บ้านไทยสมัยใหม่ บ้านไม้ครึ่งปูนใต้ถุนสูง สะท้อนภูมิปัญญาไทยและวิถีชีวิตที่อยู่กับธรรมชาติอย่างพึ่งพา ออกแบบด้วยแนวคิด Low Cost Solution
บ้านไม้ครึ่งปูนใต้ถุนสูง
วิถีชีวิตความเป็นไทยที่อยู่กับธรรมชาติยังคงเป็นตัวตนที่ฝังรากลึกอยู่ในใจทุกคนเช่นเดียวกับ คุณภาณุ โชคอภิรัตน์ ที่มาซื้อที่ดินกว่า 3 ไร่แถวปทุมธานี เพื่อสร้างบ้านสำหรับครอบครัวมาพักผ่อนในวันหยุด ซึ่งออกแบบโดย ผศ.ดร.เขียนศักดิ์ แสงเกลี้ยง อาจารย์ประจำคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการผังเมือง มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต และทีมสถาปนิก คุณพรสิทธิ์ รัตนศรีทัย และ คุณหัสพร พุ่มขำ โดยได้รับรางวัล The Winners WA Awards (WORLD ARCHITECTURE Awards), Sixth Cycle March 2010 บ้านไม้ครึ่งปูนใต้ถุนสูง
Low Cost Solution
อาจารย์เขียนศักดิ์ได้อธิบายถึงการออกแบบว่า “พื้นที่เดิมเป็นที่ชุ่มน้ำซึ่งชาวบ้านใช้ปลูกหญ้าเลี้ยงวัว ความน่าสนใจของที่นี่คือ บริบทซึ่งเป็นทุ่งนามีความเป็นธรรมชาติสมบูรณ์ ฉะนั้นสถาปัตยกรรมที่ไปอยู่ตรงนั้นควรมีความเรียบง่าย ตรงไปตรงมา และเป็นการใช้งานวิจัยเรื่อง Low Cost Solution และลักษณะไทยสมัยใหม่มาใช้ในการออกแบบนี้ คือเป็นบ้านไทยอยู่บนพื้นฐานการใช้ของเรียบง่าย ตั้งแต่โครงสร้างที่ใช้ระบบแห้ง (Dry Process) การใช้วัสดุที่ลงตัวหรือให้เหลือเศษน้อยที่สุด อย่างการใช้กระเบื้องหลังคาที่ผลิตมายาว 4.80 เมตรโดยไม่ตัด ใช้โครงสร้างและวัสดุแบบโมดูลาร์ ปลูกหญ้าแฝกรอบคันนาป้องกันดินพังทลาย ตอนแรกตั้งใจใช้โอ่งหรือขวดคว่ำใส่ทรายเป็นฐานราก ซึ่งเป็นการทดลองงานวิจัย แต่สภาพดินอ่อน จึงต้องใช้เสาเข็มสั้นและทำอ่างที่ฐานเสาเพื่อป้องกันปลวกและแมลง โดยพยายามสร้างผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมให้น้อยที่สุด”
อยู่อย่างพึ่งพาธรรมชาติ
แม้เวลานี้จะเป็นช่วงบ่าย แต่ก็มีลมพัดผ่าน บ้านไม้ครึ่งปูนใต้ถุนสูง ที่เปิดโล่ง มีชานกลางบ้านให้เย็นสบายตัว ระหว่างนั่งพักก็ได้มองดูธรรมชาติที่มีความงามเปลี่ยนไปตามช่วงเวลา ซึ่งคุณภาณุเล่าให้ฟังว่า “ช่วงข้าวกำลังงาม ท้องทุ่งจะเป็นสีเขียวสด พอข้าวออกรวงก็เปลี่ยนเป็นสีเหลืองทอง ช่วงที่เกี่ยวข้าวเสร็จจะดูเหมือนทะเลสาบเพราะชาวนาปล่อยน้ำเข้ามาท่วมนาข้าวหลังเกี่ยวข้าวเสร็จ คนเลี้ยงเป็ดจะพาเป็ดลงไปกินหอย รวมทั้งนกตามธรรมชาติก็จะลงมากินหอยด้วยเช่นกัน มาอยู่ตรงนี้จะเห็นชาวบ้านอยู่อย่างพึ่งพาธรรมชาติ”
บ้านไทยในรูปลักษณ์ใหม่
วิถีชีวิตคือการเรียนรู้จากธรรมชาติและสอนให้รู้จักตัวเอง ไม่ใช่การยึดติดเพียงรูปลักษณ์ที่สวยงาม แต่เข้าใจถึงแก่นของธรรมชาติที่มีความสมดุล บ้านจึงเปลี่ยนรูปลักษณ์ไปตามวิถีชีวิตสมัยใหม่ที่เปลี่ยนไป แต่ยังคงรากเหง้าของภูมิปัญญาและวัฒนธรรมดั้งเดิม และปรับให้เข้ากับสภาพแวดล้อมให้เกิดความสมดุล ซึ่งอาจารย์เขียนศักดิ์ทิ้งท้ายไว้ว่า “สถาปัตยกรรมอยู่กับธรรมชาติอย่างเดียวไม่ได้ ที่สำคัญ ต้องตอบสนองวิถีชีวิตมนุษย์ บ้านนี้น่าจะเป็นคำตอบหนึ่งในการพัฒนาการออกแบบสถาปัตยกรรมไทยสมัยใหม่ต่อไป”
เจ้าของ : คุณภาณุ โชคอภิรัตน์
สถาปนิก : ผศ.ดร.เขียนศักดิ์ แสงเกลี้ยง ทวีคูณสถาปนิก
เรื่อง : ศรายุทธ ศรีทิพย์อาสน์
ภาพ : ปรัชญา จันทร์คง, ผศ.ดร.เขียนศักดิ์ แสงเกลี้ยง, นพพร ภมรสุวรรณ
สไตล์ : ประไพวดี โภคสวัสดิ์
ขอบคุณข้อมูลจาก หนังสือ บ้านผสานธรรมชาติ Humble Living โดย สำนักพิมพ์บ้านและสวน
