เปลี่ยนพื้นที่บนดาดฟ้าให้เป็นสวนสวยสไตล์ชนบทอังกฤษ

เปลี่ยนพื้นที่บนดาดฟ้าของตึกสูงเป็นสวนสวยสไตล์ชนบทอังกฤษที่แบ่งพื้นที่ได้เป็นสัดส่วน ดูเรียบร้อยและดูแลง่าย ได้ความรู้สึกเหมือนอยู่บ้านไม่ใช่อยู่บนตึก

DESIGNER DIRECTORY : ออกแบบ : ร่มรื่นแลนด์สเคป โดยคุณอัศนัย แก่นจันทร์ / เจ้าของ : คุณพิไลพรรณ ชวาลรัตน์

ด้วยความเคยชินกับการอยู่บ้านที่มีบริเวณกว้างขวาง มีสวนมีต้นไม้ร่มครึ้มสบายตา เมื่อต้องมาอยู่บ้านที่อยู่บนดาดฟ้าตึก ทำให้ คุณแดง-พิไลพรรณ ชวาลรัตน์ รู้สึกเป็นกังวลอยู่ไม่น้อย

“ลูกชายอยู่ชั้นล่างค่ะ คุณแม่เลยตามมาดูแล มาสร้างบ้านใหม่บนดาดฟ้า แต่เราไม่เคยอยู่ตึกอยู่บนที่สูงมาก่อน ก็เลยกังวลว่ามันจะร้อนไหม จะอึดอัดไหม จะอยู่ได้ไหม พี่มีโรงแรมอยู่ที่สมุย ที่โรงแรมก็เป็นสวนน้ำตก มีต้นไม้ร่มรื่น บ้านอีกหลังก็เป็นสวนทรอปิคัล ส่วนที่นี่ออกไปทางคลาสสิก ตกแต่งแบบฝรั่ง เพราะพื้นที่มันแคบและอยู่บนตึกด้วย ถ้าจะทำสวนป่าแบบที่ชอบ มีต้นไม้ใหญ่ๆ ต้นไม้เยอะๆ ก็ไม่น่าจะได้ และที่สำคัญคือไม่น่าจะเข้ากับบ้านด้วยค่ะ
“ได้รู้จักกับ คุณมอ – อัศนัย แก่นจันทร์ โดยการแนะนำจาก คุณกิม – บดินทร์ ปี่เสนาะ แห่งอยู่กับดินทร์ คุณกิมเป็นคนออกแบบสวนที่บ้านอีกหลังให้ค่ะ พอทำบ้านที่นี่ก็อยากมีสวนสวยๆ ดูผลงานคุณมอจากรายการบ้านและสวน เห็นว่าชำนาญเรื่องสวนในพื้นที่แคบพื้นที่จำกัดด้วย เลยนัดมาคุยกัน
“บอกกับคุณมอว่าจะทำอย่างไรให้ได้ความรู้สึกเหมือนอยู่บ้านไม่ใช่อยู่บนตึก อยากได้สวนที่ดูโฮมมี่ มีดอกไม้ ที่สำคัญเลยคืออยากให้ดูเป็นธรรมชาติมากที่สุด เหมือนต้นไม้ขึ้นมาเอง ไม่ได้ตั้งใจปลูก มีสเปซโล่งๆ จัดปาร์ตี้กับญาติๆ เพื่อนฝูงได้ สรุปก็ลงตัวที่สวนแบบชนบทในอังกฤษค่ะ”

พื้นทางเดินในสวน พื้นคาร์เพ็ตสโตน — พื้นทางเดินหลักในสวนเลือกปูคาร์เพ็ตสโตน ให้อารมณ์เหมือนถนนในยุโรป ด้านข้างเป็นกำแพงสูงตระหง่าน ด้านล่างเป็นกระบะปลูกต้นไม้ตลอดแนวยาว เต็มไปด้วยพรรณไม้หลายชนิด ส่วนอีกด้านทำเป็นกระบะปลูกต้นไม้ให้ดูเข้ากัน ปลูกเสม็ดแดงให้ร่มเงา ถัดไปปล่อยโล่งเป็นลานอเนกประสงค์ปูพื้นกระเบื้อง ใช้เป็นพื้นที่จัดปาร์ตี้สังสรรค์และทำกิจกรรมต่างๆ

