บ้านและสวนตอบกระทู้สัปดาห์นี้ เรามีข้อสงสัย จากกระทู้พันทิปที่หลายคนยังข้องใจเกี่ยวกับเรื่องบ้าน เรื่องสวน กับคำถามยอดนิยม หลังคาแบบแบนกับหลังคาทรงจั่ว แบบไหนดีกว่ากัน

จากคำถาม : พอดีกำลังจะทำบ้านค่ะ ผู้รับเหมาแนะนำหลังคาแบบแบนสมัยใหม่ค่ะ ไม่แน่ใจว่ามันดีกว่าจริงหรือเปล่าค่ะ เราเลยอยากทราบว่าเทคโนโลยี สมัยนี้ กับวัสดุ ต่างๆ พัฒนาให้เหมาะแก่การทำหลังคาแบบสมัยใหม่ไหมคะ
ที่มา : หลังคาแบบแบนกับหลังคาจั่ว แบบไหนดีกว่า
คลายข้อสงสัย : ประเทศไทยตั้งอยู่ในเขตภูมิอากาศร้อนชื้นหรือที่เรียกว่าภูมิอากาศแบบทรอปิคัล ซึ่งส่งผลต่อการออกแบบสถาปัตยกรรมในบ้านเราหลายประการ “หลังคา” ซึ่งถือเป็นหนึ่งในองค์ประกอบสำคัญของบ้านที่เปรียบเสมือนด่านแรกในการรับมือกับแสงแดดและความร้อน เราจึงจะพาไปรู้จักหลังคาอีกหลายแบบนอกจาก 2 แบบที่ถามมา เพื่อเป็นตัวเลือกให้กับเจ้าของกระทู้และผู้อ่านกันครับ
•หลังคาไวนิลดีจริงไหม?
หลังทรงคาจั่ว

เป็นหลังคาทรงพื้นฐานที่พบเห็นได้ทั่วไปในบ้านไทยพื้นถิ่นมาช้านานมีลักษณะเป็นหน้าจั่วสามเหลี่ยมยาวไปตลอดทั้งอาคารมีด้านปะทะลมสองด้านและด้านลาดชันสองด้าน
ข้อดี : ด้านปะทะลมของหลังคาจั่วนั้นออกแบบมาเพื่อให้อากาศเย็นจากภายนอกสามารถเข้ามาช่วยระบายมวลอากาศร้อนภายในอาคารได้อย่างมีประสิทธิภาพจึงเป็นหลังคาที่สามารถรับลมได้ดีที่สุดทั้งยังก่อสร้างได้ง่ายกว่าหลังคาทรงปั้นหยาและมนิลาจึงประหยัดค่าก่อสร้างได้มากกว่า
ข้อเสีย : แม้ด้านปะทะจะรับลมได้ดีแต่อาจเกิดเหตุการณ์ฝนสาดได้หากตัวบ้านและหน้าจั่วหันผิดทิศ
หลังคาปั้นหยา

หลังคาที่มีด้านลาดชันทั้งสี่ด้านอาจเป็นรูปสี่เหลี่ยมหรือรูปแบบผสมผสานก็ได้มักมีชายคายื่นยาวออกไปช่วยคุ้มแดดคุ้มฝนแต่ไม่มีด้านรับลมเหมือนหลังคาจั่วจึงมักใช้การเพิ่มหน้าต่างรับลมใต้ชายคาหรือเว้นร่องฝ้าชายคาเพื่อให้สามารถระบายอากาศใต้หลังคาได้นั่นเอง
ข้อดี : มีความแข็งแรงที่สุดเมื่อเทียบกับทรงหลังคาทุกแบบสามารถรับลมและฝนได้จากทุกทิศทางรวมถึงเข้ากันได้กับตัวบ้านหลากหลายสไตล์
ข้อเสีย : รับลมเข้ามาระบายอากาศได้ไม่ดีเท่าหลังคาแบบอื่นแต่อาจแก้ปัญหาโดยการติดแผ่นฝ้าชายคาที่มีรูระบายอากาศเพื่อให้มวลอากาศร้อนใต้หลังคาสามารถระบายออกไปได้
หลังคามนิลา

