ผักไชยา บางคนรู้จักในชื่อ ‘คะน้าเม็กซิโก’ ‘ผักโขมต้น’ ‘ต้นชายา’ หรือ ‘ผักผงชูรส’ ที่กำลังเป็นที่นิยมอยู่ในขณะนี้ เพราะมีสรรพคุณดี ๆ ที่มีฤทธิ์เย็น ช่วยล้างสารพิษในร่างกาย
ผักไชยา ช่วยย่อยอาหาร มีแคลเซียม ธาตุเหล็ก และสารต้านอนุมูลอิสระสูง แก้ปัญหาเรื่องข้อเข่าเสื่อม เพิ่มประสิทธิภาพความจำ ทั้งยังช่วยลดคอเลสเตอรอล นอกจากรับประทานเป็นผักลวกจิ้มน้ำพริก เมนูผัดต่าง ๆ แล้ว ยังนำมาทำสมู้ตทีหรือน้ำปั่นได้อีกด้วย ผักไชยา
หนังสือ Garden & Farm Vol.14 ปลูกและแปรรูปพืชเครื่องดื่ม รวบรวมเรื่องราวของพืชเครื่องดื่มที่ได้รับความนิยมในเมืองไทย ซึ่งพืชหลายชนิดมีทั้งประโยชน์และโทษหากใช้ไม่ถูกส่วน ถูกปริมาณ หรือถูกวิธี ก่อนนำมาบริโภคจึงต้องศึกษาข้อมูลของพืชชนิดนั้นๆ ให้ดีเสียก่อน เช่นเดียวกับผักไชยาซึ่งเรามีข้อแนะนำมาฝากกัน
ทำความรู้จักกับผักไชยา
ผักไชยา มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Cnidoscolus aconitifolius (Mill.) I.M.Johnst. อยู่ในวงศ์ Euphorbiaceae มีถิ่นกำเนิดในเม็กซิโก เป็นไม้อวบน้ำที่มีน้ำยางสีขาวซึ่งมีสารไซยาไนด์ แต่สามารถสลายไปได้เมื่อได้รับความร้อน
ลักษณะทั่วไป ผักไชยาเป็นไม้พุ่ม อายุหลายปี สูง 2-6 เมตร ลำต้นอวบน้ำ เปลือกลำต้นสีน้ำตาลมีน้ำยางสีขาวอยู่ภายใน ก้านใบยาว ใบหยักเว้าเป็น 3-5 แฉก คล้ายกับใบมะละกอจึงเรียกกันอีกชื่อว่า ต้นมะละกอกินใบ ช่อดอกออกที่ปลายยอด ดอกสีขาว ผลกลม เมื่อแก่แตกออก ภายในมีเมล็ด
เกร็ดน่ารู้
ชาวเม็กซิโกนิยมนำใบมาปั่นกับน้ำเชื่อม มะนาว สับปะรด และผลไม้อื่น ๆ เป็นเครื่องดื่มเพื่อลดน้ำตาลในเลือด รักษาเบาหวาน แก้อาการนอนไม่หลับ และช่วยบำรุงสมอง ในเมืองไทยนิยมเด็ดใบและยอดอ่อนมาผัดน้ำมัน ทำแกงเลียง ชุบแป้งทอด ลวกจิ้มน้ำพริก ฯลฯ
การปลูก ผักไชยา
ผักไชยาปลูกเลี้ยงง่าย โตเร็ว ไม่ค่อยมีโรคแมลงรบกวน ชอบดินร่วนระบายน้ำดี แสงแดดตลอดวัน ขยายพันธุ์ง่ายด้วยการปักชำกิ่ง โดยเลือกกิ่งกึ่งแก่กึ่งอ่อน ตัดเป็นท่อน ชำในถุงหรือภาชนะที่หาได้สะดวก ใช้เวลาประมาณ 2-3 สัปดาห์กิ่งจะเริ่มแตกใบอ่อน รอให้ต้นแข็งแรงจึงย้ายปลูกลงดินหรือในกระถางที่ใหญ่ขึ้น
