สวนทรอปิคัลบนพื้นที่ 200 ตารางเมตร ริมทะเลสาบ

เจ้าของบ้านตั้งใจซื้อทะเลสาบ และที่ดินขนาดเกือบ 200 ตารางเมตร ที่เดิมเคยเป็นแคมป์คนงานก่อสร้างของหมู่บ้าน ไว้สำหรับปลูกต้นไม้ใหญ่และสร้างบ้านพักตากอากาศให้ครอบครัว

ครั้งนี้เรามีนัดกับนักจัดสวนหน้าใหม่ คุณบอล-สุรศักดิ์ เหรียญทอง แห่ง Plearn Bai Landscape จากพ่อค้าขายต้นไม้ที่ไม่มีความรู้เรื่องการออกแบบจัดสวนเลย เขาขวนขวายและหมั่นฝึกฝีมือมาหลายปีจนเริ่มมีผลงานเป็นที่รู้จัก “สำหรับสวนนี้ คุณปริญ นวสนธิไกร เจ้าของบ้าน เป็นลูกค้าต้นไม้ของผมมาก่อน และผมเคยไปจัดสวนที่บ้านเพื่อนๆ ของคุณปริญด้วย โจทย์คืออยากได้สวนน้ำตกที่ดูไม่รก ต้นไม้ไม่ต้องแน่นไม่ต้องเยอะมากนักครับ”

แบ่งพื้นที่ด้วยการเลือกใช้วัสดุปูพื้นที่ต่างกัน พื้นลานจอดรถเป็นคอนกรีตแสตมป์ลายหินสีเทาเข้ม โซนสวนปูพื้นด้วยแผ่นหินกาบสีส้มและโรยกรวด ตกแต่งเพิ่มด้วยเสาปูนสีขาวรูปทรงเรียบง่ายดูทันสมัยให้เข้ากับตัวอาคารและแผ่นปูพื้นทางเท้าในสวน

“พื้นที่ที่อยู่ริมน้ำอาจเกิดการทรุดตัวหรือการยวบของดินได้ครับ ดีที่ดินด้านล่างค่อนข้างแน่น แต่เราก็ต้องเตรียมโครงสร้างต่างๆ เพื่อรองรับและป้องกันไว้ก่อน ผมเลือกใช้หินแกรนิตไข่ซึ่งมีน้ำหนักค่อนข้างมาก ใช้รวมๆ เกือบร้อยตัน โครงสร้างใต้ดินเพื่อรองรับน้ำหนักงานฮาร์ดสเคปต่างๆ จึงต้องทำให้มีความแข็งแรงมากเป็นพิเศษ ส่วนของน้ำตกและลำธารลงเสาเข็มรองรับไว้ทั้งหมด ใช้สว่านเจาะและขุดดินลึกลงไป 3-4 เมตร ผูกเหล็กแล้วเทปูนหล่อลงไปเป็นเสาเข็ม ก็เหมือนกับทำเสาเข็มขึ้นมาใหม่ที่หน้างาน ซึ่งวิธีนี้ส่วนผสมของเนื้อปูนจะมีความแน่น มั่นคงแข็งแรงกว่าเสาเข็มสำเร็จรูปทั่วไป และเราสามารถเลือกขนาดเหล็กที่ผูกอยู่ด้านในให้ใหญ่กว่าปกติเพื่อเพิ่มความแข็งแรงได้ครับ

พื้นที่สวนรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ออกแบบเป็นทางเดินเลาะริมทะเลสาบเลียบลำธาร เดินเข้าไปยังน้ำตกใหญ่ที่อยู่ด้านใน บรรยากาศดูร่มรื่นด้วยต้นไม้ใหญ่ ด้านล่างแซมด้วยไม้ใบไม้ดอกหลายชนิด ให้อารมณ์แบบสวนป่าแต่ก็ไม่แน่นทึบจนเกินไป

“สวนมีขนาดใหญ่และเป็นที่ราบ ผมเททรายถมดินเพื่อปรับระดับพื้นที่ใหม่ให้มีสเต็ปเพิ่มขึ้นเป็น 2-3 ระดับ โซนน้ำตกด้านในจะเป็นบริเวณที่สูงที่สุด แต่ก็สูงจากเดิมมาแค่ 15 เซนติเมตรเท่านั้น ทำสโลป ลาดลงไปที่ทะเลสาบเพื่อให้สวนดูมีมิติมากขึ้น และยังช่วยเรื่องการระบายน้ำในสวนด้วย