เป็นหลังคาทรงปั้นหยาที่มีจั่วอยู่บนยอดของหลังคาถือเป็นการรวมข้อดีของทั้งหลังคาจั่วและหลังคาปั้นหยาเข้าด้วยกันทำให้อาคารพื้นถิ่นในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นิยมเลือกใช้ทรงหลังคาประเภทนี้เพราะทั้งแข็งแรงมั่นคงคุ้มแดดคุ้มฝนได้ดีและยังมีช่องระบายอากาศในยามที่ร้อนอบอ้าวอีกด้วย
ข้อดี : มีความแข็งแรงรับได้กับทุกสภาวะอากาศ รวมถึงระบายอากาศได้ดีเรียกว่าเป็นหลังคาที่ออกแบบมาเพื่อบ้านที่ตั้งอยู่ในเขตร้อนชื้นจริงๆ
ข้อเสีย :เนื่องจากเป็นโครงสร้างที่เกิดจากการผสมผสานลักษณะเฉพาะของหลังคาทั้งสองแบบ จึงมีความสลับซับซ้อนและยากกว่าหลังคาแบบทั่วไปและอาจใช้งบประมาณมากกว่าหลังคาแบบอื่น
หลังคาจั่วสองชั้น

มีคุณสมบัติคล้ายหลังคาทรงจั่วซึ่งนำมาซ้อนทับกันในแนวตั้งโดยหลังคาจั่วชั้นบนจะมีขนาดเล็กกว่าชั้นล่าง เพื่อบังแดดบังฝนให้ช่องเปิดบริเวณยอดหลังคา
ข้อดี : ช่องเปิดบนยอดของหลังคาสามารถระบายอากาศออกไปได้อย่างรวดเร็วทำให้มวลอากาศด้านล่างถูกดึงขึ้นไปหลังคาประเภทนี้จึงเหมาะกับบ้านที่ประกอบอาหารภายในครัวเรือนหรือจะปรับเป็นห้องทำงานช่างก็เหมาะสม
ข้อเสีย : มักมีฝนสาดเข้ามาทางช่องเปิดในช่วงฝนเปลี่ยนฤดูหรือฤดูมรสุมจึงควรทำบานปิดที่ช่องเปิดระหว่างหลังคา เพื่อไว้กันฝนสาด
หลังคาหมาแหงนหรือหลังคาแบน
ด้วยสภาพอากาศแบบร้อนชื้นในประเทศไทย หากเลือกใช้หลังคาที่แบนราบเกินไป (Flat Roof) หรือหลังคาหมาแหงนก็อาจเกิดการสะสมความร้อนไม่สามารถระบายอากาศและน้ําฝนได้ดีพอ มีความเสี่ยงที่จะเกิดการรั่วขึ้นได้ และแม้จะติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันก็จะกลายเป็นค่าใช้จ่ายที่มากเกินจําเป็น
ข้อดี : สร้างง่าย ประหยัดวัสดุโครงสร้าง
ข้อเสีย : มีความเสี่ยงในการเกิดการรั่วซึมได้มาก ระบายน้ําฝนได้ไม่ดี และหลังคาทั้งผืนต้องรับความร้อนตลอดทั้งวัน
ดังนั้นการเลือกใช้หลังคาใดๆ ก็ควรที่จะพิจารณาทั้งข้อดีและข้อเสีย ให้ถี่ถ้วน เพราะเมื่อติดสินใจลงไปแล้วหากจะปรับเปลี่ยนก็ยากที่จะแก้ไขได้ในทันที การปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ เช่น สถาปนิก จึงเป็นวิธีการที่จะทําให้คุณเลือกรูปแบบ หลังคาได้อย่างถูกต้องและเหมาะสมที่สุดสําหรับสภาพอากาศของบ้านเรา
ขอบคุณข้อมูล : วุฒิกร สุทธิอาภา
เขียนและเรียบเรียง : Gott