9 ไม้เลื้อยดอกสวย น่าปลูกเป็นซุ้มไม้เลื้อย
ไม้เลื้อยดอกสวย ชื่อเพราะ ปลูกเลี้ยงง่าย เหมาะปลูกเป็นซุ้มไม้เลื้อย มีต้นอะไรน่าปลูกในบ้านบ้าง มาดูกัน
ไม้เลื้อยดอกสวย นับเป็นเสน่ห์ของไม้เลื้อยที่ทำให้หลายท่านอยากปลูกประดับไว้ในสวน ไม้เลื้อย (Climber) ไม้เถา หรือเถาวัลย์ (Vine) เป็นพรรณไม้ที่มีลำต้นทอดตัวอ่อนช้อย โอบพัน เอนอิงปีนป่ายไปตามลำต้นของไม้ใหญ่ พาดพันไปตามหลักหรือสิ่งที่ช่วยพยุงค้ำจุนลำต้นให้ตั้งอยู่ได้ มีกิ่งก้านห้อยระย้า ผลิดอกที่มีรูปทรงและสีสันหลากหลาย บางชนิดส่งกลิ่นหอมควบคู่กันไป
ปันหยี, มะลิ ร.๕, King Jasmine, Royal Jasmine
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Jasminum nobile C.B.Clarke
- วงศ์ Oleaceae
ไม้เลื้อยขนาดกลาง อายุหลายปี ดอกออกเป็นช่อที่ปลายยอด ดอกย่อย 1-3 ดอก กลีบดอกสีขาว ไม่มีกลิ่นหอม ออกดอกตลอดปี ขยายพันธุ์ด้วยการปักชำกิ่ง ตอนกิ่ง และโน้มกิ่ง
มะลิพริมโรส, จัสมินเหลือง, Primrose Jasmine
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Jasminum mesnyi Hance
- วงศ์ Oleaceae
ไม้พุ่มกึ่งเลื้อยขนาดใหญ่ อายุหลายปี พุ่มสูง 2-5 เมตร ดอกออกเป็นช่อกระจุกที่ซอกใบ ดอกย่อย 1-3 ดอก กลีบดอกสีเหลืองสด มีกลิ่นหอม ออกดอกเดือนพฤศจิกายน – กุมภาพันธ์ ขยายพันธุ์ด้วยการตอนกิ่งและปักชำกิ่ง
พวงแก้วมณี, พวงวิวาร์, Japanese Clematis, Sweet Autumn Vase Vine, Virgin Bower
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Clematis terniflora DC.
- วงศ์ Ranunculaceae
ไม้เลื้อยขนาดใหญ่ อายุหลายปี ดอกออกเป็นช่อแยกแขนงตามซอกใบ 4-8 ดอก กลีบเลี้ยงสีขาวรูปขอบขนาน ไม่มีกลีบดอก เกสรเพศผู้สีเหลืองอ่อนจำนวนมาก ดอกมีกลิ่นหอม ออกดอกเดือนมกราคม – มีนาคม นิยมปลูกเป็นซุ้มไม้เลื้อยเล็ก ๆ บ้างก็ปลูกเป็นไม้กระถาง ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดและปักชำกิ่ง
หิรัญญิการ์, Easter Lily Vine, Herald’s Trumpet, Nepal Trumpet
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Beaumontia grandiflora Wall.
- วงศ์ Apocynaceae
ไม้เลื้อยเนื้อแข็งขนาดใหญ่ ดอกออกเป็นช่อตามซอกใบและปลายกิ่ง รูปกรวยตื้น กลีบดอกสีขาว ขอบกลีบบิดเป็นคลื่นเล็กน้อย มีกลิ่นหอม ออกดอกเดือนธันวาคม – เมษายน ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดและตอนกิ่ง
ดาวประดับ, บานบุรีม่วง, Indian Rubber, Purple Allamanda, Rubber Vine
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Cryptostegia grandiflora Roxb. ex R.Br.
- วงศ์ Apocynaceae
ไม้เลื้อยเนื้อแข็ง ทุกส่วนภายในต้นมีน้ำยางสีขาว ดอกออกเป็นช่อกระจุกที่ปลายยอด ช่อละ 6-12 ดอก รูปแตร กลีบดอกสีชมพูอมม่วง ออกดอกเดือนมิถุนายน – สิงหาคม ขยายพันธุ์ง่ายด้วยการปักชำกิ่งและตอนกิ่ง
ช้องแมว, Hedgehog, Wild Sage
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Gmelina philippensis Cham.
