ต้นจามจุรี หรือ ต้นก้ามปู กับการเดินทางสู่ประเทศไทย
ต้นจามจุรี มีประวัติการนำเข้ามาในเมืองไทยที่ยาวนาน หากจะนับเป็นปีก็ร่วม 100 กว่าปีแล้ว แต่ทว่า ยังมีข้อสันนิฐานร่วมกันถึง 3 ข้อ ที่บ่งบอกถึงเรื่องราว และความเป็นมาของต้นจามจุรีนี้
ต้นจามจุรี เป็นพืชตระกูลถั่ว ที่มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Samanea saman ส่วนในภาษาอังกฤษมีชื่อที่เรียกกันแพร่หลายว่า Rain tree มีถิ่นกำเนิดอยู่ในทวีปอเมริกาใต้ ทรงพุ่มทึบ รูปร่มแผ่กว้าง ให้ร่มเงาดี ยังมีชื่อเรียกกันหลายชื่อ เช่น ก้ามปู ฉำฉา ตุ๊ดตู่ เป็นไม้ต้นให้ร่มเงาขนาดใหญ่ รูปทรงสวยงาม ไม่ควรใช้ในพื้นที่ขนาดเล็ก เนื่องจากทรงพุ่มแผ่กว้าง ทนน้ำท่วมขังแฉะ นอกจากใช้ในงานจัดสวนแล้ว ยังนิยมนำใบไปทำปุ๋ยหมัก และวัสดุปลูกหรือใช้เพาะครั่งได้อีกด้วย ออกดอกตลอดปี แต่จะดกในเดือนกันยายน – กุมภาพันธ์ และเป็นต้นไม้สัญลักษณ์ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ตามหา จามจุรีต้นแรก
หากจะตามหาจามจุรีต้นแรกของไทยนั้น มีข้อสันนิฐานอยู่ 3 ข้อ ที่บันทึกเรื่องราวการเข้ามาของต้นจามจุรีต้นแรก จนกลายเป็นพืชสุดฮิตมาจนถึงปัจจุบัน และยังคงมีต้นเก่าแก่อายุนับร้อยกว่าปีกระจายอยู่ทั่วประเทศ
สันนิฐานข้อที่ 1 จากหนังสือ “ตำนานไม้ต่างประเทศบางชะนิดในเมืองไทย” มีบันทึกไว้ว่า เมื่อราวปี พ.ศ. 2443 มิสเตอร์ เอช. สเลด (Mr. H. Slade) ชาวอังกฤษซึ่งรับราชการเป็นเจ้ากรมป่าไม้ และอธิบดีกรมป่าไม้คนแรกของไทย เป็นผู้นำพันธุ์ต้นจามจุรีเข้ามา จากประเทศพม่า และปลูกเป็นครั้งแรก ณ ที่ทำการป่าไม้เขตเชียงใหม่ ซึ่งในราวเดียวกันนั้นเอง ต้นก้ามปูก็ได้เข้ามาที่ จ. กระบี่ เป็นครั้งแรกเช่นกัน และถูกเรียกกันในครั้งกระนั้นว่า ต้นกิมบี้ และมีบันทึกว่า พระยารัษฎานุประดิษฐ์ หรือเจ้าเมืองที่นั่นเป็นผู้นำพันธุ์เข้ามายังกรุงเทพ ในเวลาต่อมา
สันนิฐานข้อที่ 2 จากบันทึกใน “หนังสืออุโฆษสาร” ของโรงเรียนอัสสัมชัญ กล่าวถึงจามจุรีว่า ต้นแรกของไทยปลูกอยู่ภายในโรงเรียนอัสสัมชัญ โดยบาทหลวงรอมิเอล นักบวชแห่งวัดอัสสัมชัญ เป็นผู้นำพันธุ์มาจากเมืองไซง่อน ประเทศเวียดนาม นั่นเอง
สันนิฐานข้อที่ 3 จากหนังสือ “ปกิณกะในรัชกาลที่ 5” ซึ่งได้กล่าวไว้ว่า “…ต้นไม้ชนิดหนึ่ง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงนำเมล็ดเข้ามาเพาะ ปรากฏว่าขึ้นงอกงามเร็ว มีกิ่งก้านสาขาออกไปมาก จึงพระราชทานชื่อให้ใหม่ว่า ต้นก้ามปู…” โดยเชื่อกันว่าในหลวง รัชกาลที่ 5 ได้นำเมล็ดพันธุ์มาจากชวา เมื่อครั้งที่เสด็จประพาสชวา หรือประเทศอินโดนีเซียครั้งแรก ในปี 2439
ต้นจามจุรี บนถนนวิทยุ
เมื่อครั้ง แถบถนนวิทยุ เพลินจิต ชิดลม และซอยสมคิด ยังเป็นผืนนาขนาดใหญ่ของ พระยาภักดีนรเศรษฐ หรือ นายเลิศ เศรษฐบุตร ก็ได้นำพันธุ์ต้นจามจุรีมาปลูกไว้ และเหลือรอดมาจนถึงปัจจุบัน รวมไปถึงพื้นที่เอกชนและสถานทูตต่างๆ อย่างในสถานทูตเนเธอร์แลนด์และสถานทูตอเมริกา ก็มีจามจุรีต้นใหญ่เก่าแก่แผ่กิ่งคลุมพื้นที่ภายในอยู่หลายต้น
บทความที่เกี่ยวข้อง
ต้นจามจุรี หรือ ก้ามปู ไม้ประธานทรงสวย ให้ร่มเงา และเป็นมงคลกับบ้าน
โครงการ การดูแลจัดการต้นไม้ใหญ่แบบบูรณาการ :
ถนนวิทยุ เขตปทุมวัน
ติดตามไอเดียบ้านและสวนเพิ่มเติมได้ทาง : บ้านและสวน Baanlaesuan.com