กำแพงไม้เลื้อย — กำแพงสูงก่อด้วยอิฐมวลเบาแล้วฉาบปูนทับทาสีให้สวยงาม เพื่อบังแท็งก์น้ำและงานระบบของตึก ขึงตาข่ายที่ใช้ทำรั้วเต็มพื้นที่เพื่อให้ต้นไม้ใช้เลื้อยเกาะ ทีแรกจะปลูกตีนตุ๊กแกให้เลื้อยคลุมแบบบ้านฝรั่ง แต่เพราะโตช้า ใช้เวลานานกว่าจะโตคลุมกำแพงทั้งหมด จึงเปลี่ยนเป็นเหลืองชัชวาลแทน ซึ่งโตเร็วกว่า ใบแน่น เลี้ยงง่าย และทนแล้ง

มุมนั่งเล่นในสวน — เนื่องจากพื้นที่สวนมีลักษณะแบนราบทั้งหมด จึงออกแบบเป็นเทอร์เรซยกระดับเพื่อแบ่งสัดส่วนของพื้นที่ให้ดูพิเศษยิ่งขึ้น ใช้ไม้สนนำเข้าตีระแนงเป็นซุ้มไม้เลื้อย โดยทำสีอ่อนลงเพื่อไม่ให้ดูสะดุดตาจนเกินไป (ไม้สนที่ผ่านการอบและกระบวนการต่างๆ จะมีอายุใช้งานได้นานถึง 20 ปี สามารถนำมาใช้แทนไม้แดงที่บ้านเรานิยมใช้กันได้) จัดวางชุดเก้าอี้นั่งเล่นสไตล์ฝรั่งเป็นมุมพักผ่อนในสวนอีกมุม

มุมนั่งเล่นในสวน อ่างน้ำพุ — ผนังด้านหลังบนเทอร์เรซฉาบปูนทำเป็นลายคลื่น เพิ่มลูกเล่นให้ดูไม่เรียบจนเกินไป มีน้ำพุติดผนังเป็นจุดนำสายตา ได้ยินเสียงเบาๆ ให้ความรู้สึกสงบและผ่อนคลาย

กระบะปลูกต้นไม้ — เนื่องจากเทอร์เรซยกพื้นสูง ทางขึ้นจึงออกแบบเป็นบันได 2 ขั้นเพื่อให้เดินสะดวก ปูพื้นด้วยไม้เทียม ทำสีใหม่ให้ใกล้เคียงกับระแนงไม้สน สองข้างของบันไดเป็นกระบะก่ออิฐปลูกต้นไม้ที่ให้ความร่มรื่น ทั้งยังช่วยกำหนดขอบด้านข้างของบันไดไปในตัว

คุณมออธิบายถึงขั้นตอนการทำงานในเบื้องต้นให้ฟังว่า “สวนนี้มีพื้นที่ประมาณ 50 ตารางเมตร เดิมเป็นพื้นปูนโล่งๆกับอาคารอยู่อาศัย ก่อนจะทำสวนต้องตรวจสอบโครงสร้างของอาคาร การรับน้ำหนัก การระบายน้ำก่อน แต่ส่วนนี้เราไม่ได้ทำเองครับ ให้ทางเจ้าของบ้านจัดการให้เรียบร้อยก่อน
“นอกจากเรื่องของโครงสร้างและการรับน้ำหนักที่เราต้องคำนึงถึงแล้ว ยังมีเรื่องของวัสดุกันซึม ต้องทาน้ำยารูฟซีล (Roofseal) ปูแผ่นระบายน้ำเดรนกริด (Drain Grid) บุด้วยผ้าใยสังเคราะห์จีโอเท็กซ์ไทล์ (Geotextile) สิ่งเหล่านี้จะช่วยป้องกันไม่ให้รากต้นไม้ไปอุดตันข้างใน กระบะปลูกต้นไม้และทางระบายน้ำ ใต้กระบะ ก็จะมีช่องระบายน้ำออกไปสู่ช่องระบายน้ำหลัก ต้องปรับความลาดเอียงของพื้นให้น้ำไหลระบาย ได้ง่าย ไม่ขังแฉะ ในส่วนของต้นไม้ใหญ่ก็ต้องเลือกขนาดที่ไม่ใหญ่จนเกินไป เลือกต้นไม้ที่ระบบรากไม่รุนแรง ทุกอย่างล้วนมีผลกับการจัดสวนบนดาดฟ้า ซึ่งจะมีข้อจำกัดมากกว่าการจัดสวนในพื้นราบทั่วไป
“คอนเซ็ปต์ที่คุณแดงอยากได้คือ สวนที่แบ่งเป็นสัดเป็นส่วนดูเรียบร้อยและดูแลง่าย อยากได้ต้นไม้ฟูๆ ปลูกต้นไม้อยู่ในกระบะ สรุปภาพโดยรวมก็เป็นสวนอังกฤษครับ ส่วนอีกฝั่งทางห้องนอนจะผสมสวนโมเดิร์นเข้าไปนิดๆ มีระแนงให้ต้นไม้เลื้อยเกาะเพื่อช่วยพรางแสงในช่วงบ่าย แต่ก็ยังมีกระบะปลูกต้นไม้และใช้พรรณไม้แบบเดียวกับสวนหลัก เพื่อให้ดูต่อเนื่องเป็นเรื่องเดียวกันครับ
“ต้นไม้ใหญ่เลือกใช้ต้นที่โตช้า ฟอร์มสวย เช่น พุดกังหัน เสม็ดแดง ถ้าเราจำกัดพื้นที่การเติบโต ต้นก็จะโตช้าลง ตัดแต่งกิ่งออกบ้าง ส่วนพรรณไม้อื่นเลือกใช้ไม้ที่ทนแดดและมีอายุยืน ไม่ต้องเปลี่ยนบ่อยๆ ยกเว้นพวกไม้แขวนที่เป็นไม้ดอกล้มลุก ต้องเปลี่ยนทุกปี ใช้ทั้งไม้ใบและไม้ดอกผสมกัน ผมดูสวนในต่างประเทศเป็นตัวอย่าง มุมนี้เขาทำอย่างไร ปลูกต้นอะไร เอาอารมณ์ของสวนคอตเทจที่ต่างประเทศมาใช้ แล้วหาว่าในบ้านเราสามารถใช้ต้นอะไรแทนได้บ้าง แต่เลือกต้นไม้ให้แปลกไปจากที่บ้านเรานิยมใช้กัน ผมตั้งใจให้สวนนี้ดูต่างไปจากที่เคยทำครับ มีไม้ทรอปิคัลผสมบ้างนิดหน่อย เพราะจริงๆแล้วคุณแดงชอบสวนทรอปิคัลมากครับ”

