สวนสไตล์ชนบทฝรั่งเศส ผสานกลิ่นอายของสวนแบบโปรวองซ์

โปรวองซ์ (Provence) คือดินแดนทางตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศฝรั่งเศสบนฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียนติดกับประเทศอิตาลี มีสภาพภูมิประเทศเป็นเนินเขาสูง

เนื่องจากเป็นเขตผืนดินที่เชื่อมระหว่างเทือกเขาแอลป์กับทะเลเมดิเตอร์เรเนียน บ้านเรือนส่วนใหญ่ในแถบนี้จึงมักตั้งบนเนินเขาทาสีส้มอ่อนดูอบอุ่น มุงกระเบื้องหลังคาสีน้ำตาล ตั้งเรียงรายอยู่ริมฝั่งทะเล มีไร่องุ่น ทุ่งดอกลาเวนเดอร์ และเทือกเขาสูงชันเป็นฉากหลัง

ที่เขาใหญ่ก็มีบ้านพักตากอากาศที่มีความสวยงามไม่ด้อยกว่าเมืองโปรวองซ์เช่นกัน ดังเช่นบ้านหลังที่จะพาไปชมนี้ ตั้งอยู่ในโครงการ Provence Khaoyai จัดสวนสไตล์ชนบทฝรั่งเศส ผลงานออกแบบของ คุณหน่อย-สหพงษ์ พลวัน นักออกแบบจัดสวนที่มีประสบการณ์มากกว่า 20 ปี

ลานกางเต็นท์ พื้นที่สวนบางจุดปล่อยให้เป็นที่โล่ง สำหรับใช้ทำกิจกรรมหรือกางเต็นท์ ปรับพื้นที่เรียบไม่ให้มีน้ำขัง โซนที่ปูหญ้าเลือกใช้หญ้าญี่ปุ่นที่มีความนุ่ม โซนที่โรยกรวดจะรองด้านล่างด้วยตาข่ายเพื่อป้องกันไม่ให้หญ้างอกขึ้นมา โรยทับด้วยกรวดแกลบ วางหินธรรมชาติ และตกแต่งด้วยไม้พุ่มเตี้ยไม่บังวิวรอบๆ

“ผมเป็นลูกศิษย์ อาจารย์ขวัญชัย จิตสำรวย ครับ หลังเรียนจบจากสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง ก็ทำงานด้านรับเหมาก่อสร้าง ออกแบบเขียนแบบบ้านเหมือนสถาปนิกทั่วไป อาจารย์ขวัญชัยชวนผมมาทำงานด้านจัดสวน บอกให้เอาความรู้ความถนัดที่ผมมีมาผสมกับความถนัดเรื่องสวนเรื่องต้นไม้ของอาจารย์ครับ ผมออกแบบจัดสวนทั้งสวนทรอปิคัล สวนน้ำตก และสวนแบบยุโรป แต่ผลงานที่ออกสื่อส่วนใหญ่จะเป็นสวนแนวยุโรปครับ” คุณหน่อยเริ่มแนะนำตัวให้เรารู้จัก

วงเวียนน้ำพุ เป็นจุดศูนย์กลางของสวนที่จะนำไปสู่ส่วนต่างๆ ในสวน สามารถเดินมาจากสระว่ายน้ำได้ เน้นความแกรนด์ ดูโล่ง มองเห็นเด่นชัดอยู่กลางสวน พื้นปูคาร์เพ็ตสโตนให้เดินสะดวก สลับกรวดแกลบเป็นจังหวะ วางม้านั่งสำหรับนั่งชมวิว พร้อมประดับประติมากรรมน้ำล้นเหล็กหล่อ ลักษณะเป็นก๊อกน้ำ 4 ทิศตามสไตล์ฝรั่งเศส กรุผิวสร้างเท็กซ์เจอร์ด้วยหินกาบ สร้างเสียงน้ำไหลเบาๆ ลงบนพื้นกรวดด้านล่าง ที่ไม่เลือกใช้บ่อน้ำเพราะพื้นที่อยู่กลางแดด อาจเกิดปัญหาตะไคร่น้ำขึ้นได้ ซึ่งจะทำให้ต้องดูแลมากขึ้น