นอกจากนี้ยังเพิ่มลูกเล่นบริเวณลำธารด้วยการติดตั้งระบบพ่นหมอกแบบอัลตราโซนิก ซึ่งจะพ่นน้ำออกมาเป็นไอน้ำอนุภาคขนาดเล็กมาก ทำให้ไม่เปียกเมื่อสัมผัส ไอน้ำที่พ่นออกมาจะเคลื่อนที่ในระดับต่ำเรี่ยผิวดินผิวน้ำ ดูนุ่มนวลคล้ายทะเลหมอก

“แรกเลยเจ้าของบ้านอยากให้น้ำตกอยู่ข้างบ้านพักแล้วไหลลงไปที่ทะเลสาบ มีทางเดินข้ามลำธาร ซึ่งผมคิดว่าเสียงจะดังรบกวนการพักผ่อนได้ เลยเสนอให้ย้ายน้ำตกเข้าไปอยู่ด้านในสุดของสวนเพื่อสร้างจุดสนใจ ทำให้อยากเดินเข้าไปด้านใน และยังช่วยเพิ่มระยะเพิ่มความยาวของลำธารให้ใส่ลูกเล่นได้มากขึ้นครับ

น้ำตกก่อด้วยหินแกรนิตไข่สีน้ำตาลอ่อน ออกแบบให้มีชั้นน้ำตกเพียงแค่ 2-3 ชั้น และมีหน้าน้ำตกกว้าง เพื่อให้เห็นทางน้ำไหลเป็นม่านน้ำบางๆ ดูสวยงามเป็นธรรมชาติ ด้านล่างมีแอ่งพักน้ำก่อนจะไหลลงชั้นถัดไป ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ในการออกแบบน้ำตกของคุณบอล

“ผมตั้งใจออกแบบน้ำตกให้มีจำนวนชั้นไม่มากนัก และมีหน้าน้ำตกกว้าง งานออกแบบน้ำตกของผมจะชอบให้เห็นการไหลของสายน้ำที่ดูเป็นธรรมชาติ แต่ก็ต้องไม่ให้เสียงดังรบกวนจนเกินไป มีแอ่งหรือบ่อรับน้ำก่อนที่จะไหลลงไปเป็นลำธาร นอกจากนี้ผมอยากให้สวนมีอารมณ์ของความเป็นฝรั่งผสมเข้าไปนิดๆ ด้วยการเลือกใช้วัสดุตกแต่งต่างๆ ในโทนสีอ่อน ทั้งหินแกรนิตไข่ที่ใช้ทำน้ำตกและตกแต่งตามบริเวณต่างๆ กรวดแม่น้ำที่ใช้โรยพื้น แผ่นทางเดินในสวน รวมไปถึงต้นไม้ต่างๆ ด้วยครับ

ฝูงปลาคาร์ปนับหมื่นตัว รวมไปถึงเป็ดเทศ หงส์ขาว หงส์ดำ และห่านอีกหลายสิบตัวที่เจ้าของบ้านนำมาปล่อยไว้ ช่วยเพิ่มความมีชีวิตชีวาให้สวนได้อย่างมาก

“เจ้าของบ้านปลูกไม้ใหญ่ไว้ก่อนแล้วครับ ตำแหน่งที่ปลูกก็ไม่มีผลกับการออกแบบ ผมเลยคงไว้ที่เดิมไม่ได้ขุดล้อมย้ายที่ ลงเพิ่มพวกไม้ขนาดกลางขนาดเล็กและไม้พุ่ม เลือกใช้ชนิดที่ดูเข้ากันได้กับต้นไม้เดิม เติมเข้าไปให้ดูลงตัวและสมดุลยิ่งขึ้น ต้นไม้ที่เลือกมาใช้ค่อนข้างหลากหลาย มีทั้งไม้ที่นิยมใช้ในสวนทรอปิคัลทั่วไป เพิ่มพวกสน ต้นไม้ที่มีใบสีเทาเงิน เช่น นีออน กระดุมไม้ใบเงิน เลือกใช้ต้นที่มีฟอร์มหรือไม้ตัดแต่งทรงพุ่มเพื่อให้ดูเป็นฝรั่งมากขึ้น บริเวณที่ได้รับแสงแดดก็จะลงเป็นไม้ที่ชอบแดด สมุนไพรฝรั่ง และไม้ดอก เพื่อช่วยเพิ่มสีสันแต่ก็ไม่ให้มากจนเกินไป บริเวณไหนที่ได้รับแสงรำไรก็เลือกใช้ไม้ใบหรือไม้ในร่ม ส่วนใหญ่เป็นต้นไม้ที่ผมขายและชอบใช้ในงานจัดสวนอยู่แล้วครับ ต้นไม้ที่จะใช้ส่วนหนึ่งเราคิดไว้ก่อนแล้วครับว่าจะใช้อะไรตรงไหนบ้าง อีกส่วนจะไปดูที่ร้านขายต้นไม้ว่ามีอะไรให้เล่นได้บ้าง บางครั้งก็จะมีต้นไม้สวยๆ แปลกๆ ให้เรานำมาลองใช้ได้ครับ

