็นธรรมชาติมากที่สุด เบลนด์ให้ Naturalistic เข้าไปอยู่ในสไตล์สวนอื่น ๆ เข้ากับ อาคารสถานที่ รวมถึงความชอบ ความต้องการของลูกค้าครับ”

สวนธรรมชาติ
นอกจากการเล่นเรื่องของผิวสัมผัส ขนาด ลักษณะทรงพุ่ม และสีแล้ว เรื่องของโทนและเฉดสีก็เป็น อีกลูกเล่นที่ช่วยเพิ่มมิติให้สวน เช่น แม้จะเป็นสีเขียวเหมือนกัน แต่ถ้ามีโทนสีทั้งอ่อนเข้มผสมกัน ก็จะทำให้มีดีเทลดูน่าสนใจมากขึ้น

สวนหน้าบ้านเต็มไปด้วยพรรณไม้ที่หลากหลาย นับคร่าว ๆ น่าจะเกือบร้อยชนิด มีความก่ำกึ่งระหว่าง สวนคอตเทจกับสวนเมดิเตอร์เรเนียน สะดุดตากับสีสันของใบไม้ดอกไม้หลากหลายที่แต่งแต้มตามจุดต่าง ๆ ราวกับเป็นภาพวาดธรรมชาติที่มีชีวิต

สวนธรรมชาติ
คุณชาคริตเป็นคนที่รักธรรมชาติมาก ในบริเวณบ้านจึงมีต้นไม้ใหญ่อายุไม่ต่ำกว่า 20 ปีอยู่กว่า 10 ต้นที่คุณชาคริตตั้งใจอนุรักษ์ไว้ ทั้งหูกระจง ประดู่ จามจุรี มะฮอกกานี พะยูง โพธิ์ แคนา

“รู้จักคุณชาคริตโดยการแนะนำจากคุณนางและคุณโอ๋ เจ้าของโครงการ Provence Khaoyai เมื่อ 3 ปีก่อนครับ พาคุณชาคริตไปเที่ยวที่ฟาร์ม ซึ่งตอนนั้นเราปลูกผัก ปลูกเมลอน แต่เป็นแปลงผักที่ใส่ความสวย งามเข้าไปด้วย คุณชาคริตกำลังรีโนเวตบ้านอยู่ คุยกันอยู่เป็นปีระหว่างรอให้บ้านเสร็จถึงได้เริ่มงานจัดสวนนี้ครับ” คุณภูเล่าถึงจุดเริ่มต้นของสวนแห่งนี้

“เนื้อที่ทั้งหมด 3.6 ไร่ เป็นพื้นที่สวนประมาณครึ่งหนึ่ง คุณชาคริตชอบสวนเมดิเตอร์เรเนียนที่โปรวองซ์ แต่ก็ไม่ใช่ว่าให้ยกทั้งหมดมา แกนหลักเป็นสวนเมดิเตอร์เรเนียน แต่มีความเป็นเอเชียผสม เพื่อให้เข้ากับของ เก่าที่เก็บสะสมไว้ตั้งแต่รุ่นคุณแม่ กลิ่นอายของสวนเมดิเตอร์เรเนียนที่เรานำมาใช้เป็นเรื่องของสีต้นไม้สีเทา เงิน มีความแห้งความดรายนิด ๆ เช่น พื้นกรวด และสีสันของไม้ดอก โดยส่วนตัวผมชอบใช้ไม้ดอก เพราะ ช่วยให้สวนดูสดชื่นสดใสมากกว่ามีแต่สีเขียว ๆ ไม้ดอกที่เลือกมาใช้ต้องสวย ดูแลง่าย ทนทาน ยิ่งถ้าตัดดอกมาใช้ประโยชน์ได้ยิ่งดี เลือกใช้สีสันที่หลากหลาย ไม่จำเป็นจะต้องคุมให้อยู่ในโทนสีขาว ชมพู ฟ้า ม่วงเท่านั้น แต่เลือกให้เหมาะกับคาแร็กเตอร์ของเจ้าของบ้าน คุณชาคริตเป็นคนอบอุ่นและเท่ เราจะไม่ใช้โทนสีที่ดูหวาน เกินไป

