ถ้าเลือกได้ … คุณจะเลือกเพื่อนซี้แบบไหน จะภาพซ้ายหุ่นยนตร์อัจฉริยะหรือภาพขวาสุนัขดีนะ
เมื่อจินตนาการตามภาพถ่ายของ อีฟ เจลลี ช่างภาพชาวฝรั่งเศสว่าในอนาคต หุ่นยนต์จะกลายเป็นเพื่อนอัจฉริยะของมนุษย์ เป็นเพื่อนคู่คิด ผู้ช่วยคอยบำบัดปลอบประโลมใจ คลายความเหงาความว้าเหว่ของผู้สูงอายุ โดยเฉพาะในพักคนชราแล้วนั้น โดยส่วนตัวเมื่อเห็นภาพแล้วกลับรู้สึกเหงาจับใจ ทั้งๆ ที่รู้ว่าความอัจฉริยะของหุ่นยนต์ที่ถูกพัฒนาขึ้นนั้นมีความสามารถที่จะช่วยเหลือมนุษย์ได้มากเพียงไร เพราะไม่ว่าอย่างไร ในใจลึกๆ ยังเชื่อว่า “สุนัข” คือเพื่อนที่ดีที่สุดของมนุษย์เสมอ
เมื่อเดือนก่อน บ้านและสวน Pets ได้รับเชิญจาก allfine ให้ไปร่วมงานเปิดตัวหลักสูตร Therapy Dog Thailand หรือ สุนัขนักบำบัด รุ่นแรก และเป็นครั้งแรกของประเทศไทย ซึ่งเป็นหลักสูตรที่ผ่านการรับรองจาก Therapy Dog Assocaition Switzerland VTHS มาตรฐานระดับโลก ภายในงานได้เล่าถึงความเป็นมาของ สุนัขนักบำบัดว่า คืออะไร เป็นมาอย่างไร มีความแตกต่างจากสุนัขฝึกประเภทอื่นอย่างไร ซึ่งได้ความรู้และมีประโยชน์มาก วันนี้มีโอกาสจึงขอมาเล่าให้ผู้อ่านครอบครัวบ้านและสวน Pets ได้ทราบกันนะคะ
ในยุโรปตั้งแต่ศตวรรษที่ 19 แนวคิดของการนำสุนัข หรือสัตว์มาช่วยในการบำบัด โดยในปี 1860 ฟลอเรนซ์ ไนติงเกล (Florence Nightingale) ผู้ทุ่มเทให้กับการพยาบาลยุคใหม่ชาวอังกฤษ ค้นพบว่าผู้ป่วยจิตเวชที่ได้ใช้เวลากับสัตว์ตัวเล็ก จะมีความกระวนกระวายลดลง
ในขณะที่นักจิตวิทยาระดับโลกชาวออสเตรีย อย่าง ซิกมันด์ ฟรอยด์ (Sigmund Freud) เชื่อว่า สุนัขสัมผัสได้ถึงระดับความเครียดของคน เขาจึงใช้สุนัขสื่อสารกับผู้ป่วย โดยให้ผู้ป่วยเล่นกับสุนัขของเขาก่อน เหมือนแง้มประตูให้เกิดความไว้วางใจ จากนั้นเขาจึงเข้ามาพูดคุยกับผู้ป่วย เพื่อรักษาต่อไป
ต่อมาในยุคทศวรรษที่ 70 แนวคิดของการนำสัตว์มาเป็นผู้ช่วยในการบำบัด ตามโรงพยาบาลหรือศูนย์สุขภาพเริ่มเป็นที่สนใจในวงกว้าง จนกระทั่งในปี 1976 อีเลน สมิธ (Elaine Smith) พยาบาลชาวอเมริกัน ขณะทำงานในประเทศอังกฤษ ได้สังเกตเห็นว่าผู้ป่วยมีอาการดีขึ้น เมื่อได้เล่นกับสุนัขบำบัด จึงนำแนวคิดนี้กลับมาใช้ในสถานพยาบาลในสหรัฐอเมริกา และเริ่มต้นการฝึกสุนัขเพื่อเป็นนักบำบัด
ผลการวิจัยทั้งทางแพทย์และจิตวิทยายืนยันว่า สุนัขสามารถช่วยในการบำบัดได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของจิตใจ และอารมณ์ ลดความกังวล ความเครียด อาการซึมเศร้า อีกทั้งช่วยเรื่องของการฝึกเคลื่อนไหวอวัยวะ กายภาพบำบัด ไปจนถึงช่วยให้หัวใจสดใสแข็งแรง ทั้งในกลุ่มเด็กนักเรียน, คนป่วย และผู้สูงวัย