ลานชมวิว มุมจิบชา หันหน้าไปทางภูเขา พื้นยกระดับประมาณ 0.35-0.40 เมตร ปูพื้นด้วยคาร์เพ็ตสโตนสลับหินกาบป่าบางจังหวะ มีราวเหล็กดัด ฉากประดับก่ออิฐฉาบปูน ติดตั้งบัวปูน กรุกระเบื้องลายอิฐและปูนฉาบ โชว์ความดิบของผนังที่ดูเก่าในแบบชนบทของยุโรป ปลูกไม้ใหญ่ให้ร่มเงา สามารถนั่งได้ตลอดวัน

“คุณต้อม-ศิวะกร จูงพล เห็นผลงานของผมจากรายการบ้านและสวน และจากหนังสือของสำนักพิมพ์บ้านและสวนครับ ติดต่อผมมาผ่านทางเฟซบุ๊กให้มาออกแบบสวน บ้านหลังนี้เป็นเหมือนบ้านหลังที่สองที่คุณต้อมตั้งใจทำไว้ให้คุณแม่ได้มาใช้พักผ่อนในช่วงวันหยุด พาครอบครัวและเพื่อนๆ มาปาร์ตี้สังสรรค์บ้างในบางครั้ง อยากให้สวนมีฟังก์ชันที่สามารถใช้งานได้ทั่วทุกพื้นที่ เป็นสวนสไตล์ฝรั่งเศสที่เหมาะกับสถาปัตยกรรมของอาคารและลักษณะพื้นที่ ผมเสนอไปว่าอาจต้องประยุกต์เล็กน้อย แต่ยังคงมีกลิ่นอายของสวนแบบโปรวองซ์ ถ้าสังเกตดีๆ จะเห็นว่าที่นี่มีงานฮาร์ดสเคปค่อนข้างเยอะครับ มีฟังก์ชันการใช้งานให้เกิดกิจกรรมที่กระจายอยู่ทั่วทุกจุดในสวน ส่วนต้นไม้จะเป็นองค์ประกอบที่รองลงมา งานออกแบบสวนของผมมักให้ความสำคัญกับเรื่องการจัดวาง การใช้พื้นที่ในสวนครับ

ทางเดินเชื่อมต่อแต่ละโซนในสวนเน้นให้ดูคดเคี้ยวซ่อนเร้น ต้องการให้เกิดความรู้สึกน่าค้นหา พื้นโรยด้วยกรวดสีน้ำตาลธรรมชาติเพื่อง่ายต่อการดูแลรักษา ตกแต่งด้วยไม้ดอกไม้ใบหลากหลายชนิด บางจุดก็ไม่ตัดแต่งทรงพุ่มซึ่งเป็นเอกลักษณ์ในการออกแบบของคุณหน่อย บางจุดวางเอิร์นปลูกต้นไม้ใบใหญ่เพื่อเพิ่มความน่าสนใจ ไม่ให้พื้นที่ดูโล่งจนเกินไป

“ผมเริ่มต้นด้วยการสำรวจพื้นที่ โจทย์ยากเรื่องแรกคือตัวบ้านที่อยู่ในตำแหน่งทแยงกับพื้นที่ และลักษณะของพื้นที่ที่มีความลาดเอียงต่างระดับเกือบทั้งหมด เราต้องปรับพื้นที่และถมดินทำสเต็ป ทำคันดิน คันหินขึ้นมาใหม่ทั้งหมด เพื่อช่วยป้องกันปัญหาดินสไลด์ และเพื่อให้การสัญจรและการใช้พื้นที่ในสวนเป็นไปได้ง่าย ดีที่พื้นดินด้านล่างค่อนข้างแน่น งานฮาร์ดสเคปจึงไม่ต้องลงเสาเข็มเพิ่ม แค่ทำคานเทปูนเสริมเหล็กเพื่อเพิ่มความแข็งแรงก็เพียงพอคับ เราฝังท่อระบายน้ำ วางระบบการระบายน้ำใต้ดินไว้ทั้งหมดแล้วเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาน้ำท่วมขังในพื้นที่