บริเวณทางเดินทั้งหมดในสวน ด้านล่างเป็นพื้นคอนกรีตเสริมเหล็กหนา 10 เซนติเมตร เพื่อเพิ่มความแข็งแรง โดยที่ด้านล่างไม่มีเสาเข็มรองรับเพิ่ม พื้นปูนนี้จะทำให้มีความลาดเอียงเล็กน้อย เพื่อช่วยเรื่องการระบายน้ำในสวน และช่วยให้กรวดที่โรยอยู่ไม่จม ทำให้สวนดูสวยตลอดเวลาและไม่ต้องดูแลมากนัก

“ทีนี่มีปัญหาดินระบายน้ำไม่ดีเท่าไร ผมแก้ปัญหาด้วยการปลูกต้นไม้ไม่ลงลึกมากนัก ใช้ดินผสมปลูกต้นไม้ผสมกับกรวดขนาดเล็กรองก้นหลุมปลูก ซึ่งช่วยให้การระบายน้ำดีขึ้น และลดปัญหาโรครากเน่าได้ โรคเชื้อรามักมาพร้อมกับฝน ตรงไหนที่มีน้ำขังเยอะก็มักมีปัญหาเรื่องรากเน่า อีกปัญหาที่เจอคือสัตว์ใต้ดิน เช่น ปลวก พวกนี้จะไปกัดกินต้นไม้ให้เกิดความเสียหายได้ครับ

คุณบอลใช้ต้นไม้หลากหลายชนิดในการจัดสวน ทั้งต้นที่ฟอร์มสวย เช่น เฟินอุ้งตีนหมี หญ้าถอดปล้อง ฟิโลเดนดรอน ไคร้มะเดื่อ บอนกระดาด ต้นกก ไม้ตัดแต่งทรงพุ่มที่ดูทันสมัย บริเวณที่ได้รับแสงแดดจะใช้สมุนไพรฝรั่งและไม้ดอกช่วยเพิ่มสีสัน ส่วนบริเวณที่ได้รับแสงรำไรเลือกใช้ไม้ใบหรือไม้ไนร่ม เช่น เฟิน ฟิโลเดนดรอน เสน่ห์จันทน์แดง ต้นไม้จึงไม่แน่นทึบเหมือนสวนทรอปิคัลทั่วไป เพื่อให้ดูแลง่ายและสบายตา
ลำธารที่ตั้งใจให้มีความลึกเพียง 20 เซนติเมตร พื้นลำธารเทปูนตกแต่งด้วยหินและกรวดแม่น้ำสีน้ำตาลอ่อน ขอบลำธารตกแต่งด้วยหินแกรนิตไข่เช่นเดียวกับบริเวณน้ำตก เลือกใช้ขนาดเล็กใหญ่คละกันเพื่อให้ดูสมจริงตามสภาพในธรรมชาติ

“ผมชอบและถนัดแนวสวนทรอปิคัลครับ ตั้งใจจะพัฒนาฝีมือตัวเองให้สไตล์เด่นชัดขึ้น มีเอกลักษณ์มากขึ้น แต่ส่วนหนึ่งก็ต้องขึ้นอยู่กับความต้องการของลูกค้าด้วยครับ ฝากผลงานของผมไว้เป็นอีกหนึ่งทางเลือกสำหรับคุณผู้อ่านที่กำลังมองหานักจัดสวนด้วยนะครับ”

นิตยสารบ้านและสวน ฉบับเดือนตุลาคม 2566
เจ้าของ : คุณปริญ นวสนธิไกร
ออกแบบ : Plearn Bai Landscape โดยคุณสุรศักดิ์ เหรียญทอง โทรศัพท์ 09-5840-4740, 08-3166-7004
เรื่อง : วชิรพงศ์ หวลบุตตา
ภาพ : สิทธิศักดิ์ น้ำคำ