สวนธรรมชาติ

“พื้นที่สวนแบ่งเป็น 4 โซน เริ่มจากบริเวณหน้าบ้านจะมีความเป็นสวนเมดิเตอร์เรเนียนชัดหน่อย โอลีฟ เป็นต้นไม้เด่น เสริมด้วยสนเกรวิลเลีย เพิ่มไม้ตัดแต่งพุ่มกลมอย่างนีออนที่ใบมีสีเทาเงิน เติมไม้ดอก สีสดใสให้รู้สึกสดชื่นตามที่ คุณแอน – ภัททิรา รุ่งโรจน์ ภรรยาคุณชาคริตชอบครับ ถัดมาที่สวนด้านใน บริเวณสระว่ายน้ำยังคงใช้ต้นไม้ใบสีเทาเงินอย่าง กระดุมไม้ใบเงิน ปาล์มเป็ตติโค้ตใบเหลือบสีเทา เสม็ดขาวที่มีเปลือกต้นสีขาว เพิ่มสนมังกรที่ให้อารมณ์แบบสวนฝรั่งให้เข้ากับอาคาร ไม้ตัดแต่งพุ่มกลม และไม้ดอก เพราะเราไม่อยากให้สวนบริเวณนี้ดูหวานไป ผมแต้มด้วยสีแดงเข้ม สีน้ำตาล เช่น หูปลาช่อน หูกระจงแดง ดาวกระจายดอกสีแดง เพื่อให้ดูเท่ขรึม ใส่ตรงนั้นนิดตรงโน้นหน่อย ในการออกแบบผมจะเริ่มจากดีเทลก่อน ดูโครงหลัก ๆ ของสวนที่ควรจะเป็น ดูว่าสีไหนควรจะอยู่ตรงไหน มีการแต้มการระบาย สร้างเลเยอร์ที่ซ้อนทับกัน เป็นการสไตลิ่งทั้งหมดเลยครับ ด้วยความที่พื้นที่สวนค่อนข้างกว้าง เราค่อยวางฟังก์ชันการใช้งานทีหลังได้ ทางเดินในสวนควรไปทางไหน ขยับอะไรตรงไหนได้บ้าง

สวนธรรมชาติ
บ่อปลาในสวนทรอปิคัลเป็นของเดิม ปรับปรุงระบบบ่อกรองให้ใช้งานได้ตามปกติ และเสริมขอบบ่ออีกฝั่ง ให้สูงขึ้นเพื่อเพิ่มพื้นที่เก็บน้ำให้มากขึ้นสำหรับเลี้ยงปลาคาร์ป ตกแต่งต้นไม้รอบบ่อใหม่ทั้งหมด เลือกใช้ต้นไม้ ฟอร์มลีลาตามสไตล์สวนญี่ปุ่น เช่น เสม็ดแดง ใส่สีสันเพิ่มด้วยชะแมบทอง หูกระจงแดง เปรียบเหมือนช่วงใบ ไม้ผลัดใบเปลี่ยนสี และเมเปิ้ลไต้หวันเพื่อให้ภาพรวมมีกลิ่นอายความเป็นญี่ปุ่นตามที่คุณชาคริตต้องการ

“โซนบ่อปลาเดิมเป็นสวนทรอปิคัล การจะเปลี่ยนให้เป็นสวนเมดิเตอร์เรเนียนเลยก็จะฝืนเกินไปครับ เราเลยคงสวนทรอปิคัลแบบเดิมไว้ แต่เติมกลิ่นของสวนญี่ปุ่นลงไปนิด ๆ ให้มีความเป็นเอเชียในแบบที่ คุณชาคริตต้องการ ภาพที่คิดตอนแรกคือเป็นสวนป่าที่มีมอสส์สีเขียวเข้ม มีผิวสัมผัสที่ดูละเอียด แต่สุดท้าย เราไม่ใช้มอสส์เลย เพราะต้องติดตั้งระบบพ่นหมอกเพื่อช่วยเพิ่มความชื้น ซึ่งจะเพิ่มภาระการดูแลให้เจ้าของบ้าน เราเปลี่ยนมาใช้เล็บครุฑแคระและกลุ่มเฟินที่มีใบละเอียดแทน เพิ่มต้นไม้ที่มีฟอร์มลีลาตามสไตล์สวนญี่ปุ่น เช่น เสม็ดแดง ใส่สีสันเพิ่มด้วยชะแมบทอง หูกระจงแดง เปรียบเหมือนช่วงใบไม้ผลัดใบเปลี่ยนสี หย่อนเมเปิ้ลไต้หวันลงไปอีกต้น ให้ภาพรวมมีกลิ่นอายความเป็นญี่ปุ่นชัดขึ้น