แต่ก่อนอื่น เรามาทำความรู้จักสุนัขผู้ช่วยเหลือและทำประโยชน์ให้แก่ผู้คนกันก่อนดีกว่าค่ะ แน่นอนว่าสุนัขไม่ได้เหมือนกันไปเสียทุกตัว โดยเฉพาะในต่างประเทศ มีการแบ่งสุนัขที่ได้รับการฝึกหรือทำงานร่วมกับเจ้าของ รวมไปถึงสิทธิตามกฎหมายแตกต่างกันไป แบ่งได้หลัก ๆ 3 ประเภท คือ Service Dog , Emotional Support Animal และ Therapy Dog
Service Dog
คือ สุนัขที่ฝึกมาเป็นพิเศษ สำหรับดูแลเจ้าของสุนัขเพียงคนเดียว ซึ่งเจ้าของจะเป็นผู้มีความบกพร่องทางร่างกาย และต้องการความช่วยเหลือพิเศษในการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น นำทางคนตาบอด, ผู้ป่วยลมชัก, ผู้ป่วยเบาหวาน, ผู้พิการนั่งรถเข็น สุนัขกลุ่มนี้จะถูกฝึกอย่างเข้มข้นพิเศษตั้งแต่เป็นสุนัขเบบี๋ จนถึงอายุประมาณ 2 ปี เพื่อทำงานเฉพาะกิจในการดูแลเจ้าของ อาทิ ช่วยนำทาง ช่วยเปิดประตู กดรับโทรศัพท์ เห่าแจ้งเหตุอาการป่วย ฯลฯ และยังมีประเภทที่ฝึกเพื่อช่วยการทำงานของเจ้าหน้าที่ เช่น สุนัขกู้ภัย สุนัขดม-กลิ่น และอีกมากมาย ซึ่งสุนัขเหล่านี้ได้รับอนุญาตให้ติดตามเจ้าของไปในสถานที่ต่างๆ ได้ ไม่ว่าจะเป็น ที่สาธารณะโรงแรมที่พัก รถโดยสารต่างๆ รวมถึงขึ้นเครื่องบินด้วย
Emotional Support Animal
หมายรวมถึงสัตว์ทุกประเภทและแน่นอนว่า รวมถึงสุนัขด้วย โดยจะทำหน้าที่ดูแลและอยู่เคียงข้างเจ้าของ ซึ่งเป็นผู้เจ็บป่วยทางอารมณ์และจิตใจ สุนัขประเภทนี้อาจจะไม่ได้รับการฝึกทักษะด้านใดเป็นพิเศษ แต่มีภารกิจอันยิ่งใหญ่ เป็นผู้ให้ความรัก ความอุ่นใจ เป็นเพื่อนข้างกาย ซึ่งตามกฎหมายถือว่า ไม่ได้เป็นเพียงแค่สัตว์เลี้ยงธรรมดา โดยปกติแล้วสถานพยาบาลจะต้องออกจดหมายรับรองผู้ป่วย เพื่อให้สุนัขสามารถติดตามไปในที่ต้องห้ามได้ เช่น ร้านอาหาร หรือ บนเครื่องบิน เป็นต้น
Therapy Dog
คือ สุนัขที่ได้รับการฝึกมาเป็นพิเศษพร้อมกับเจ้าของ มีหน้าที่หลักคือ สร้างความสุข มอบรอยยิ้ม ความผ่อนคลายทั้งทางร่างกายและจิตใจให้แก่ผู้อื่น ในสถานที่ต่าง ๆ เช่น โรงพยาบาลเด็ก บ้านพักผู้สูงวัย สถานบำบัดร่างกาย สถาบันผู้พิการ และสถานที่ที่ต้องการความช่วยเหลือ แต่ไม่สามารถขึ้นเครื่องบินได้เหมือนสุนัข 2 ประเภทแรกนะคะ โดย Therapy Dog จะได้รับการฝึกจากผู้เชี่ยวชาญ ผ่านการทดสอบจนได้รับประกาศนียบัตร และมักจะออกปฏิบัติหน้าที่ในแบบจิตอาสา จนได้ฉายาว่า “นักบำบัดที่น่ารักที่สุดในโลก” เลยทีเดียว
“ไม่ว่าสุนัขจะทำหน้าที่อะไร เราคงปฏิเสธไม่ได้ว่า เจ้าสี่ขาที่สุดแสนน่ารักนี้ คือ เพื่อนข้างกายที่ดีที่สุด รับฟังทุกเรื่องอย่างเข้าอกเข้าใจ ซื่อสัตย์ และที่สำคัญมอบความรักอย่างไม่มีเงื่อนไขให้กับคุณเสมอ”
ขอบคุณ
allfine ผู้ริเริ่มหลักสูตร “สุนัขนักบำบัดแห่งประเทศไทย” หรือ “Therapy Dog Thailand” แห่งแรกในประเทศไทย
Fb: Therapy Dog Thailand
IG: therapydogthailand