การขยายพันธุ์แคคตัส ฉบับง่ายทำได้ด้วยตัวเอง

วิธี การขยายพันธุ์แคคตัส ทำได้หลายวิธี ทั้งการเพาะเมล็ด การปักชำ การต่อยอด และการผสมเกสร วิธีเหล่านี้เราสามารถทำได้ด้วยตัวเองง่ายๆ ขั้นตอนไม่ยุ่งยากไปดูกันเลย

การขยายพันธุ์แคคตัส วิธีที่ 1. เพาะเมล็ด (Seedling) ทำได้โดยเก็บเมล็ดที่สูกจากต้นมาล้างเอาเนื้อออก และเก็บเฉพาะเมล็ดสีดำขนาดเล็กที่อยู่ภายใน ผึ่งให้แห้งในที่ร่ม แล้วเก็บไว้ในที่ร่มและเย็นราว 3-7 วันเป็นอย่างน้อย จะมีอัตรางอกสูงกว่าเมล็ดที่นำมาเพาะทันที

ใส่ถ่านป่นรองก้นกระถาง แล้วใส่เครื่องปลูกลงในภาชนะให้เต็ม ปาดผิวหน้าวัสดุให้เรียบ

นำกระถางเพราะที่เตรียมไว้มาแช่ในสารป้องกันกำจัดเชื้อรา ประมาณห้านาทีจึงยกขึ้นให้สะเด็ดน้ำ

นำกระถางเพราะใส่ลงในถุงพลาสติก ปิดปากถุงให้แน่นเพื่อรักษาความชื้นให้สม่ำเสมอ วางในที่มีแสงแดดรำไร

การย้ายกล้า หลังจากเมล็ดงอกเป็นต้นกล้าหนึ่งถึงสองเดือน จึงนำต้นกล้าที่ได้มาย้ายปลูกลงในกระถาง มีขั้นตอนดังนี้

นำต้นออกจากกระถาง และตัดรากที่มีวัสดุเพาะติดอยู่ออกบางส่วน

ใช้ปากคีบ คีบต้นกล้าเล็กๆปักชำบนวัสดุปลูกที่เตรียมไว้

ติดป้ายระบุชื่อพันธุ์และวันเดือนปีที่ย้ายกล้า

2. ปักชำ (Cutting) ทำได้โดยเด็ดหน่อหรือตัดกิ่งจากต้นที่ต้องการมาปักชำในเครื่องปลูก

เด็ดหน่อหรือตัดกิ่งที่ต้องการขยายพันธุ์มา

ถ้าฮอร์โมนเร่งลากที่รอยตัด แล้ววางผึ่งให้แผลแห้ง

งดให้น้ำ 3-4 วัน และวางในที่มีแสงแดดรำไรจากนั้นเริ่มให้น้ำตามปกติ

หลังจากนั้น 1-2 สัปดาห์ หากยอดยังสดแสดงว่าเริ่มแตกรากแล้ว เมื่อต้นแข็งแรงจึงย้ายออกให้รับแสงแดดเพิ่มขึ้น

3. การต่อยอด (Grafting) หรือการกราฟต์

ใช้มีดสะอาดปาดยอดต้นตอให้เป็นแผลเรียบ เฉือนมุมให้เป็นแนวลาดเอียง เพื่อไม่ให้น้ำขังบริเวณรอยต่อและนำตำมือ

การขยายพันธุ์แคคตัส — ปาดโคนต้นพันธุ์ออกโดยไม่ให้บาดแผลช้ำ

หลังจากนั้น 1-2 สัปดาห์ หากยอดต้นผ่านเริ่มเติบโตแสดงว่าเนื้อเยื่อเจริญแล้ว รอจนมั่นใจว่าเนื้อเยื่อประสานกันดีจึงนำเทปกาวหรือได้ออก

เทคนิคการผสมเกสร

1.ศึกษาลักษณะดอก ดอกแคคตัสเป็นดอกสมบูรณ์เพศ มีหลายแบบ ทั้งที่เป็นหลอด รูปกรวย และรูประฆังติดกับลำต้น ทุกชนิดมีโครงสร้างเหมือนกัน คือ ก้านเกสรเพศเมียสีขาว 1 อันที่ชูขึ้นเหนือกลุ่มเกสรเพศผู้ แต่การผสมเกสรด้วยตัวเองนั้นมักติดเมล็ดยากหรือติดเมล็ดน้อย ดังนั้นผู้ปลูกเลี้ยงจึงนิยมผสมข้ามต้นมากกว่า

2.เวลาที่เหมาะสม ดอกแคคตัสบางชนิดบานเพียงวันเดียว บางชนิดบาน 2-3 วัน ขึ้นกับสภาพอากาศและสถานที่ หากอากาศเย็นและไม่มีแดด ดอกอาจหุบและไม่บานหรือบานช้ากว่าปกติ ถ้าดอกแย้มกลีบก็สามารถผสมเกสรได้ แต่ควรรอ 2-3 ชั่วโมง ให้กลีบดอกกางออกเต็มที่ เกสรเพศผู้จะแตกฟูขึ้นอย่างเห็นได้ชัด เมื่อใช้พู่กันเขี่ยเบาๆละอองเกสรจะติดออกมาทันที แต่ถ้าดอกหุบก่อนผสมแค่ไม่กี่ชั่วโมง สามารถกางกลีบดอกออกมาผสมได้เช่นกัน

3.เทคนิคการเก็บละอองเกสร เพื่อเก็บไว้ใช้ในคราวต่อไป นิยมทำเมื่อ แคคตัสที่ต้องการผสมเกสรบานไม่พร้อมกัน แต่ควรนำมาใช้ภายในหนึ่งสัปดาห์หลังจากเก็บจะให้ผลดีที่สุด มีขั้นตอนดังนี้

4. เทคนิคการผสมเกสร การผสมเกสรแคตตัสชนิดเดียวกันจะได้ผลที่ดีที่สุด ส่วนการผสมข้ามพันธุ์หรือข้ามสกุลสามารถทำได้แต่ควรเลือกสกุลที่มีลักษณะใกล้เคียงกันจะมีโอกาสสำเร็จมากกว่า เมื่อเลือกพ่อ-แม่พันธุ์ที่ต้องการได้แล้วจึงเริ่มผสมเกสร ซึ่งมีขั้นตอนดังนี้