พอถึงหน้าร้อน เราก็มักได้ยินข่าวน้ำแล้งที่นั่นที่นี่กับประกาศรณรงค์ให้ประหยัดน้ำอยู่บ่อยๆ หลายคนที่คิดจะจัดสวนหรือมีสวนอยู่แล้วก็เลยคิดหนักว่า จะหาน้ำที่ไหนมารดต้นไม้ดี เรามีวิธีมาแนะนำค่ะ
ดินดีมีชัยไปกว่าครึ่ง วัสดุปลูกที่มีอินทรียวัตถุสูง อย่างปุ๋ยคอก เศษใบไม้ผุ หรือเศษพืชผักที่หมักเองนั้นช่วยเก็บกักน้ำได้ดีกว่า ทำให้ไม่ต้องรดน้ำบ่อย
เก็บรักษาความชื้นในดินกันเถอะ การใช้วัสดุคลุมหน้าดินอย่างน้อย 75 มิลลิเมตรช่วยลดการระเหยของน้ำได้ถึง 75 เปอร์เซ็นต์ จึงไม่ต้องรดน้ำบ่อย ทั้งยังช่วยลดการเกิดวัชพืช รักษาหน้าดินและทำให้อากาศในสวนเย็นกว่าอยู่ข้างนอก
ปลูกพืชที่ใช้น้ำน้อยก็ช่วยได้ พืชใช้น้ำน้อย อย่าง แคคตัส กุหลาบหิน พญาไร้ใบ จันทน์ผา อากาเว่ สลัดได หรือเสมา ซึ่งทนทานต่อสภาวะแห้งแล้งได้ดี ไม่ต้องรดน้ำบ่อยก็เติบโตได้
สวนแขวนแสนประหยัด ทางเลือกของคนมีพื้นที่น้อย (คนมีพื้นที่ขนาดอื่นๆ ก็ใช้ได้) โดยปลูกต้นไม้ในกระถางแล้วห้อยต่อกัน หรือใช้กระถางแขวนไว้เหนือกระบะปลูกต้นไม้ เมื่อรดน้ำน้ำจะไหลลงมายังต้นไม้ด้านล่าง ช่วยประหยัดน้ำได้อีกแรง
สวนในขวดแก้ว (Terrarium) และบอนไซหรือไม้แคระ เหมาะกับคนอยู่คอนโดที่มีแค่ระเบียงเล็ก ๆ สวนในขวดเป็นระบบปิดที่จำลองระบบนิเวศทางธรรมชาติไว้ โดยรดน้ำครั้งแรกครั้งเดียว แล้วปิดฝาขวดไว้ จากนั้นก็ไม่ต้องรดน้ำอีกเลย
เก็บกักน้ำฝนไว้ใช้ หาภาชนะรองรับแล้วกักไว้ ใช้ได้ทั้งในบ้านและสวน ช่วยลดการใช้น้ำประปาและลดการชะล้างหน้าดินได้ ถ้าทำกันเยอะ ๆ จะช่วยลดภาวะน้ำท่วมขาดการระบายได้
นำน้ำเก่ามาใช้ ใหม่ (Water Reuse) ไม่จำเป็นต้องใช้น้ำสะอาดบริสุทธิ์ไปรดต้นไม้ สามารถใช้ “Greywater” หรือน้ำที่ผ่านการใช้งาน ไม่ปนเปื้อนสารเคมีและสิ่งปฏิกูลมาใช้ในสวนใหม่ โดยจัดทำบ่อพักน้ำและระบบกรองเพื่อให้ได้น้ำพร้อมใช้งาน
เรื่องของปั๊ม การแยกปั๊มและระบบปั๊มในสวนแต่ละตัวออกจากกัน เพื่อให้ใช้งานได้สะดวก ในกรณีที่ไม่อยู่บ้านก็ให้เลือกเปิดเฉพาะปั๊มที่จำเป็น เช่น ระบบหมุนเวียนน้ำสำหรับปลาในบ่อ จะช่วยประหยัดรายจ่ายและพลังงาน
พลังงานทางเลือก ใช้ระบบโซลาร์เซลล์แปลงพลังงานแสงอาทิตย์ให้เป็นพลังงานไฟฟ้า ช่วงแรกต้องลงทุนเรื่องวัสดุและอุปกรณ์มากหน่อย แต่ในระยะยาวจะช่วยประหยัดได้มาก
สร้างระบบนิเวศ เป็นเหมือนบทสรุปของทุกวิธีมารวมกัน การสร้างระบบนิเวศให้สมดุลเป็นการสร้างสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน ให้สิ่งมีชีวิตในสวนอยู่ร่วมกันและเกื้อกูลกัน เช่น ปลูกไม้น้ำเพื่อให้รากช่วยทำความสะอาดน้ำในบ่อ ปลูกดอกไม้ใบไม้เรียกนกเรียกแมลงเพื่อช่วยกำจัดศัตรูพืช
ข้อมูลจาก Pocket Garden Vol.4 ไอเดียแต่งสวนด้วยน้ำ โดย ทิพาพรรณ ศิริเวชฎารักษ์ สำนักพิมพ์บ้านและสวน ภาพประกอบ โดย คณาธิป จันทร์เอี่ยม