สวนดาดฟ้า มุมนั่งเล่นในสวน — มุมมองจากเทอร์เรซไปยังตัวอาคาร แม้จะเป็นสวนที่อยู่บนดาดฟ้า แต่ก็ยังคงมีไม้ใหญ่ช่วยให้ร่มเงาและให้ความร่มรื่น เรื่องสำคัญคือต้องเลือกต้นไม้ที่สูงไม่เกิน 3 เมตร เพราะบนดาดฟ้ามีลมแรง หากใช้ต้นที่มีขนาดใหญ่อาจเกิดอันตรายได้ และถ้าสังเกตจะเห็นว่าไม่มีการค้ำยันต้น เพราะไม่อยากให้บดบังทัศนียภาพ คุณมอใช้วิธีเลือกต้นที่มีตุ้มดินขนาดพอดีกับกระบะ และค้ำยันที่โคนต้นโดยซ่อนไว้ในกระบะแทน

สวนดาดฟ้า — คุณแดงตั้งใจออกแบบผนังอาคารเป็นประตูกระจกบานเฟี้ยมบานใหญ่ทั้งหมด และไม่ติดตั้งผ้าม่าน เพื่อให้มองเห็นสวนได้โดยรอบ

พื้นทางเดินในสวน สวนในที่แคบ — พื้นที่แคบยาวด้านข้างห้องนั่งเล่นทำเป็นกระบะปลูกต้นไม้เว้นห่างเป็นระยะ ปลูกโมกกอและแก้ว ซึ่งเป็นต้นไม้ที่ไม่ใหญ่มากชิดผนัง เว้นระยะห่างจากผนังประมาณ 1 เมตรเพื่อให้ร่มเงา พื้นที่ว่างระหว่างกระบะจัดเป็นสวนกระถาง เพื่อให้ปรับเปลี่ยนได้ง่ายหากเบื่อหรือต้นไม้ตาย

สวนระเบียง สวนดาดฟ้า สวนในที่แคบ — อีกฝั่งทางด้านห้องนอนที่รับแดดช่วงบ่ายจนถึงเย็น พื้นที่มีลักษณะแคบและยาวมาก คุณมอเปลี่ยนอารมณ์สวนเล็กน้อยด้วยการทำเป็นซุ้มระแนงเหล็กสีดำปลูกสร้อยอินทนิลให้เลื้อยพันตลอดแนว ดูโมเดิร์นนิดๆ แต่ก็ไม่ลืมทำระเบียงไม้ กระบะปลูกต้นไม้และจัดสวนกระถางเป็นมุมเล็กๆ ด้านในหน้าห้องนอน เพื่อให้สวนทั้งสองฝั่งเป็นเรื่องราวเดียวกัน