สมู้ตทีผักไชยา
ผักไชยามีประโยชน์ต่อสุขภาพดังที่กล่าวข้างต้น หลายคนจึงนิยมนำมารับประทาน แต่การกินผักไชยามีข้อควรระวังคือ ใบและยอดมีสารพิษในกลุ่มไฮโดรไซยานิก ไกลโคไซด์ (Hydrocyanic Glycosides) ซึ่งหากได้รับในปริมาณมากหรือติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดอาการพิษจากสารไซยาไนด์ได้ แต่สารดังกล่าวถูกทำลายได้ด้วยความร้อน จึงควรทำให้สุกก่อนรับประทานทุกครั้ง
วันนี้แนะนำเมนูสมู้ตทีผักไชยามาฝากให้ลองไปทำกัน แต่ไม่ต้องกลัวเรื่องน้ำยางในต้นว่าจะเป็นพิษต่อร่างกายเพราะต้องนำใบมาลวกก่อนปั่น แถมยังมีขึ้นฉ่ายกับเลมอนที่ช่วยให้รสชาติอร่อยขึ้น
ส่วนผสม สำหรับ 2 แก้ว
- ผักไชยาเด็ดก้านออกแล้ว 5-15 ใบ
- ขึ้นฉ่ายล้างสะอาด 2-3 กิ่ง
- วอเตอร์เครส 2-3 ยอด
- ผิวเลมอนเล็กน้อย
- น้ำผึ้ง (ตามชอบ)
วิธีทำ
นำผักไชยาที่เตรียมไว้ลวกในน้ำใบเตยเดือดเพื่อให้สารไซยาไนด์สลายไปและมีกลิ่นใบเตยเล็กน้อย ตักขึ้นพักไว้ให้เย็น
ใส่ผักไชยาที่ลวกแล้ว ขึ้นฉ่าย วอเตอร์เครส และผิวเลมอนลงในเครื่องปั่น ตามด้วยน้ำต้มสุก 2 แก้ว
ปั่นจนผักละเอียด จึงใส่น้ำผึ้งเล็กน้อยเพื่อเพิ่มความหวาน และปั่นอีกเล็กน้อยเพื่อให้ผสมกันดี
เทสมู้ตทีพร้อมเสิร์ฟ อาจตกแต่งด้วยใบมินต์และเลมอนเพื่อให้ดูน่ากินยิ่งขึ้น
Tips
- วิธีเลือกใบไชยา เด็ดใบที่ 2-5 จากยอดลงมาเพราะไม่แก่หรืออ่อนเกินไป และควรเด็ดทิ้งไว้ก่อนทำ 1 คืน เพื่อลดปริมาณน้ำยาง ไม่ควรนำไปล้างน้ำ เพราะจะทำให้รสสมู้ตทีเปลี่ยน
- ผู้ที่มีธาตุเจ้าเรือนเป็นธาตุเย็น อาจซอยขิงอ่อนใส่ลงไปปั่นด้วยเพื่อเพิ่มฤทธิ์ร้อน
- อาจใส่น้ำเลมอนเพิ่ม หรือผสมกับน้ำชบาเมเปิ้ลเพื่อให้มีรสเปรี้ยวอมหวานขึ้น
นอกจากผักไชยาแล้ว ยังมีพืชอีกหลายชนิดที่สามารถนำมาทำเป็นเมนูเครื่องดื่มแก้วโปรดได้ไม่ยาก สามารถติดตามเพิ่มเติมได้ในหนังสือ Garden & Farm Vol.14 ปลูกและแปรรูปพืชเครื่องดื่ม
เรียบเรียง : อังกาบดอย
ภาพ : อนุพงษ์ ฉายสุขเกษม
