9 พรรณไม้สไตล์ไทยๆ ปลูกแทรกในสวนเพื่อสร้างการฟื้นคืนธรรมชาติ
พรรณไม้สไตล์ไทยๆ นอกเหนือจากความสวยงามของสีสัน รูปทรง หรือสัมผัสแล้ว หลายชนิดยังให้ดอกและผลที่สามารถเป็นแหล่งอาหารให้สัตว์ต่าง ๆ ช่วยดึงดูดนกและแมลงในนิเวศพื้นถิ่นให้กลับคืนมา อีกทั้งหลายชนิดมีกลิ่นหอมสะอาดจรุงใจแบบไม้ไทยให้ความรู้สึกของสวนธรรมชาติได้ดี
พรรณไม้สไตล์ไทยๆ ยังเป็นอีกหนึ่งไอเดียของการจัดภูมิทัศน์สวนในบ้านหรือการออกแบบพื้นที่ให้สวยคล้ายคลึงกับสวนในป่าธรรมชาติ ซึ่งส่วนใหญ่ก็เป็นพรรณไม้พื้นถิ่นที่สามารถนำไปจัดวางองค์ประกอบในสวนให้สอดคล้องกับระบบนิเวศของพื้นที่ นอกจากจะช่วยส่งเสริมให้สวนนั้นสวยงามและกลายเป็นพื้นที่สำหรับการฟื้นคืนธรรมชาติ ยังช่วยลดการใช้ทรัพยากรในการดูแลสวนระยะยาวอีกด้วย เรามีตัวอย่าง พรรณไม้สไตล์ไทยๆ ที่ลองนำไปปลูกแทรกในสวนเพื่อสร้างการฟื้นคืนธรรมชาติได้มาแนะนำกัน
สาวสันทราย, เกซอนลา, Bronze-leaved Clerodendrum, Starburst Bush
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Clerodendrum quadriloculare (Blanco) Merr.
- วงศ์ Lamiaceae
ไม้ดอกอายุหลายปี สูงได้ถึง 4 เมตร ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่นที่ปลายยอด ดอกย่อยจำนวนมาก กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดยาว 8-10 เซนติเมตร ปลายแยกเป็น 5 กลีบ มีกลิ่นหอม เป็นไม้ดอกที่ดึงดูดผีเสื้อ
พนมสวรรค์, ฉัตรฟ้า, ฉัตรสวรรค์, Pagoda
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Clerodendrum paniculatum L.
- วงศ์ Lamiaceae
ไม้ดอกอายุหลายปี สูงได้ถึง 2 เมตร ช่อดอกแบบฉัตรออกที่ปลายยอด ดอกย่อยจำนวนมาก สีแดงอมส้มและเหลือง ก้านชูเกสรเพศผู้ยื่นยาว เป็นไม้ดอกที่ดึงดูดผีเสื้อ
พัดโบก, Do-Re-Mi Plant
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Rotheca incisa (Klotzsch) Steane & Mabb.
- วงศ์ Lamiaceae
ไม้ดอกอายุหลายปี สูง 1-1.50 เมตร ช่อดอกแบบช่อกระจะออกที่ปลายกิ่ง ดอกสีขาว โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ดอกตูมโค้งงอ ดอกบานปลายแยกเป็น 5 กลีบ ก้านเกสรเพศผู้สีม่วงยื่นยาว มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ เหมาะปลูกเป็นแปลงริมลำธารบังมุมอาคาร สร้างความรู้สึกของสวนป่าได้ดี
หญ้าหนวดแมว, พยับเมฆ, Cat’s Whiskers, Kidney Tea Plant
- ชื่อวิทยาศาสตร์Orthosiphon aristatus (Blume) Miq.
- วงศ์ Lamiaceae
ไม้ดอกอายุหลายปี สูงได้ถึง 1 เมตร ช่อดอกแบบฉัตร ยาว 10-20 เซนติเมตร ดอกรูปปากเปิด โคนกลีบเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 2 กลีบ เกสรเพศผู้เป็นเส้นยาวคล้ายหนวดแมว ดอกสีขาว ชมพู และฟ้าอมม่วง
ฉัตรพระอินทร์, Lion’s Ear
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Leonotis nepetifolia (L.) R. Br.
- วงศ์ Lamiaceae
ไม้ล้มลุก ต้นตั้งตรงสูง 1-2.50 เมตร ดอกเป็นช่อแบบผสม เรียงตัวอัดแน่นเป็นช่อรูปทรงกลม ดอกออกเป็นกระจุกตามข้อเป็นวงรอบลำต้นเป็นชั้น ๆ เหมือนฉัตร ดอกย่อยจำนวนมาก กลีบดอกสีส้ม
หญ้างวงช้าง, Indian Heliotrope
- ชื่อวิทยาศาสตร์Heliotropium indicum L.
- วงศ์ Boraginaceae
พืชล้มลุก สูง 20-80 เซนติเมตร ดอกเป็นช่อยาวเรียวและโค้งงอ ดอกเล็กเรียงเป็นสองแถวทางด้านบน สีขาวหรือม่วงอมชมพู ในธรรมชาติพบตามริมทาง ที่รกร้าง หรือริมคูคลองทั่วไป
สังกรณี, สังกรณีไทย, Firecracker Flower, Orange Marmalade
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Crossandra infundibuliformis Merr.
- วงศ์ Acanthaceae
ไม้ดอกอายุหลายปี ต้นเป็นพุ่มสูง 50-80 เซนติเมตร ช่อดอกเป็นช่อเชิงลด ดอกสีส้มหรือสีเหลืองอมส้ม กลีบดอก 5 กลีบ
ราชาวดี, หางกระรอกเขมร, Curly Butterfly Bush, Summer Lilac
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Buddleja paniculata Wall.
- วงศ์ Scrophulariaceae
ไม้รอเลื้อยขนาดกลาง สูง 1-3 เมตร ดอกออกเป็นช่อกระจุกแยกแขนงที่ปลายกิ่ง ดอกย่อยขนาดเล็ก สีขาว ทยอยบานตั้งแต่โคนถึงปลายช่อดอก มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ ในช่วงกลางวันและหอมแรงขึ้นในเวลากลางคืน ออกดอกตลอดปี
อูนบ้าน, พวงไข่มุก, American Elderberry
- ชื่อวิทยาศาสตร์ Sambucus canadensis L.
- วงศ์ Viburnaceae
ไม้พุ่มอายุหลายปี สูง 2-4 เมตร ดอกออกเป็นช่อขนาดใหญ่ที่ปลายกิ่ง ดอกย่อยขนาดเล็กจำนวนมาก สีขาว มีเกสรเพศผู้สีเหลือง เป็นไม้ดอกที่ดึงดูดแมลง
การจะเลือกปลูกพรรณไม้หลากหลายชนิดแทรกไว้ในพื้นที่เดียวกันต้องคำนึงถึงบริบทของสวน เช่น แสงแดด ความชื้น สภาพของดิน ความสัมพันธ์ของพืชและความต้องการเชิงพื้นที่ใช้สอยของกิจกรรมมนุษย์ อัตราการเจริญเติบโตของพืชแต่ละชนิดที่เลือก รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นในแต่ละรอบฤดูด้วย
เรื่อง : อังกาบดอย
ภาพ : อภิรักษ์ สุขสัย