“ผมวิเคราะห์ดินพบว่าดินที่ปากช่องเป็นดินที่ดีที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศไทยนะครับ ต้นไม้เจริญเติบโตได้ดี จากนั้นก็วิเคราะห์เรื่องแสง พบว่าที่นี่เหมาะกับการปลูกไม้ดอก การจัดสวนของผมจะใช้พรรณไม้ที่มีขายทั่วไปในบ้านเรา ทั้งไม้ใบและไม้ดอก ผสมกับไม้ตัดแต่งทรงพุ่มซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของผม นำมาจัดวางในแบบของสวนยุโรป ทีนี้ผมจะใช้ไม้ดอกค่อนข้างมากหน่อย ให้ดูหวานๆ ตามสไตล์ผู้หญิงแบบที่ คุณอัญ-นันท์นภัส จูงพล คุณแม่เจ้าของบ้านชอบ เน้นในจุดที่มองเห็นและใกล้กับบริเวณนั่งเล่น ส่วนบริเวณที่ไกลตาหน่อยก็จะปลูกให้เป็นก้อนเป็นโวลุ่มแค่นั้นเองครับ

สวนครัว Mama’s Garden พื้นโรยกรวดแกลบ ก่อกระบะปลูกผักหลายขนาดให้ดูเป็นสัดส่วน โครงด้านในเป็นอิฐบล็อก กรุทับด้วยอิฐมอญไซซ์พิเศษที่ใหญ่กว่าปกติ ผักที่ปลูกมีทั้งผักทั่วไปที่ใช้ในครัว และกอายุยืน เช่น กะเพรา โหระพา มะกรูด ตะไคร้ สมุนไพรฝรั่ง

ทางเชื่อมไปโรงจอดรถ เน้นโล่งและดูแลง่าย พื้นทางเดินปูด้วยแผ่นหินกาบ และโรยด้วยกรวด ปลูกต้นไม้ตกแต่งเพิ่มความร่มรื่น ส่วนผนังอีกด้านเป็นระแนงเหล็กดัดลายตารางทาสีเทาแบบง่ายๆ ปลูกเหลืองชัชวาลคลุมทั้งหมด ใช้เสาไม้ต้นยาวทำเป็นที่นั่งด้านล่าง ปล่อยสีตามธรรมชาติ

“ฮาร์ดสเคปจะเป็นตัวบ่งบอกสไตล์ของสวนที่ชัดเจน ผมให้ความสำคัญกับส่วนนี้เป็นหลัก เรื่องของการเลือกใช้วัสดุ พื้นผิวของวัสดุ เช่น คาร์เพ็ตสโตน หินกาบ อิฐ กรวด ลวดลายต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นผนังประดับ หรือเหล็กดัด ซึ่งจะดูหยาบดิบกว่า แตกต่างจากสวนอังกฤษ สวนแบบโปรวองซ์จะมีความแห้ง ความดิบ ใช้โทนสีที่เป็นธรรมชาติ ไม่มีการแต่งเติมสี เป็นสีเดิมๆ ของปูนของอิฐ ภาพรวมคือดูดิบแต่ไม่หยาบ งานยังคงมีความเนี้ยบอยู่ครับ”

ลานพักผ่อน อ่านหนังสือ เป็นมุมสงบสำหรับนั่งพักผ่อน อ่านหนังสือ หรือทำกิจกรรมส่วนตัวที่ต้องการความเงียบสงบ นั่งสบาย และร่มรื่น พื้นปูด้วยไม้เทียมบนโครงเหล็กทำสีโอ๊กดำ ผนังประดับจำลองเตาผิงและช่องเก็บฟืน ก่ออิฐฉาบปูนกรุอิฐเทียม มีชั้นวางกระถางหรือของโชว์ ปลูกไม้ใหญ่คัดทรงให้แผ่ด้านบนเพื่อให้ร่มเงา

สวนรอบบ้านบนพื้นที่ประมาณหนึ่งไร่ที่รายล้อมไปด้วยทัศนียภาพธรรมชาติของป่าเขาอันงดงามที่สุดในเขาใหญ่ แบ่งออกเป็นโซนหลักๆ หลายโซน เป็นสวนที่ไม่ได้มีไว้แค่ถ่ายรูป หรือแค่มองดูว่าสวยเท่านั้น แต่จัดแบ่งฟังก์ชันการใช้งานให้สามารถเข้าไปใช้ประโยชน์ได้ในทุกพื้นที่

นิตยสาร บ้านและสวน เดือนพฤษภาคม 2566
เจ้าของ : คุณศิวะกร จูงพล
ออกแบบ : คุณสหพงษ์ พลวัน โทรศัพท์ 08-8495-0500
เรื่อง : วชิรพงศ์ หวลบุตตา
ภาพ : อภิรักษ์ สุขสัย