การว่ายน้ำสำหรับสุนัข เพื่อช่วยฟื้นฟูและเพิ่มความแข็งแรงให้แก่ร่างกาย

การว่ายน้ำในมนุษย์นั้น จัดเป็นการออกกำลังกายอย่างหนึ่งที่มีประโยชน์มากมาย ไม่ว่าจะเป็นการช่วยทำให้ร่างกายสมส่วน ช่วยทำให้หัวใจและปอดมีความแข็งแรง นอกจากนี้ในทางการแพทย์เพื่อการรักษาโรค การว่ายน้ำยังสามารถช่วยฟื้นฟูการทำงานของกล้ามเนื้อ เส้นประสาท และการเคลื่อนไหวของร่างกาย หรือที่เราเคยได้ยินกันว่า “การทำธาราบำบัด” นั่นเอง การว่ายน้ำสำหรับสุนัข

เช่นเดียวกันกับในสัตว์ การออกกำลังกายโดย การว่ายน้ำสำหรับสุนัข นั้นสามารถทำได้ทั้งในสัตว์ปกติแข็งแรงที่ต้องการการออกกำลังกาย และสัตว์ป่วยที่ต้องการว่ายน้ำเพื่อฟื้นฟูร่างกาย เมื่อเราพาสัตว์เลี้ยงแสนรักของเราไปว่ายน้ำ เราจะอาศัยคุณสมบัติของน้ำในการช่วยพยุงตัวร่างกายของสัตว์เลี้ยงของเรา ทำให้เจ้าตูบบางตัวที่มีน้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน หรือเจ้าตูบที่มีปัญหาเรื่องข้อเสื่อมอยู่ ไม่ต้องรับแรงกระแทกที่ข้อต่อมากจนเกินไป โดยแรงพยุงตัวหรือแรงลอยตัวจากน้ำนั้น จะช่วยให้สัตว์เลี้ยงของเราต้องออกแรง แบกรับน้ำหนักของตัวเองน้อยกว่า 38% เชียวนะคะ เช่น ถ้าสุนัขของเรามีน้ำหนัก 10 กิโลกรัม เวลาที่เราพาเค้าไปว่ายน้ำ เจ้าตูบก็จะออกแรงรับน้ำหนักตัวเองน้อยกว่า 3.8 กิโลกรัมค่ะ

ถ้าหากใครเคยว่ายน้ำแล้ว เวลาขึ้นจากสระเราจึงรู้สึกว่าตัวเราหนักกว่าปกติใช่ไหมคะ นั้นเป็นเพราะพอเราพ้นขึ้นมาจากสระว่ายน้ำแล้ว แรงพยุงหรือแรงลอยตัวก็จะหายไป ทำให้เราต้องออกแรงรับน้ำหนักตัวของเรา 100% เช่นเดิมค่ะ ดังนั้นถ้าเราพาน้องหมาของเราไปว่ายน้ำแล้วสังเกตเห็นว่าเวลาที่เค้าขึ้นมาพักเหนื่อยที่ขอบสระ เค้าอาจจะดูล้า หรือไม่อยากเดิน ก็ไม่ต้องตกใจไปนะคะ อาการเช่นนี้พักสักครู่เพื่อปรับตัวก็จะดีขึ้นค่ะ นอกจากนี้แล้วยังมีแรงต้านและแรงหนืดของน้ำอีกนะคะที่เวลาสัตว์เลี้ยงของเราต้องขยับขาทั้ง 4 เพื่อออกแรงว่ายน้ำก็จะต้องออกแรงต้านกับน้ำไปด้วยค่ะ คุณสมบัติอันนี้จะช่วยให้สุนัขของเรามีกล้ามเนื้อที่แข็งแรงมากขึ้นค่ะ ซึ่งไม่ใช่แค่กล้ามเนื้อขาทั้ง 4 ที่แข็งแรงนะคะ แต่กล้ามเนื้อหลังก็จะแข็งแรงด้วยเช่นเดียวกันค่ะ

ข้อดีของการพาสัตว์เลี้ยงออกกำลังกายว่ายน้ำ

มีมากมายหลายประการ ไม่ว่าจะเป็น ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนระบบโลหิต การฟื้นฟูการทำงานของข้อต่อโดยเฉพาะในรายที่มีภาวะข้อยึดติด ช่วยลดการตึงตัวของกล้ามเนื้อ ช่วยให้กล้ามเนื้อและเส้นเอ็นแข็งแรง ช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบประสาท รวมทั้งช่วยให้สัตว์ป่วยกลับมาฟื้นตัวจากอาการบาดเจ็บต่างๆ ได้ไวขึ้น โดยส่วนใหญ่แล้ว สัตว์ป่วยที่สามารถออกกำลังกายโดยการว่ายน้ำได้ คือ สัตว์ป่วยที่มีปัญหาโรคทางข้อกระดูก เช่น ภาวะข้อเสื่อม ลูกสะบ้าหลุดในระดับ 1-2 โดยยังไม่มีอาการเจ็บร่วมด้วย สัตว์ป่วยที่มีปัญหาทางระบบประสาทและไม่ได้รับการผ่าตัด เช่น กระดูกสันหลังเสื่อม กล้ามเนื้ออ่อนแรง สัตว์ป่วยที่เข้ารับการผ่าตัดทางข้อกระดูกและทางระบบประสาท รวมทั้งสุนัขที่มีปัญหาน้ำหนักตัวเกินมาตรฐานและต้องการควบคุมน้ำหนัก แต่ทั้งนี้สุนัขที่มีปัญหาเรื่องของการบาดเจ็บหรืออาการเจ็บป่วยต่างๆ ควรเข้ารับขอคำปรึกษาจากสัตวแพทย์ก่อนนะคะ ว่าสัตว์เลี้ยงของเรามีความพร้อมในการว่ายน้ำหรือไม่ค่ะ ไม่เช่นนั้นอาจจะก่อให้เกิดการบาดเจ็บมากกว่าเดิมตามมาได้ค่ะ