สวนธรรมชาติ
สวนหลังบ้านปล่อยเป็นสนามหญ้าโล่งเพื่อใช้เป็นพื้นที่ปาร์ตี้สังสรรค์ ทำกิจกรรมในครอบครัว ปลูกหลิวลู่ลมที่ริมรั้วใช้เป็นแบล็กกราวนด์ของสวนและบังมุมมองจากภายนอก ปลูกกระดุมไม้ใบเงิน และสนมังกรเพื่อเบลนด์ความเป็นสวนเมดิเตอร์เรเนียนเข้ามา เพิ่มลูกเล่นด้วยไม้ตัดแต่งพุ่มทรงกระทะคว่ำ คละไซซ์อยู่รวมกันเป็นกลุ่ม เพื่อไม่ให้สนามดูโล่งเกินไป

“โซนสุดท้ายที่อยู่ใกล้กันเด่นที่ประดู่และหูกระจงต้นใหญ่ เราตั้งใจให้เป็นปาร์ค มีสนามหญ้าเขียว ๆ โล่ง ๆ ใช้เป็นพื้นที่ปาร์ตี้สังสรรค์ หลิวลู่ลมที่ริมรั้วเป็นแบล็กกราวนด์ของสวนและบังมุมมองจากเพื่อนบ้าน เพิ่มกระดุมไม้ใบเงินและสนมังกร เพื่อเบลนด์ความเป็นสวนเมดิเตอร์เรเนียนเข้ามา เพิ่มลูกเล่นด้วยไม้ตัดแต่งพุ่มทรงกระทะคว่ำคละไซซ์ปลูกรวมกันเป็นกลุ่ม เพื่อไม่ให้สนามดูโล่งเกินไป ไม้ดอกมีแค่พยับหมอก และกุหลาบเพียงเล็กน้อยเพื่อช่วยเพิ่มสีสันครับ

สวนธรรมชาติ

“สวนสไตล์ Naturalistic จะมีช่วงที่สวยมากสวยน้อย ฤดูฝนอาจจะสวยน้อยหน่อย ต้นไม้ฟุบ เพราะโดนฝน ดอกอาจจะไม่ชูสวย แต่พอเข้าฤดูหนาว ต้นไม้เติบโตได้ดี ใบไม้สีเทาสีจะชัด ดอกไม้บาน สวยฟูสะพรั่ง มู้ดและภาพสวนจะเปลี่ยนไปตามฤดูกาล ซึ่งเป็นเสน่ห์ของสวนสไตล์นี้

“ผมอยากให้สวนดูสบายตา อยู่ในสวนแล้วสบายใจ ไม่รู้สึกอึดอัด ไม่ได้รู้สึกว่าต้องพิธีรีตองอะไรมาก มองแล้วไม่เบื่อ ไม่หวือหวา ไม่ฉูดฉาด สวนอยู่ได้นาน ๆ มีมุมสวย ๆ ที่ต่างอารมณ์กันไป บางมุมดูเขียวสบายตา บางมุมมีสีสันดูสดชื่นสดใสเหมือนภาพวาด เป็นงานศิลปะของธรรมชาติครับ” คุณภูกล่าวทิ้งท้าย

นิตยสาร บ้านและสวน ฉบับเดือนกันยายน 2568
เจ้าของ : คุณชาคริต แย้มนาม
ออกแบบ : Saturday & Sunday Garden โดยคุณภูษิต พันสาง และคุณสมภพ พานทอง
เรื่อง : วชิรพงศ์ หวลบุตตา
ภาพ : ศุภกร ศรีสกุล