มักมีคำถามเสมอว่า การฝังเข็ม สามารถรักษาโรคได้อย่างไร รักษาโรคอะไรได้บ้าง มีข้อดีข้อเสียอย่างไร หากหมอปักเข็มลงไปบนตัวสัตว์ สามารถเกิดอะไรขึ้นได้บ้างบนร่างกายของพวกเขา
บทความนี้หมอจะมาอธิบาย เรื่อง การฝังเข็ม ให้เข้าใจง่ายที่สุดกันครับ
1. การฝังเข็มเจ็บไหม ?
คำถามสุดฮิตข้อแรกที่มีถามมากที่สุด ถ้าตอบตรง ๆ ว่า ไม่เจ็บก็เหมือนจะโกหกครับ แต่ในความเป็นจริงความรู้สึกของเข็มที่แทงลงไปบนตัวน้องหมาน้องแมวเจ็บน้อยมาก อาจจะมีคนถามว่าหมอรู้ได้อย่างไรว่าเจ็บน้อย ผมขอตอบว่าผมทดลองแทงตัวเองมาก่อน เลยมั่นใจครับ ซึ่งความรู้สึกเจ็บมีน้อยถึงน้อยมากจริง ๆ เพราะเข็มที่ใช้มีขนาดเล็กและมีความยืดหยุ่นสูง เล็กกว่าเข็มที่ใช้ฉีดยาอีกครับ ซึ่งระยะเวลาที่ฝังเข็มจะอยู่ที่ 20 – 30 นาที ครับ
2.เมื่อฝังเข็มลงไปจะเกิดอะไรขึ้น ?
เมื่อเราปักเข็มลงไปตามจุดต่าง ๆ ที่ใช้ในการรักษาจะเกิดปฏิกิริยาที่ทำให้หลอดเลือดขยายตัวขึ้น ซึ่งจะเกิดขึ้นกับเส้นเลือดทั่วทุกจุดในร่างกาย ทำให้เลือดสามารถนำสารอาหารไปเลี้ยงอวัยวะเนื้อเยื้อต่าง ๆ และมีการกำจัดของเสียที่คั่งค้างได้ดีขึ้นกว่าปกติ อีกทั้งยังสามารถกระตุ้นต่อมใต้สมองให้มีการหลั่งสารสื่อสัญญาณประสาทออกมาที่สำคัญและเด่น ๆ เช่น
- Endorphins สารตัวนี้มีฤทธิ์ระงับปวดที่แรงมาก มีฤทธิ์คล้ายมอร์ฟีน แต่ Endorphins ระงับปวดได้แรงกว่ามอร์ฟีน ถึง 1,000 เท่า จึงมีฤทธิ์ในการลดความเจ็บปวดให้แก่ร่างกายได้ดีและปลอดภัยกว่าการใช้ มอร์ฟีน. แถม Endorphins ยังช่วยให้ผ่อนคลายและอารมณ์ดีได้อีกด้วย
- Serotonin จะช่วยควบคุมอารมณ์ ความรู้สึก กระตุ้นความอยากอาหารและการย่อยอาหาร ร่วมถึงการนอนหลับ
- Corticosteroid ลดการอักเสบของเนื้อเยื่อ กระตุ้นระบบการทำงานของร่างกาย
การฝังเข็ม มีผลกับการทำงานของระบบประสาท ด้วยการกระตุ้นเส้นประสาทส่วนปลาย ก่อให้เกิดสัญญาณประสาทเข้าสู่ก้านสมองและสมอง ซึ่งมีการเชื่อมโยงกันเป็นระบบเครือข่ายไปยังศูนย์กลางเซลประสาท ทำให้สัญญาณประสาทส่งกลับไปควบคุมการทำงานของอวัยวะระบบต่าง ๆ โดยผ่านระบบประสาทอัตโนมัติเพื่อไปยังอวัยวะได้อย่างแม่นยำ
3.ถ้าร่างกายปกติ แล้วฝังเข็มจะมีอันตรายหรือไม่ ?
ในการรักษาด้วยการฝังเข็มสามารถ “กระตุ้น” ให้อวัยวะทำงานเพิ่มขึ้น หรืออาจ “ยับยั้ง” ให้อวัยวะทำงานลดลงได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพวะของสัตว์ป่วย ณ เวลานั้น ๆ กล่าวคือ ถ้าอวัยวะหรือระบบนั้น ๆ อยู่ในสภาวะที่ทำงานน้อยเกินไป การฝังเข็มจะออกฤทธิ์ “กระตุ้น” ให้มันทำงานเพิ่มขึ้นสู่ระดับปกติ ในทางตรงกันข้ามถ้าอวัยวะหรือระบบนั้น ๆ อยู่ในสภาวะที่ทำงานมากเกินไป การฝังเข็มจะออกฤทธิ์ “ยับยั้ง” ทำให้ทำงานลดน้อยลงจนไปสู่ระดับปกติ
แล้วถ้าร่างกายอยู่ในภาวะที่อวัยวะหรือระบบนั้นปกติดี การฝังเข็มจะทำให้เกิดการทำงานที่มากขึ้นหรือลดลงไหม คำตอบคือ ไม่ครับ เพราะการรักษาด้วยการฝังเข็ม หัวใจหลักคือการปรับสมดุลร่างกาย ฉะนั้นการฝังเข็มจะไม่มีผลในการรักษาที่เกินขนาด เหมือนการใช้ยาแบบโอเวอร์โดส ขณะที่การกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย การฝังเข็มมีฤทธิ์กระตุ้นให้เม็ดเลือดขาวกินสิ่งแปลกปลอม หรือเชื้อโรคในร่างกาย แล้วกระตุ้นให้มีการสร้างแอนติบอดีมากขึ้นครับ
4.โรคที่สามารถรักษาด้วยการฝังเข็มมีอะไรบ้าง ?
โรคในทางสัตวแพทย์ที่เข้ามารับการรักษาด้วยการฝังเข็ม เช่น
– หมอนรองกระดูก ทับเส้นประสาท
– ข้อสะโพกเสื่อม
– ความเสียหายที่เกิดกับระบบประสาท
– ภาวะชัก
– ระบบขับถ่ายผิดปกติ
– แขนขากล้ามเนื้ออ่อนแรง อัมพาต อัมพฤกษ์
– อัลไซเมอร์
– โรคเกี่ยวกับระบบเลือด
– โรคทางเดินหายใจ
– โรคหัวใจ
5.ผลข้างเคียงที่พบได้หลังฝังเข็ม ?
ที่พบและเจอบ่อย ๆ คือ อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้น ซึมลง เบื่ออาหาร จะมีอาการอยู่ประมาณ 2 วัน แล้วจะกลับมาเป็นปกติ การแก้ไขให้เช็ดตัวโดยไม่ต้องให้ยาลดไข้
บทความโดย
น.สพ.ดารัชพงษ์ แสงทอง
Daruschapong Sangthong ,DVM
คลินิคสัตวแพทย์และสัตว์เลี้ยง
ฝังเข็ม กายภาพ เอนไซม์บำบัดในสัตว์
Clinic Vet and Pet
Acupuncture, Rehabilitation and Enzymatic Therapy
