สำหรับคนที่รักต้นไม้ ชอบธรรมชาติ การ ขยายพันธุ์ไม้ใบ ไม้ประดับ ขายก็เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่น่าสนใจ เพราะสามารถใช้พื้นที่รอบบ้านในการเพาะเลี้ยง โดยปรับสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมกับพืชชนิดนั้นๆ
การ ขยายพันธุ์ไม้ใบ ดูแลและปลูกเเลี้ยงอย่างเช่น ไม้ใบจำพวก ฟิโลเดนดรอน หน้าวัวใบ และพลูต่างๆ ที่ชอบสภาพแสงรำไร การปลูกเลี้ยงก็ควรหาวิธีพรางแสง และทำพื้นที่จัดวางให้สะดวกสำหรับทำงาน ทั้งควรหาแหล่งเรียนรู้ และลงมือต่อยอดพัฒนาไปสู่การเป็นมืออาชีพต่อไป
การเพาะเมล็ดเป็นวิธีการขยายพันธุ์แบบใช้เพศ ซื่งส่วนของเมล็ดนั้นได้มาจากการผสมของเกสรตัวผู้กับเกสรตัวเมีย เมื่อผสมติดแล้วดอกจะฝ่อและติดเมล็ด รอจนเมล็ดแก่ก็สามารถนำมาเพาะเป็นต้นต่อไปได้ การเพาะเมล็ดทำได้ครั้งละจำนวนมาก และต้นใหม่ที่ได้อาจไม่เหมือนต้นแม่ จึงเหมาะกับความต้องการคัดเลือกสายพันธุ์ใหม่ๆ ส่วนการปักชำและแยกหน่อนั้น เป็นวิธีการขยายพันธุ์แบบไม่ใช้เพศ ต้นใหม่ที่ได้จึงมีลักษณะเหมือนต้นเดิมตามที่เราต้องการ
มาดูเทคนิคการตัดชำยอดไม้ใบจำพวกฟิโลเดนดรอน จากประสบการณ์ของ คุณภูริตาและคุณชวาล พินทุโยธิน คู่สามีภรรยา ที่ใช้พื้นที่เล็ก ๆ รอบบ้านประมาณ 60 ตารางวา ปลูกเลี้ยงไม้ใบสร้างรายได้หลังเกษียณ เพื่อเป็นแนวทางสำหรับผู้คิดเริ่มต้นหาอาชีพเสริมในช่วงนี้ ได้ทดลองทำกันดู
ก่อนจะเริ่มลงมือ มาเตรียมวัสดุปลูกไม้ใบให้พร้อมก่อน
ไม้ใบจำพวกฟิโลเดนดรอน หน้าวัวใบ และพลูต่างๆ เป็นพืชอิงอาศัยที่มีรากอากาศ ไม้ประดับกลุ่มนี้จึงชอบวัสดุปลูกที่โปร่ง ชื้น และระบายน้ำดี นำส่วนผสมเหล่านี้มาคลุกเคล้าให้เข้ากัน (ทั้งนี้ สัดส่วนสามารถปรับได้ตามความเหมาะสม) ที่สำคัญขุยมะพร้าวและกาบมะพร้าวสับควรแช่น้ำก่อนนำมาใช้ 2-3 วัน เพื่อให้สารแทนนินซึ่งมีสีน้ำตาลละลายออกไปกับน้ำ เพราะสารนี้มีความเป็นกรดและทำให้พืชชะงักการเจริญเติบโตได้
Step1 คัดเลือกต้นแม่พันธุ์ที่มีหลายๆยอด ในที่นี้ใช้ฟิโลเดนดรอนพาไรโซ ฉีดพ่นน้ำยาฆ่าเชื้อในบริเวณกิ่งที่ต้องการตัดมาชำ และรอให้แห้ง
Step2 ใช้มีดคมๆขนาดเหมาะมือ ทาแอลกอฮอล์บนใบมีดเพื่อฆ่าเชื้อโรค
Step3 เลือกตัดยอดที่มีใบ 2-3 ใบกับ 1 หลอด (ใบอ่อนที่ยังไม่คลี่) โดยตัดบริเวณใต้ข้อให้มีรากอากาศติดมาด้วย การเลือกยอดลักษณะนี้จะทำให้ได้ต้นใหม่ที่มีทรงพุ่มสวย ระยะเวลาที่รอรากเกิดใหม่ ใบอ่อนจะคลี่ออกมาสวยพร้อมขายพอดี
Step4 ทาปูนแดง (ปูนกินหมาก) บนรอยตัดทั้งกิ่งพันธุ์และต้นแม่เพื่อป้องกันเน่า แล้วทิ้งไว้จนแห้ง
Step5 รองก้นกระถางด้วยกาบมะพร้าวสับ วางกิ่งพันธุ์ให้ตั้งตรง พร้อมจัดราก เติมวัสดุปลูกจนเต็มกระถาง ใส่ปุ๋ยละลายช้าลงไปด้วย แล้วรดน้ำให้ชุ่ม
Step6 เพิ่มความชื้นให้ไม้ใบ โดยวางกระถางที่ชำเสร็จแล้วซ้อนลงในกระถางเปล่า แล้วใส่ลงในถุงพลาสติกเพื่อหนุนไม่ให้วัสดุปลูกโดนน้ำโดยตรงจนชื้นเกินไป จากนั้นเติมน้ำในถุงเพิ่มเล็กน้อย