สวนระเบียง สวนในที่แคบ — *“ตื่นเช้าก็เห็นต้นไม้ดอกไม้ เดินออกมานั่งเล่นที่สวนได้เลยค่ะ”* สวนข้างห้องนอน อีกหนึ่งมุมโปรดของคุณแดง

“สวนนี้ไม่ได้ติดตั้งระบบให้น้ำ แต่รดน้ำด้วยมือทั้งหมด ข้อดีคือเราจะได้สังเกตเห็นว่าต้นไม้เป็นอย่างไรบ้าง ต้นไหนเหี่ยวต้องเพิ่มน้ำ ใส่ใจต้นไม้ได้ทุกต้น ถ้าวางระบบสปริงเกลอร์ เราอาจดูแลได้ไม่ทั่วถึง”

สิ่งที่น่าสนใจของสวนนี้คือการแก้ปัญหาพื้นที่แคบด้านข้างอาคาร คุณมอออกแบบให้เป็นสวนตลอดแนวยาว ก่อกระบะปลูกต้นไม้เว้นห่างกันเป็นระยะ ปลูกแก้วและโมกกอให้ร่มเงา เสริมด้วยพรรณไม้หลากหลายตามสไตล์สวนคอตเทจพื้นที่ว่างระหว่างกระบะจัดวางกระถางต้นไม้ ซึ่งเจ้าของสามารถปรับเปลี่ยนได้เอง จัดวางกระถางหลากหลายรูปทรงเพื่อเพิ่มลูกเล่น เป็นมุมแคบๆที่ได้แสงแดดน้อย แต่ต้นไม้เติบโตสวยงาม ทั้งยังช่วยให้ห้องพักผ่อนมีความเป็นส่วนตัวมากขึ้น

คุณแดงพาเราเดินเข้าไปในบ้านเพื่อไปชมสวนฝั่งตะวันตกที่ติดกับห้องนอน ลักษณะเป็นพื้นที่แคบและยาวตลอดแนวตัวอาคาร “ฝั่งนี้ช่วงบ่ายจะร้อนมากค่ะ ก็ยังคิดอยู่ว่าจะทำอย่างไรดี ทีแรกตั้งใจจะทำเป็นชายคาบังแดดทั้งหมด แต่ดูไม่สวย ปรึกษาคุณมอว่าอยากให้ดูร่มรื่น คุณมอเสนอให้ทำเป็นระแนงปลูกต้นไม้ เสร็จแล้วสวยถูกใจมากค่ะ ตื่นเช้าเดินออกมาจากห้องนอนมานั่งเล่นในสวนได้เลย”

คุณมอเล่าเสริมเกี่ยวกับวิธีแก้ปัญหาสวนในที่แคบของฝั่งนี้ให้ฟังว่า “ผมออกแบบทำเป็นซุ้มไม้เลื้อยยาวตลอดแนวอาคาร เลือกใช้เหล็กแทนไม้ เพราะถ้าเป็นไม้อาจต้องเปลี่ยนบ่อย อีกทั้งทำงานง่าย เตรียมจากข้างล่าง นำมาประกอบบนนี้เลย เลือกใช้ต้นที่โตเร็วคือสร้อยอินทนิลกับหญ้านางแดงปลูกผสมกัน ใช้เวลานิดให้ต้นโตเลื้อยพัน นอกจากนั้นก็มีการดีไซน์พื้นไม้ และทำกระบะปลูกแก้วมุกดาเพื่อให้ร่มเงา เวลาออกดอกจะหอมและใบไม่ค่อยร่วง สวนด้านนี้อาจดูโมเดิร์นนิดๆ แต่ก็ใช้ต้นไม้กลุ่มเดียวกับสวนอีกฝั่ง เพื่อให้สวนดูต่อเนื่องกันครับ”

คุณแดงทิ้งท้ายถึงสวนบนดาดฟ้าแห่งนี้ว่า“เช้าๆก็ไปนั่งชมสวนที่ห้องนั่งเล่นด้านหน้า บ่ายๆเย็นๆ ด้านนี้ร่มก็มาใช้สเปซสวนด้านนี้ นั่งในบ้านตรงไหนก็เห็นสวน ได้ใกล้ชิดต้นไม้ จากที่คิดว่าอยากมาดูแลอยู่เป็นเพื่อนลูกแค่บางวัน กลายเป็นว่าทุกวันนี้ใช้ชีวิตอยู่ที่บ้านนี้เป็นส่วนใหญ่ วันๆไม่ได้ออกไปไหนเลย ทุกครั้งที่มองไปรอบๆ มันให้ความรู้สึกเหมือนบริเวณบ้านจริงๆ ไม่ใช่อยู่บนดาดฟ้าตึกแบบที่กังวล”