ป้องกันไฟไหม้บ้าน ด้วย Passive Design ได้หรือไม่
Passive Design สามารถ ป้องกันไฟไหม้บ้าน ได้อย่างที่ข่าวร้อนในลอสแอนเจลิสกล่าวถึงหรือไม่ และหากจะนำมาใช้กับบ้านในไทย จะทำได้อย่างไรบ้าง
จากเหตุการณ์ไฟไหม้ครั้งใหญ่ในลอสแอนเจลิส มีบ้านหนึ่งหลังที่ถูกพูดถึงอย่างหนาหูและแชร์ต่อกันมากมายในโลกออนไลน์ ด้วยภาพบ้านที่ไม่ได้รับความเสียหายแม้แต่น้อย ตั้งโดดเด่นท่ามกลางซากบ้านไหม้ไฟจนทั่วบริเวณ โดยในข้อมูลได้ระบุถึงการออกแบบบ้านหลังดังกล่าวที่ใช้หลักการ Passive Design ที่หลายคนเชื่อว่า ป้องกันไฟไหม้บ้าน ได้ หลักการนี้คืออะไร และสามารถป้องกันไฟไหม้ได้จริงๆ หรือ?
มาทำความเข้าใจ Passive Design กันก่อน
Passive Design คือ การออกแบบโดยใช้งานสถาปัตยกรรมปรับตัวให้สอดคล้องกับสภาพอากาศ ทิศทางแสงแดดและลม เพื่อให้เกิดสภาวะในอาคารที่คนจะอยู่ได้อย่างสบายโดยไม่ใช้เครื่องกล โดยแต่ละประเทศก็จะมีวิธีการออกแบบ Passive Design ต่างกันไปตามภูมิอากาศ ในประเทศหนาวเย็น ก็ออกแบบบ้านเพื่อกักเก็บความอบอุ่น ประเทศเขตร้อนก็ออกแบบเพื่อให้ระบายความร้อนได้ สร้างความรู้สึกเย็นสบายเมื่ออยู่ในบ้าน อย่างหลักการออกแบบบ้านในประเทศไทยให้เย็นด้วย Passive Design สามารถทำได้หลายวิธี เช่น
- วางแปลนบ้านถูกทิศมรสุม
- จัดห้องตามทิศและช่วงเวลาการใช้งาน
- วางแปลนให้หลบแดด รับลม
- สร้างสภาพแวดล้อมรอบบ้านให้เย็น เช่นปลูกต้นไม้ ทำบ่อน้ำ
- ใช้ประโยชน์จากแสงธรรมชาติ เช่น ช่องแสงแบบ Indirect Light
- ทำช่องระบายอากาศช่วยระบายความร้อนภายในอาคาร
- ลดพื้นที่ดาดแข็งสะสมความร้อน เปลี่ยนเป็นพื้นที่สีเขียว พื้นกรวด
- เลือกวัสดุบ้านที่ต้านทานความร้อนได้สูง เช่นผนังเสริมฉนวนกันความร้อน
- สร้างร่มเงาให้ช่องเปิด ด้วยการเสริมกันสาดหรือแผงบังแดด
- ออกแบบหลังคาให้เหมาะกับลมฟ้าอากาศในพื้นที่
แล้ว Passive Design ป้องกันไฟไหม้บ้าน ได้อย่างไรบ้าง
จากแนวทางการออกแบบและเลือกใช้วัสดุให้เหมาะกับการออกแบบบ้านแบบ Passive Design เราจะพอมองเห็นจุดร่วมหนึ่งในการออกแบบ ซึ่งมีส่วนช่วยให้รอดพ้นจากไฟไหม้ได้ดังที่ข่าวกล่าว ดังนี้
วางแปลนบ้านให้มีระยะห่าง ป้องกันไฟไหม้บ้าน ได้
สังเกตดูข่าวไฟไหม้ที่ลามเป็นเพลิงใหญ่โตในไทย ส่วนใหญ่ก็มักจะเป็นห้องแถวที่อยู่ติดๆ กัน นั่นเป็นเพราะว่าฟสามารถลามไปตามวัสดุต่างๆ ได้อย่างรวดเร็ว ดังนั้น เราสามารถ ป้องกันไฟไหม้ ได้ด้วยการวางตำแหน่งบ้านให้มีระยะเว้นห่างจากบ้านอื่นๆ เช่น ทำสนามหญ้า พื้นที่ชุ่มน้ำ สวนหินรอบบ้าน ระยะเหล่านี้นอกจากจะช่วยสร้างความเป็นส่วนตัวและเพิ่มการหมุนเวียนอากาศได้แล้ว ยังเปรียบเสมือนแนวกันไฟไม่ให้ลามมายังบ้านเราเองด้วย เพราะสนามหญ้าโล่งๆ นั้น นอกจากหญ้าที่ขึ้นเตี้ยๆ แล้ว ก็แทบไม่มีเชื้อเพลิงให้ไฟลุกไหม้เป็นเวลานานอยู่เลย
วัสดุบ้านกันความร้อน ชะลอทั้งความร้อนและไฟลาม
เมื่อสร้างบ้านด้วยวัสดุที่มีความทนทานต่อการลามไฟ เช่น โครงสร้างคอนกรีต โลหะ ไม้สังเคราะห์ต่างๆ ประตูหน้าต่างที่ปิดซีลสนิท นอกจากจะจะช่วยควมคุมอุณหภูมิระหว่างในและนอกบ้านแล้ว ยังป้องกันไม่ให้ไฟลามเข้ามาถึงในที่ของเราเองด้วยทั้งนี้ ในเวลาที่ไฟไหม้ การปิดบ้านให้สนิทไม่มีช่องที่ควันจะเล็ดรอดเข้ามาในบ้านได้ ก็จะช่วยให้ประสิทะิภาพการกันความร้อนของวัสดุบ้านทำงานได้ดียิ่งขึ้นด้วย
หลังคาทนไฟ ป้องกันไฟลามจากวัสดุติดไฟที่ปลิวว่อน
การลามของไฟที่ไหม้โหมกระหน่ำอีกรูปแบบคือเศษวัสดุติดไฟโดนลมพัดไปตกที่บ้านอื่นๆ ถ้าตกลงบนหลังคาที่ไม่สามารถป้องกันไฟ บ้านนั้นก็จะติไฟขึ้นมาได้อย่างง่ายดาย แต่หากเลือกวัสดุหลังคาที่ไม่ลามไฟ เช่น กระเบื้องเซรามิค เมทัลชีต ก็จะยังทำให้บ้านปลอดภัยจากไฟไหม้ได้ นอกจากนี้เมื่อบวกกับโครงสร้างใต้หลังคาที่เสริมฉนวน ก็จะช่วยควบคุมอุณหภูมิในบ้านอีกทางหนึ่งด้วย
นอกจากเพื่อป้องกันไฟไหม้ การออกแบบบ้านโดยอาศัยหลักการของ Passive Design ยังเป็นแนวทางน่าสนใจที่จะช่วยให้บ้านของเราอยู่สบายโดยไม่ต้องพึ่งพาการใช้พลังงานมากจนเกินไป จะมีวิธีไหนบ้างที่เราสามารถทำได้ ไปดูกัน
10 วิธีสร้างบ้านอยู่สบาย ด้วยการผสาน Passive Cooling Design และ Active Cooling Design
เรื่อง : KNAA
ภาพ : ศุภกร ศรีสกุล และ Shutterstock