Step7 มัดปากถุงให้แน่น นำไปแขวนและวางไว้ในที่มีแสงรำไร ทิ้งไว้ 3-5 สัปดาห์จึงนำออกจากถุง ได้เป็นต้นใหม่ที่มีทรงพุ่มสวย พร้อมจำหน่ายได้ต่อไป
ส่วนต้นพันธุ์ฟิโลเดนดรอนพาไรโซต้นเดิมก็พักไว้เพื่อรอให้แตกยอดใหม่ รอประมาณ 4 เดือนค่อยชำรอบใหม่
Tips
เทคนิคนี้จะต่างจากการชำข้อใบ คือ จะใช้เวลาไม่นานก็ได้ต้นใหม่ที่มีทรงพุ่มพร้อมขาย แต่จะได้จำนวนต้นที่น้อยกว่า ดังนั้น การชำด้วยวิธีนี้ ควรสะสมต้นพันธุ์ให้เพียงพอก่อนที่จะนำออกจำหน่าย
นอกจากนี้ ยังสามารถขยายพันธุ์ไม้ใบด้วยวิธีอื่นๆ เช่น
เพาะเมล็ด เหมาะกับไม้ใบที่ออกดอกติดเมล็ดได้ดี ซึ่งต้นใหม่ที่ได้อาจมีลักษณะแตกต่างจากต้นเดิม นิย มใช้กับไม้ใบจำพวก หน้าวัวใบ วาสนา อโกลนีมา
ปักชำกิ่งด้วยน้ำ เหมาะกับไม้ใบที่มีลำต้นทอดเลื้อยหรือแตกกิ่งก้านได้มาก เช่น พลูชนิดต่างๆ และฟิโลเดนดรอน เป็นวิธีที่ง่ายเหมาะกับมือใหม่ที่เพิ่งทดลองปลูกเลี้ยง เหมาะนำมาตกแต่งห้อง
แยกหน่อ แยกกอ เหมาะกับไม้ใบที่เจริญเติบโตทางด้านข้าง อย่าง คล้า อโลคาเซีย และอโกลนีมา
ข้อคิดสำหรับผู้ต้องการผลิตต้นไม้เสริมรายได้
1.ทำด้วยใจรัก ดูความชอบและข้อจำกัดต่างๆของตัวเอง เช่น เรื่องขนาดพื้นที่และเวลา เช่น หากมีพื้นที่จำกัดอาจเลือกผลิตต้นที่ใช้พื้นที่น้อย และหากยังทำงานประจำไม่ค่อยมีเวลาลองหาต้นที่ดูแลไม่ยากเลี้ยงไปก่อน จนเชี่ยวชาญค่อยทำต้นที่ยากขึ้น
2.หาความรู้ฝึกปรือจนชำนาญ การนำต้นพันธุ์ที่ชอบมาทดลองปลูกเลี้ยง เพาะขยายพันธุ์ เมื่อลงมือจะพบเจอปัญหาระหว่างทาง ให้ลองถามผู้รู้หรือค้นคว้าจากตำราต่างๆ ทดลองทำจนเชี่ยวชาญจะทำให้มั่นใจมากขึ้น
3.ดูทิศทางตลาด ว่าประเภทของต้นไม้ที่เราสนใจ มีแนวโน้มเป็นอย่างไร หากเลือกต้นที่ปลูกเลี้ยงกันมากแล้วในตลาด หรือต้นที่ปลูกเลี้ยงง่าย ราคามักไม่สูง ควรเลือกต้นที่มีลักษณะพิเศษ หรือยังปลูกเลี้ยงกันไม่มากนัก
4.จับจังหวะและโอกาส การเริ่มต้นช่วงขาขึ้นของตลาดที่ราคาต้นพันธุ์ยังไม่สูงมาก จะช่วยลดความเสี่ยงเรื่องต้นทุน อาจมองดูพืชตัวใหม่ ๆ ที่คุณชื่นชอบและสนใจ อย่างน้อยแม้ในช่วงโอกาสยังมาไม่ถึง คุณก็มีความสุขที่ได้คลุกคลีอยู่ด้วย
5.เลือกทำน้อยแต่ได้มาก ทำชนิดที่ราคาดีเป็นที่ต้องการการตลาด ซึ่งนอกจากตลาดไทยแล้ว ยังรวมถึงตลาดต่างประเทศด้วย เมื่อทำจำนวนน้อยจะมีเวลาดูแลใส่ใจต้นไม้เหล่านี้ได้อย่างเต็มที่
6.แบ่งปันความรู้ แนะนำให้ความรู้และแชร์ประสบการณ์ให้เพื่อนฝูงที่สนใจ บางต้นที่มีมากปลูกเลี้ยงง่ายก็แบ่งปันให้เพื่อนมือใหม่ได้ทดลองปลูกบ้าง
การเริ่มต้นทำในสิ่งที่รัก ปลูกเลี้ยงต้นไม้ที่ชอบ วันหนึ่งข้างหน้าต้นไม้เหล่านี้ อาจเพิ่มมูลค่า สร้างโอกาสและเพิ่มพูนรายได้ให้กับคุณก็เป็นได้
สนใจวิธีการปลูกเลี้ยงไม้ใบและเพิ่มพูนรายได้หลังเกษียณ อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้จาก หนังสือไม้ใบ Foliage Plants และ Garden&Farm vol.17 เตรียมเกษียณไปทำเกษตร
สั่งซื้อออนไลน์ได้ที่นี่
สั่งซื้อออนไลน์ได้ที่นี่
เรียบเรียง ทิพาพรรณ ,วิรัชญา
ภาพ อภิรักษ์ สุขสัย , สิทธิศักดิ์ น้ำคำ