- วงศ์ Lamiaceae
ไม้พุ่มกึ่งเลื้อยขนาดใหญ่ อายุหลายปี ดอกออกเป็นช่อเชิงลดตามซอกใบ ช่อห้อยลงยาว 10-20 เซนติเมตร ใบประดับสีเขียวอมเหลืองเรียงซ้อนเหลื่อมกัน ดอกรูปถ้วย กลีบดอกสีเหลืองสด ออกดอกตลอดปี ขยายพันธุ์ด้วยการปักชำกิ่งและตอนกิ่ง
มาลัยทอง, มาลัยนงนุช, Golden Wreath
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Petraeovitex bambusetorum King & Gamble
- วงศ์ Lamiaceae
ไม้เลื้อยขนาดกลาง อายุหลายปี ดอกออกเป็นช่อตามปลายยอด ช่อยาว 15-45 เซนติเมตร กลีบประดับสีเหลืองแตกช่อย่อย ดอกย่อยเป็นหลอด กลีบดอกสีเหลือง ออกดอกตลอดปี ขยายพันธุ์ด้วยการปักชำกิ่ง
แบล็กอายซูซาน, แววตา, Black-eyed Susan
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Thunbergia alata Boger ex Sims
- วงศ์ Acanthaceae
ไม้เลื้อยเนื้อแข็งขนาดเล็ก อายุหลายปี ดอกเดี่ยวออกตามซอกใบ กลีบดอกสีขาว ครีม และเหลืองอมส้ม กลางดอกมีสีน้ำตาลเข้มเกือบดำหรือไม่มี ออกดอกตลอดปี ชอบอากาศเย็น ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดและปักชำกิ่ง
มธุรดา, รุ่งอรุณ, Chinese Trumpet Vine
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Campsis grandiflora (Thunb.) K.Schum.
- วงศ์ Bignoniaceae
ไม้พุ่มกึ่งเลื้อยขนาดกลาง อายุหลายปี ผลัดใบ ดอกออกเป็นช่อกระจุกตามซอกใบและปลายยอด ดอกย่อย 4-10 ดอก รูปกรวย กลีบดอกสีส้มอมแดง ขอบกลีบหยักเล็กน้อย ออกดอกตลอดปี ขยายพันธุ์ด้วยการปักชำกิ่ง
ไม้เลื้อยส่วนมากชอบดินร่วนหรือดินร่วนปนทราย ระบายน้ำดี ไม่ชอบน้ำขังหรือชื้นแฉะ ถ้าปลูกเป็นไม้กระถางนิยมใช้ดินผสมที่มีจำหน่ายทั่วไปผสมกับปุ๋ยคอก กาบมะพร้าวสับ และทราย ในอัตราส่วนเท่ากัน เพื่อเพิ่มความโปร่งร่วนซุยมากขึ้น ชนิดที่ต้องการแสงแดดจัด ควรปลูกในพื้นที่กลางแจ้งจะทำให้ผลิดอกได้สมบูรณ์ ส่วนชนิดที่ชอบร่ม อาจปลูกใต้ร่มเงาต้นไม้ใหญ่หรือปลูกในโรงเรือนที่มีหลังคาพรางแสง ไม้เลื้อยดอกสวย
ซุ้มไม้เลื้อย (Pergola) เป็นองค์ประกอบที่นิยมใช้ตกแต่งสวน เพราะช่วยสร้างบรรยากาศในสวนให้รื่นรมย์ รูปแบบของซุ้มมีหลายแบบ ขึ้นอยู่กับวัสดุที่ใช้และรูปแบบสวน เช่น ซุ้มนั่งเล่น ซุ้มทางเดิน ซุ้มประตูทางเข้าบ้าน โดยอาจทำเป็นซุ้มเหล็กรูปประตูโค้ง แล้วปล่อยให้ไม้เลื้อยขึ้นปกคลุม สร้างบรรยากาศของสวนอังกฤษที่ดูร่มรื่น หรือทำเป็นซุ้มต้นไม้ที่ตัดแต่งเป็นรูปทรงต่าง ๆ ก็สร้างจุดเด่นให้กับสวนได้ดี แต่ต้องหมั่นดูแลตัดแต่งให้เป็นพุ่มอยู่เสมอ ไม้เลื้อยดอกสวย
วัสดุที่ใช้ทำซุ้มหรือสิ่งพยุงสำหรับไม้เลื้อยมีให้เลือกหลายประเภท เช่น ระแนงไม้ไผ่ ซุ้มไม้เนื้อแข็ง ยูพีวีซี (uPVC) หรือวัสดุอื่นที่ไม้เลื้อยเกาะพาดพิงได้ อย่างไม้เลื้อยที่มีเนื้อไม้แข็ง อายุหลายปี มีพุ่มต้นใหญ่แข็งแรง เช่น การเวก หิรัญญิการ์ แย้มปีนัง พวงคราม พวงประดิษฐ์ พวงหยก นิยมใช้ซุ้มเหล็กหรือซุ้มสเตนเลสขนาดใหญ่ เป็นต้น ดังนั้น ผู้ปลูกเลี้ยงควรออกแบบและเลือกใช้วัสดุทำซุ้มให้เหมาะสมกับชนิดของไม้เลื้อยและวัตถุประสงค์ในการใช้ประโยชน์
เรื่อง: อังกาบดอย
ภาพ: คลังภาพสำนักพิมพ์บ้านและสวน