ข้อควรระวังสำหรับการออกกำลังกายโดยการว่ายน้ำ

ควรระวังในกรณีที่เป็นสุนัขพันธุ์หน้าสั้น มีรูจมูกตีบแคบ สุนัขมีปัญหาทางเดินหายใจ ซึ่งในรายที่ไม่แนะนำให้ออกกำลังกายโดยการว่ายน้ำอย่างเด็ดขาดเลย คือ สุนัขที่มีปัญหาโรคหัวใจ สุนัขที่มีปัญหาเรื่องลมชัก สุนัขที่อยู่ในระหว่างตั้งครรภ์ สุนัขที่มีบาดแผลเปิดขนาดใหญ่ สุนัขที่อยู่ในระยะเป็นสัด รวมทั้งสุนัขที่มีการผ่าตัดซ่อมแซมกระดูกชนิดที่มีวัสดุยึดตรึงกระดูกจากภายนอก (ในกรณีนี้ขอให้มีการถอดวัสดุออก และแผลหายสนิทก่อนนะคะ จึงจะเริ่มว่ายน้ำได้ค่ะ)

ข้อควรปฏิบัติสำหรับสุนัขที่ต้องการออกกำลังกายโดยการว่ายน้ำ

ควรพาสุนัขขับถ่ายให้เรียบร้อยเพื่อป้องกันสุนัขของเราขับถ่ายออกมาระหว่างที่ว่ายน้ำนะคะ และควรทำการล้างตัวก่อนลงสระว่ายน้ำทุกครั้งค่ะ ส่วนเรื่องน้ำและอาหารก็ควรงดก่อนและหลังว่ายน้ำอย่างน้อย 60 นาทีค่ะ สิ่งสำคัญคือ ก่อนการลงสระว่ายน้ำในครั้งแรก ควรมีการใส่เสื้อชูชีพเพื่อความปลอดภัยของสัตว์เลี้ยงทุกตัวนะคะ เนื่องจากสุนัขบางตัวตื่นเต้นตกใจกับการว่ายน้ำครั้งแรกมากๆ จนแสดงอาการต่างกันไปค่ะ บางตัวตีขาแรงมาก บางตัวไม่ว่ายเลยค่ะ เราต้องให้เวลากับสุนัขของเราเรียนรู้วิธีและเทคนิคการว่ายน้ำประมาณ1-2 ครั้ง เจ้าตูบทั้งหลายก็จะว่ายเก่งขึ้นค่ะ

โดยส่วนใหญ่แล้วการว่ายน้ำที่จะก่อให้เกิดประโยชน์นั้นควรจะต้องใช้เวลาการออกกำลังกายประมาณ 30 นาทีขึ้นไปนะคะ แต่ไม่ได้หมายความว่าสุนัขต้องว่ายน้ำตลอดต่อเนื่อง 30 นาทีนะคะ เราสามารถพาสุนัขของเราว่ายน้ำประมาณ 3-5 นาทีต่อครั้ง และพักประมาณ 5 นาทีหรือจนหายเหนื่อย และเริ่มว่ายต่อไป ทำแบบนี้ประมาณ 3-4 รอบ เจ้าตูบของเราก็จะได้ประโยชน์จากการว่ายน้ำเต็มที่แล้วค่ะ แต่ถ้าหากสุนัขตัวใดรักการว่ายน้ำมาก หรือโปรดปรานการว่ายน้ำเป็นพิเศษและว่ายจนเชี่ยวชาญแล้ว เค้าก็จะสามารถว่ายติดต่อกันได้ถึง 10 นาทีโดยไม่พักเลยนะคะ แต่สุนัขเหล่านี้จะพักเองเมื่อเหนื่อยค่ะ เช่น โกลเด้น รีทรีฟเวอร์ พิทบูล ทั้งนี่หากสุนัขตัวโปรดของเราไม่ค่อยตื่นเต้นหรือไม่ค่อยอินกับการว่ายน้ำสักเท่าไหร่ เจ้าของสามารถกระตุ้นให้สุนัขสนุกกับการว่ายน้ำได้ โดยใช้ของเล่นมาเพิ่มความสนุกในระหว่างการว่ายน้ำได้เช่นเดียวกันค่ะ หรือบางครั้งเจ้าของกับสุนัขสามารถว่ายน้ำไปพร้อมๆ กันได้เลยนะคะ ซึ่งถ้าหากเป็นเช่นนี้การว่ายน้ำจะต้องสร้างความสนุกให้ทั้งกับเจ้าของและสุนัข นอกจากจะเพิ่มความผูกพันธ์ระหว่างเจ้าของกับสุนัขแล้ว ยังช่วยเพิ่มความแข็งแรงให้ทั้งเจ้าของและสุนัขแน่นอนค่ะ

บทความโดย

สพ.ญ. นภาภรณ์ เสนารัตน์ (อว. สพ. ศัลยศาสตร์)

Napaporn Senarat (DVM, DTBVS, CCRP)

หน่วยเวชศาสตร์ฟื้นฟูและศัลยแพทย์หน่วยศัลยกรรมกระดูกและข้อ โรงพยาบาลสัตว์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน

Rehabilitation and Orthopedic Center, Veterinary Teaching Hospital, Kasetsart University, Bangkhen